تاثیر کاهش نرخ سود بانکی بر تورم / آیا مردم سپرده هایشان را دست می زنند؟!
با اجرایی شدن بخشنامه بانک مرکزی، بانک ها و موسسات اعتباری موظف شدند تا برای نرخ سودعلی الحساب سپرده های سرمایه گذاری مدت دار یک ساله، نرخ سود حداکثر ۱۵ درصد و برای سپرده های کوتاه مدت نرخ بهره حداکثر ۱۰ درصد را محاسبه و رعایت کنند. این بخشنامه سبب شد بسیاری از سپرده‌گذاران که تا کنون سودهای نسبتا خوبی دریافت می‌کردند با توجه به کاهش بهره بانکی به دنبال سرمایه‌گذاری در بخش دیگری باشند.
در این خصوص و تاثیر کاهش سود بانکی بر اقتصاد کشور با دو تن از کارشناسان اقتصادی گفتگو کردیم:
دکتر عباس ابونوری درمورد تصمیم اخیر دولت برای کاهش سودهای بانکی اظهار داشت: هدف اصلی دولت از کاهش نرخ بهره این است که هزینه‌های تولید به طور نسبی کاهش پیدا کند و تولیدکنندگان بتوانند با نرخ پایین‌تری تسهیلات دریافت کرده و به این ترتیب هزینه تولید را کاهش دهند. اما این هدف هم نمی‌تواند پویایی لازم را در اقتصاد کشور ایجاد کند. به این معنی که کاهش هزینه تولیدی که بخواهد فقط با کاهش نرخ بهره انجام گیرد کارآیی بلند مدتی نخواهد داشت زیراکه تکنولوژی تولید ما به معنای واقعی کارآمدی لازم را ندارد به همین دلیل وقتی هزینه تولید بالا باشد ممکن است امکان رقابت در بازارهای داخلی نیز وجود داشته باشد اما امکان رقابت با بازارهای جهانی را مجددا به‌دست نخواهیم آورد.
وی افزود: کاهش نرخ بهره برای رسیدن به اهدافی از قبیل کاهش هزینه تولید، ایجاد اشتغال و کاهش نرخ رکود به معنای واقعی کارآیی لازم را ندارد و مشکل اساسی ما در بلند مدت حل نخواهد شد.
به گفته این کارشناس ، مشکل اساسی کشور ما مسائل سیاسی است که متاسفانه شدیدا با مسائل اقتصادی در هم آمیخته و باعث شده است که اقتصاد بیمار ما نه تنها نتواند با تغییرات نرخ بهره مشکلات اقتصادی را حل کند بلکه باعث بوجود آمدن رانت‌هایی در این زمینه می‌شود که بسیاری از بانک‌ها تا به‌حال نتوانسته‌اند جواب مثبتی از اقدامات انجام شده به دولت بدهند. بعید است که در کوتاه مدت و حتی بلند مدت هم کاهش نرخ بهره اثر مثبتی در رشد اقتصادی و یا رشد اشتغال ایجاد کند.
ابونوری با اشاره به تاثیر سودهای بانکی بر نرخ تورم اظهار کرد : زمانیکه نرخ بهره کاهش پیدا کند هزینه تولید نیز کاهش می‌یابد و شاید دولت این تصور را داشته که کاهش سود بانکی از یک سو منجر به ایجاد اشتغال می‌شود و از سوی دیگر نرخ تورم نیز در سطح پایین باقی می‌ماند؛ در حالی که ممکن است با توجه به کاهش بهره بانکی تورم در سطح پایین باقی بماند اما مشکل اشتغال حل نخواهد شد و در بلند مدت معضلات شدید اقتصادی و حتی اجتماعی ایجاد می‌کند.
وی در مورد خارج کردن نقدینگی‌ها از بانک گفت: از لحاظ روانی شاید این‌طور تصور کنیم که کاهش نرخ بهره باعث خروج نقدینگی‌ها می‌شود و سوال اینجاست که افراد عادی با خارج کردن نقدینگی‌ها کجا سرمایه گذاری می‌کنند؟ در بازار ارز، سکه .. ممکن است از لحاظ روانی، 2 تا 3 هفته نوسان‌هایی در بازار ارز و سکه ایجاد شود ولی مطمئنا نقدینگی بانک‌ها آنچنان تغییری نخواهد کرد.
