"معامله قرن" ترامپ دادوستدی به نفع اسرائیل

به نقل از روزنامه گاردین، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گفته است این طرح صلح که توسط تیم وی شامل دو وکیل شخصی سابق و دامادش جارد کوشنر تهیه شده تا پایان ماه ژانویه برای رونمایی آماده خواهد شد.

با این حال به رغم انتظار برای پیشنهادهای ترامپ به منظور حل یکی از پرمناقشه‌ترین درگیری‌های جهان، یک طرح فوری تر آمریکا در منطقه از قبل به اجرا درآمده است؛ تلاش برای تقویت موضع اسرائیل و تضعیف فلسطینی‌ها.

در دوره اخیر آمریکا یک به یک خواسته‌های کلیدی لابی راست گرای تندرو اسرائیل را به اجرا درآورده، به شدت کمک‌های انسانی به فلسطینی‌ها را کاهش داده، شهر قدس را به عنوان پایتخت اسرائیل اعلام کرده، دفاتر دیپلماتیک فلسطینی‌ها در  واشنگتن را تعطیل کرده و کنسولگری کشور خودش در کرانه باختری اشغالی و غزه را بسته است.

برای فلسطینی‌ها و بسیاری از اسرائیلی‌ها طرح صلح از سوی ترامپ یک نمایش جانبی است و مسئله بزرگتر اجرای خواسته‌های اسرائیل توسط یکی از مطیع‌ترین دولت‌های تاریخ آمریکا است.

ترامپ مکررا گفته تدابیرش با هدف مجبور کردن رهبران فلسطینی -که فورا او را به عنوان یک میانجی‌گر غرض ورز رد کردند- به ورود به تلاش‌های صلح است. ترامپ همچنین گفته اسرائیل مجبور خواهد شد برای صلح هزینه بپردازد. هرچند که مشخص نکرد این هزینه چه خواهد بود.

رهبران فلسطین در پاسخ گفته‌اند، هیچ گونه طرح واقعی برای یک راه حل عادلانه وجود ندارد. حنان عشراوی یک ‌سیاستمدار برجسته فلسطینی می‌گوید: این حقیقتا یک دروغ است همه در حال کار بر روی این مفهوم خیالی هستند. آمریکا شریک اسرائیل است و دارند سیاست‌های اسرائیل را اجرا می‌کند. تمام چیزی که ما می‌بینیم تدابیری یک جانبه توسط آمریکا و اسرائیل هستند. واقعیت میدانی اکنون دارد مهندسی می شود.

یک مقام وزارت خارجه آمریکا گفت: بیش از پیش دستیابی به یک توافق جامع در اولویت قرار گرفته است اما این امر دشوار خواهد بود. با وجود آن که مقامات درباره جزئیات طرح اظهار نظر نکرده‌اند و هنوز این طرح در دست تدوین است اما برخی جوانب در حال آشکار شدن هستند.

این طرح با اسلاف خود تفاوت‌هایی دارد؛ اول این که برخلاف تلاش‌های قبلی تحت رهبری آمریکا که در آنها تصمیم‌گیری درباره جزئیات به عهده فلسطینی ها واسرائیلی ها بود، نسخه ترامپ احتمالا سفارشی‌تر و انحصاری‌تر خواهد بود.

در حقیقت این نسخه شامل پیشنهادهایی خواهد بود که به گفته منتقدان تمرکز عمده بر خواسته‌های اسرائیل براساس دیدگاه‌های سیاسی نویسندگان توافق خواهد داشت. به عنوان مثال جیسون گرینبلات که بعد از ترفیعش در دولت آمریکا رهبری تیم ترامپ در روند صلح را به عهده دارد سنت آمریکا را شکسته و گفته شهرک سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری اشغالی که طبق قوانین بین المللی غیرقانونی محسوب می‌شود، مانعی برای صلح نیست. حتی دیوید فریدمن، سفیر آمریکا در اسرائیل که وکیل باسابقه سازمان ترامپ است در حمایتش از شهرک سازی‌های اسرائیل و حتی اشغال اراضی فلسطینی صریح‌تر صبحت کرده است.

دومین اختلاف این طرح با بقیه طرح‌های آمریکایی این است که آمریکا بیش از حد دو طرف را برای پذیرفتن توافق تحت فشار قرار خواهد داد که به این معنی خواهد بود که این طرح مستعد شکست است.

گرینبلت گفته است: دو طرف‌ باید درباره این که فکر می‌کند طرح برای آنها کارآمد بوده و زندگی آنها را بهتر می‌کند تصمیم بگیرند. آنها تنها کسانی هستند که می‌توانند این سازش‌ها را انجام دهند.

تیم ترامپ درخواهد یافت که از دیدگاه اسرائیل حتی در مقایسه با گذشته میل کمتری برای صلح وجود دارد. یک نظر سنجی مربوط به ماه اوت نشان می‌دهد که تنها 9 درصد اسرائیلی ها می خواهند دولتشان در سال 2019 به رسیدن به توافق با فلسطینی‌ها اولویت بدهد.

بینامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که کاملا از آرای عمومی با نزدیک شدن به انتخابات اطلاع دارد گفته که "فوریتی" برای افشای طرح صلح از سو ترامپ نمی‌بیند. آویگدور لیبرمن، وزیر جنگ سابق رژیم اسرائیل در پاسخ سوالی درباره طرح صلح صریحتر صبحت کرده و گفته است: من اهمیتی به کشور فلسطینی نمی‌دهم. در عین حال آیلیت شاکید وزیر دادگستری اسرائیل هم گفت: به ترامپ خواهد گفت که این طرح صلح ائتلاف وقت است.

یک دیپلمات اروپایی در شهر قدس به گاردین گفت: این احتمال کاملا مطرح است که ما تا پایان ریاست جمهوری دونالد ترامپ هچ گونه طرح پیشنهادی صلحی نمی‌بینیم.

در حالی که تعداد کمی پیش بینی موفقیت برای چنین طرح صلحی دارند، فلسطینی ها تنها دو گزینه دریافت کرده‌اند؛ یا این که طرح تهیه شده از سوی کم تمایل‌ترین دولت آمریکا به آرمان آنها را بپذیرند یا با تدابیری تنبیهی روبه رو شوند. اگر این طرح رد شود وضع موجود که در آن اسرائیل اشغالگریش در کرانه باختری را تحکیم کرده و نوار غزه را در محاصره نگه داشته، پابرجا خواهد ماند.

با این حال مقام‌های آمریکا تاکید دارند که تلاش‌های صلح واقعی هستند. هر سه معمار توافق صلح دولت ترامپ یعنی فریدمن، گرینبلات و جارد کوشنر همگی پیش زمینه تجاری داشته و با این درگیری مثل یک معامله رفتار می کنند. آنها با مشوق‌های اقتصادی امیدوار هستند که یک طرف را که به صورت تاریخی مسائل اصولی همچون حق بازگشت آوارگان و یا خواندن شهر قدس یه عنوان پایتخت را در اولویت خود قرار داده، متقاعد کند.

این سه نفر ماه ژوئیه در واشنگتن پست در مطلبی نوشتند: دلیلی وجود ندارد که فلسطینی‌ها هم در کرانه باختری و هم در نوار غزه اگر که به ما اجازه کمک بدهند، نتوانند از موفقیت اقتصادی بهره مند شده و جزئی از یک اقتصاد منطقه‌ای در حال شکوفایی نباشند.