بانک مرکزی آمار را سانسور می‌کند

در طول 6 سال گذشته بحث بر سر متولی اعلام نرخ رشد اقتصادی و جزئیات آن وجود داشته است. تا جایی که برای اولین بار در قانون برنامه پنجم توسعه مرکز آمار به عنوان متولی اعلام آمارهای اقتصادی کشور تعیین شد.

با گذشت حدود کمتر از یک سال از اجرای این قانون و منع شدن بانک مرکزی از اعلام نرخ رشد و تورم، قانونگذاران با توجه به عملکرد نامناسب مرکز آمار در ارائه نرخ تورم و رشد اقتصادی ماده 54 قانون برنامه پنجم توسعه را به گونه‌ای اصلاح کردند که بانک مرکزی هم بتواند آمارهای اقتصادی را منتشر کند. پس از این اصلاحیه بانک مرکزی شروع به انتشار آمار تورم و رشد اقتصادی کرد.

مرکز آمار پس از این اتفاق سعی در افزایش رقابت در انتشار آمار کرد تا جایی که اعلام نرخ تورم را به اولین روز ماه بعد موکول کرد. بانک مرکزی هم که معمولا 20 هر ماه نرخ تورم را اعلام می‌کرد این اعلام را به پنجم هر ماه تقلیل داد.

اما موضوع رشد اقتصادی و اینکه کدام نهاد متولی انتشار آن است ماجرایی است که لاینحل باقی مانده و در برهه‌های مختلف، دولت با توجه به نرخ‌های محاسبه شده طرف آن نهاد را گرفته است. به طوری که اگر رشد اقتصادی اعلامی توسط بانک مرکزی بالاتر باشد این نهاد زودتر می‌تواند نرخ را اعلام و جزئیات آن را انتشار کند و اگر نرخ محاسبه شده مرکز آمار بیشتر باشد این نهاد است که امکان انتشار آن را پیدا می‌کند.

به همین دلیل بود که مرکز آمار ایران رشد اقتصادی سال 94 را اعلام کرد اما به دلیل اینکه نرخ محاسبه شده توسط بانک مرکزی منفی بود از امکان انتشار آن باز ماند. این وضعیت برای سال 95 هم تاحدودی ادامه پیدا کرد و حتی گزارش رشد اقتصادی 9 ماهه سال 95 جنجال‌افرین شد چرا که بانک مرکزی فقط امکان اعلام رشد اقتصادی را داشت و از اعلام جزئیات آن تا مدتی باز ماند. علت این اتفاق سهم بسیار زیاد بخش نفت از رشد اقتصادی 11 و نیم درصدی بود. پس از اینک در یک همایش برای مدت کوتاهی جزئیات این ارقام منتشر و رسانه‌ها آن را انعکاس دادند بانک مرکزی توانست ارقام رشد اقتصادی را منتشر کند.

رقم کلی رشد اقتصادی سال 95 هم در 8 خرداد ماه از سوی مرکز آمار ایران و 28 خرداد از سوی بانک مرکزی اعلام شد و بانک مرکزی سال پایه رشد اقتصادی را ارتقا داد، اما با گذشت 8 ماه از سال 96 بانک مرکزی تا کنون هیچ گزارش و حتی هیچ آمار اولیه‌ای از رشد اقتصادی سال 96 منتشر نکرده است و در این مدت تنها مرکز آمار ایران توانسته رشد اقتصادی سه ماهه اول سال جاری را منتشر کند. معمولا بانک مرکزی دو ماه یا حداکثر سه ماه و پس از گذشت یک فصل مبادرت به انتشار آمار رشد اقتصادی و تحولات بخش‌های مختلف اقتصاد در قالب گزارش نماگرهای اقتصادی می‌کرد در حالی که با وجود گذشت بیش از 4 ماه از فصل بهار نسبت به رشد اقتصادی به طور کامل سکوت کرده است.

به نظر می‌رسد بانک مرکزی فعلا از انتشار آمار رشد اقتصادی منع شده و حتی رشد اقتصادی 6 ماهه امسال را نیز مرکز آمار ایران اعلام و منتشر خواهد کرد، اینکه چرا این تصمیم اتخاذ شده را باید در تجربه اعلام نرخ‌های رشد اقتصادی در دوره‌های گذشته جستجو کرد. در واقع به نظر می‌رسد این بار هم تفاوت قابل توجهی بین نرخ رشد اقتصادی اعلامی از سوی مرکز آمار ایران با نرخ محاسبه شده بانک مرکزی دارد. مرکز آمار ایران رشد اقتصادی فصل بهار بدون احتساب نفت را 7 درصد و با احتساب بخش نفت 6 و نیم درصد اعلام کرده بود.