امضای اعلامیه مشترک ایران و روسیه در زمینه ارتقای حقوق بین‌الملل

در جریان دیدار دکتر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان از روسیه و پس از ملاقات با سرگئی لاوروف وزیرامور خارجه فدراسیون روسیه اعلامیه مشترک دو کشور در زمینه ارتقای حقوق بین الملل به امضای دو وزیر خارجه رسید.

متن کامل این اعلامیه به شرح ذیل است:

1.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بر تعهد کامل خود به اصول حقوق بین الملل که در «منشور ملل متحد» و «اعلامیه سال 1970 درباره اصول حقوق بین الملل مربوط به روابط دوستانه و همکاری میان دولت ها منطبق با منشور ملل متحد»، منعکس شده اند، تاکید می نمایند. اصول حقوق بین الملل که اساس روابط بین المللِ عادلانه و برابر هستند، همکاری برد ـ برد را به منصه ظهور می رسانند و فضای مشترکی را برای همکاری های امنیتی و اقتصادیِ برابر و جدایی ناپذیر ایجاد می کنند.

2.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه  بر این نکته اشتراک نظر دارند که اصل برابری حاکمیت ها برای ثبات در روابط بین الملل حیاتی می باشد. دولت ها از حقوق خود بر مبنای استقلال و برابری بهره مند می شوند و تعهدات و مسئولیت هایشان را بر اساس احترام متقابل بر عهده می گیرند. دولت ها حق دارند در ایجاد و اِعمال حقوق بین الملل به صورت برابر مشارکت نمایند. آنها همچنین متعهد هستند به نحو منسجم و مستمر، حقوق بین الملل را با حسن نیت رعایت نمایند.

3.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بر اصل لزوم خودداری دولت ها از تهدید یا توسل به زور علیه تمامیت سرزمینی یا استقلال سیاسی هر کشور دیگر برخلاف منشور ملل متحد، تأکید می کنند. بر این اساس، آنها مداخله های نظامی یک جانبه را محکوم می نمایند.

4.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه از اصل عدم مداخله در امور داخلی یا خارجی دولت ها به طور کامل حمایت می کنند و هر گونه مداخله دولت ها در امور داخلی یا خارجی دولت های دیگر با هدف تغییر جعلی حکومت های مشروع را که ناقض اصل مزبور است، محکوم می نمایند.

5.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه هر گونه اقدام یا تلاش برای تضعیف یا بی ثبات سازی دولت ها یا نهادهای آنها را به هر شکل یا بهانه ای، نقض اصل یادشده قلمداد می نمایند.

6.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه اِعمال فراسرزمینی مغایر با حقوق بین الملل قوانین ملی دولتها را به عنوان مصداق دیگری از نقض اصل عدم مداخله در امور داخلی دولت ها محکوم می نمایند.

7.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، به عنوان بخشی از اصل عدم مداخله در امور داخلی یا خارجی دولت ها؛ حق حاکمه و غیر قابل نقض دولتها در تعیین نظام سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خود برای توسعه روابط بین المللی و اِعمال حاکمیت دائمی بر منابع طبیعی خود، مطابق با اراده مردمشان و بدون دخالت خارجی، مداخله، براندازی، اجبار یا تهدید به هر صورت را مورد تاکید قرار می دهند.

8.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بر اصل حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات تأکید کرده و اعتقاد راسخ دارند که دولت ها باید اختلافات شان را از طریق ابزارها و سازوکارهایی که در مورد آن توافق کرده اند، حل و فصل نمایند. این روند به حل مسالمت آمیز اختلافات بر طبق حقوق بین الملل قابل اِعمال کمک کرده و در نتیجه می تواند به کاهش تنش ها و افزایش همکاری صلح آمیز منجر شود. بدیهی است، برای حفظ نظم حقوقی بین المللی، ضرورت دارد که همه ابزارها و سازوکارهای حل و فصل اختلافات، مبتنی بر رضایت باشند و با حسن نیت و روحیه همکاری به کار گرفته شوند. اهداف مذکور نباید با سوءاستفاده در عمل، تضعیف گردند.

9.    جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در این زمینه اشتراک نظر دارند که اجرای با حسن نیت اصول و قواعد کلی شناخته شده حقوق بین الملل، مانع از رویه اتخاذ استانداردهای دوگانه یا تحمیل اراده برخی دولت ها بر برخی دیگر خواهد شد. آنها تحمیل اقدام های زورمدارانه یکجانبه -که همچنین به عنوان «تحریم های یک جانبه» شناخته شده اند- را مصداقی از چنین رویه ای قلمداد می نمایند. اقدام های زورمدارانه یکجانبه به ویژه در شکل اقدام قهری اقتصادی، گروه هایی را که در آسیب پذیرترین وضعیت اقتصادی و اجتماعی هستند، هدف قرار می دهند. بنابراین همه کشورها باید از اعلام و اِعمال هر گونه اقدام زورمدارانه یکجانبه اجتناب نمایند؛ زیرا این اقدامات مانع از تحقق کامل توسعه اقتصادی و اجتماعی می شوند و آثار منفی بر بهره مندی از همه حقوق بشر از جمله حق توسعه، تجارت و سرمایه گذاری دارند.

10. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، تروریسم را در هر شکل و صورتی، به عنوان یک تهدید جهانی علیه صلح و امنیت بین المللی محکوم می کنند و آن را تضعیف کننده نظم بین المللیِ مبتنی بر حقوق بین الملل می دانند. آنها تاکید می کنند که تروریسم نباید به مذهب، ملیت، گروه قومی یا تمدنی پیوند داده شود. اقدامات تروریستی، صرف نظر از انگیزه و زما ن و مکان آن و توسط هر کس که ارتکاب یابند، اقدامی مجرمانه و غیرقابل توجیه خواهند بود. آنها هم چنین بر ضرورت تلاش مشترک و رویکرد جامع در پیشگیری و مقابله با تروریسم، وفق حقوق بین الملل از جمله منشور ملل متحد تاکید می کنند و علاوه بر این، بر غیرقابل پذیرش بودن اتهام زنی های ناروا علیه نهادهای رسمی دولت های دیگر که می تواند تلاش های بین المللی در مبارزه با تروریسم را به چالش بکشد، تأکید می نمایند. به علاوه آنها از اجرای یکپارچه و متوازن راهبرد جهانی ملل متحد برای مقابله با تروریسم حمایت می کنند.

11. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه اعلام می دارند که تعهدات بین المللی مربوط به مصونیت دولت ها، اموال و مقامات آن ها باید همواره توسط کشورها محترم شمرده شوند. نقض این تعهدات در تضاد با اصل برابری حاکمیت دولت ها است و می تواند به افزایش تنش ها منجر شود.

12. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مصمم هستند با رویکردهای غیرقانونی یکجانبه در حل و فصل بحران های جهانی مقابله کرده و فعالانه رویکردهای جمعی و چندجانبه عادلانه مبتنی بر اصول و قواعد کلی شناخته شده حقوق بین الملل را برای حل مسائل فوری و ضروری منطقه ای و جهانی ارتقاء دهند. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مفاهیمی را که در تلاش برای تضعیف نظم بین المللی مبتنی بر حقوق بین الملل هستند، مردود اعلام می کنند.

13. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه تصمیم می گیرند که در راستای روابط مبتنی بر مشارکت راهبردی فیمابین، همکاری های خود را با هدف رعایت و ارتقاء حقوق بین الملل و  استقرار یک نظم بین المللی عادلانه و مبتنی بر حقوق بین الملل گسترش دهند.