ابونوری افزود: کم کردن بهره بانکی یک موضوع تقلیدی از کشورهای دیگر دنیا است، در کشورهای دیگر زمانیکه نرخ بهره 1درصد کاهش پیدا می‌کند، سرمایه‌گذاری شاید تا 5درصد افزایش پیدا کند؛ اما موضوع اصلی اینجاست که نقدینگی در کدام بخش سرمایه‌گذاری شود تا بتوانیم رابطه اقتصادی را با دنیای بیرون ایجاد کنیم؟ در بخش کشاورزی سرمایه گذاری کنیم؟ صنعت و یا در بخش خدمات. اقتصاد بیمار ما نمی‌تواند روزنه‌ای را در اقتصاد کشور ایجاد کند تا بلافاصله برای سرمایه‌داران جذابیتی ایجاد شده و نقدینگی‌های خود را به آن سمت هدایت کنند. در حال حاضر مسائل اقتصادی برون مرزی ما نیز دچار مشکل است و تحریم اقتصادی چهره مثبتی از خود نشان نداده تا بلافاصله با کاهش نرخ بهره، اقتصاد کشور ما باز شده و رونق مورد تصور، در نتیجه‌ی مبادلات با اقتصاد کشورهای دیگر دنیا روبه‌راه شود.
وی در عین حال کرد: با تورم 5/8 درصدی امروز، سود بانکی 15 درصد برای سپرده‌گذاران معقول نخواهد بود؛ زیراکه راحت‌ترین راه برای آنان که نقدینگی دارند، استفاده از نرخ بهره بانکی بدون توجه به تورم است. زمینه سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر وجود ندارد و بخش خصوصی حاضر نیست در اقتصاد بیمار کشور سرمایه‌گذاری کند و اگر دولت هر مقدار نرخ بهره را کاهش دهد آیا انگیزه سرمایه‌گذاری افزایش پیدا می‌کند؟ به طور قطع خیر؛ اما سوال اینجاست که روزنه اقتصادی در کدام بخش می‌تواند باشد تا رونق اقتصادی را بوجود آورد. در حال حاضر اگر دولت روی نرخ ارز کار کند خیلی موفق‌تر عمل کرده است تا روی نرخ بهره بانکی زیراکه نرخ ارز مرز بین کشور ما و کشورهای دنیا هست و به معنای واقعی دیگر کشورها انگیزه سرمایه‌گذاری در کشور ما را ندارند و این معضل سیاسی اقتصاد کشور ما را بیمار کرده است.
سپرده‌ها از بانک خارج نمی‌‌شوند
همچنین مهدی تقوی اقتصاددان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم آنلاین با اشاره به ارتباط سودهای بانکی با نرخ تورم اظهار کرد: نرخ بهره بانکی با تورم همیشه در ارتباط است در دولت قبل نرخ تورم 40درصد و سود بانکی نیز 20درصد بود. با توجه به بالا بودن درصد تورم در دولت قبل، سود حاصل برای سپرده گذار منفی 20درصد بود که نه تنها سودی برای سپرده‌گذار نداشت بلکه متضرر هم می‌شد.
وی تصریح کرد: با تورم 8.5 درصدی امروز و سود بانکی 15 درصد، نرخ سود حاصل برای سپرده‌گذاران 5.6 درصد بالای نرخ تورم است که در هیچ کجای دنیا این نرخ سود به سپرده‌گذار پرداخت نمی شود زیرا نرخ بهره واقعی دنیا 2.5 تا 3درصد است. در دولت قبل بانک ها به سپرده گذاران بهره منفی می‌دادند در حالی که امروز سپرده‌گذاران بهره مثبت دریافت می‌کنند بنابراین سپرده‌گذاری را تشویق می‌کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا با نرخ بهره تعیین شده، سپرده‌گذاران سرمایه خود را در بانک‌ها نگه می‌دارند گفت: به عنوان مثال من اقتصاددان در بانک سپرده دارم زیرا می‌دانم نرخ بهره 15درصد با توجه به نرخ تورم، نرخ بهره بسیار خوبی است.
