کاخ سفید: ایران برجام را ترک کرده

«جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید از آنچه به گفته او اقدامات هسته‌ای ایران بعد از «ترک برجام» خوانده ابزار نگرانی کرده است.

با آنکه دولت آمریکا طرفی بوده که از برجام خارج شده و اقدامات ایران در واکنش به عدول طرف‌های غربی از تعهداتشان به موجب مفاد مندرج در آن توافق انجام شده سالیوان در بخشی از اظهاراتش مدعی شد ایران، «برنامه جامع اقدام مشترک» را ترک کرده است.

سالیوان گفته «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا خواستار هماهنگ‌سازی سیاست‌هایش با طرف‌های اروپایی و رسیدن به جبهه‌ای متحد با آنها در قبال ایران است.

این مقام آمریکایی بازگشت به میز مذاکرات وین در خصوص برجام را «بالاترین اولویت» دولت جو بایدن توصیف کرده است.

جیک سالیوان  گفت: «ما مسلماً پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران را به دقت تحت نظر داریم. ما از اقداماتی که آنها بعد از ترک برنامه جامع اقدام مشترک انجام داده‌اند نگران و گوش به زنگ هستیم.»

برخی از خبرنگارانی که اظهارات سالیوان را پوشش می‌دهند از عبارت «ترک مذاکرات برجام» به جای عبارت «ترک برنامه جامع اقدام مشترک» استفاده کرده‌اند. به نظر می‌رسد به باور این گروه این نوع گزینش واژگانی سالیوان، نوعی اشتباه لفظی است. 

وی اضافه کرد: «در داخل برنامه جامع اقدام مشترک، محدودیت‌های مهم و محسوسی علیه این برنامه هسته‌ای وجود داشت. ما جلوی برنامه هسته‌ای ایران مانع گذاشته بودیم، اکنون آن مانع را نداریم چون آن توافق را نداریم. بنابراین اولین و بالاترین اولویت ما بازگشت به میز مذاکرات و بازگشت به توافقی است که برنامه هسته‌ای ایران را تحت کنترل قرار می‌دهد.»

سالیوان با بیان اینکه بایدن قصد دارد به منظور داشتن جبهه‌ای متحد در قبال ایران با شریکان اروپایی گفت‌وگو کند تصریح کرده است: «هنوز برای حل و فصل این موضوع به صورت دیپلماتیک، فرصت وجود دارد.»

کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.

ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.

علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.

ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد.

علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.

دولت «جو بایدن» مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هسته‌ای برجام را فراهم کند.

تا کنون ۶ دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.

یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.

مضاف بر این، مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.

اخیراً مقام معظم رهبری در جلسه‌ای تأکید کردند آمریکایی‌ها خواستن گنجاندن بندی در توافق هسته‌ای برجام برای ملزم کردن ایران به گفت‌وگو بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای هستند.

رهبر انقلاب اسلامی در آخرین دیدار با دولت دوازدهم خاطرنشان کردند: «آمریکایی‌ها در زبان و وعده می‌گویند تحریم‌ها را بر می‌داریم اما تحریم‌ها را برنداشتند و برنمی‌دارند، ضمن آنکه شرط هم می‌گذارند و می‌گویند که باید در همین توافق جمله‌ای بگنجانید که بعداً درباره برخی موضوعات صحبت شود و گرنه توافقی نخواهیم داشت.»

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای گفتند: «آنها می‌خواهند با گذاشتن این جمله، بهانه‌ای برای دخالت‌های بعدی خود درباره اصل برجام و مسائل موشکی و منطقه‌ای فراهم کنند و اگر ایران حاضر به بحث درباره آنها نشود بگویند توافق را نقض کرده‌اید و توافق، بی‌توافق.»

جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد.