بازی با آتش ترامپ در سرزمین اشغالی و بی ثباتی منطقه

«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا در دوره رقابت های انتخاباتی برای راضی نگاه داشتن لابی و حامیان صهیونیست خود، قول داد بیت المقدس را به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی به رسمیت می شناسد. وی همچنین وعده داده بود که سفارت ایالات متحده را هم از تل آویو به این شهر که از سوی پیروان سه دین الهی مقدس به شمار می رود، انتقال می دهد.

بر اساس برخی خبرها با وجود مخالفت های بین المللی، قرار است تا چند روز دیگر ترامپ نظر خود را در پذیرش بیت المقدس به عنوان پایتخت این رژیم اعلام خواهد کرد.

سازمان ملل و بسیاری از کشورهای جهان با چنین امری مخالف هستند و تاکنون هیچ کشوری سفارت خود را به بیت المقدس انتقال نداده است. قطعنامه های سازمان ملل متحد هم با این انتقال مخالف هستند. برخی سازمان ها و قوانین بین‌ المللی نیز بیت ‌المقدس شرقی را منطقه ای اشغال شده از سوی رژیم صهیونیستی می دانند. به اعتقاد کارشناسان اتخاذ این تصمیم ممکن است باعث افزایش تنش ها در اراضی اشغالی و منطقه شود. ضمن این که رابطه میان آمریکا و برخی کشورهای منطقه نیز دچار مشکلات جدی خواهد شد. این اقدام به طور قطع امیدها برای از آغاز دور جدیدی از گفت وگوها و دستیابی به صلح را کم رنگ می کند.

**پافشاری ترامپ در تعیین وضعیت بیت المقدس

در دو دهه گذشته دستورالعملی برای روسای جمهوری آمریکا وجود داشته است که هر شش ماه یک بار موضوع انتقال سفارت این کشور به بیت المقدس را به تاخیر انداخته اند. به تازگی معاون رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرده است که ترامپ به زودی «بیت المقدس» را به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی اعلام می کند و به تدریج تلاش خواهد کرد تا بهترین و کم چالش ترین راه برای انتقال سفارت آمریکا به این شهر را نیز دستور کار خود قرار دهد.

به نوشته روزنامه واشنگتن پست، «مایک پنس» معاون رئیس جمهوری آمریکا گفت: در 20 سال اخیر، کنگره و دولت های آمریکا تمایل خود برای جابجایی سفارت را اعلام کردند؛ اما دونالد ترامپ فعالانه به فکر زمان و چگونگی تغییر مکان سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس است.

از سوی دیگر روز دوشنبه گذشته نیز نشستی در کاخ سفید با حضور تعدادی از مقام های کاخ سفید و مشاوران امنیتی ترامپ برگزار شد که در آن طرح های گوناگون برای این انتقال مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این نشست یک ساعته بیانیه ای بود که در آن آمد «آمریکا بیت المقدس را پایتخت اسرائیل می داند».

به اعتقاد کارشناسان گرچه این بیانیه تاثیرعملی فوری ندارد، اما می تواند موضع ایالات متحده را در زمینه پرونده ای که چند دهه وضعیت نامشخصی داشت را آشکار کند. در ضمن ترامپ با این کار به اجرای وعده انتخاباتی و نزدیکی بیشتر با حامیان خود جامه عمل می پوشاند.

به نظر کارشناسان انتظار می رود تا هفته آینده برنامه و دیدگاه ترامپ در زمینه انتقال پایتخت و تلاش های صلح اعلام شود. به گفته یکی از مقام های کاخ سفید، رئیس جمهوری ترامپ همه گزینه ها را بررسی می کند و تا نهایی شدن آن، خط مشی وی اعلام نمی شود.

**بازی ترامپ با آتش

اگرچه هنوز نظر نهایی رئیس جمهوری آمریکا در مورد وضعیت بیت المقدس و سفارت آمریکا مشخص نشده اما واکنش ها به آن آغاز شده است. به دلیل حساسیت موضوع و احتمال تشدید مناقشه ها هیچ کشوری تاکنون سفارت خود را در بیت المقدس مستقر نکرده است.

تحلیلگران مسائل خاورمیانه می گویند از آن جا که واشنگتن اعلام کرده بود به دنبال آن است مذاکرات متوقف شده صلح را بار دیگر راه اندازی کند؛ هر گونه تغییر در سیاست های ایالات متحده دستیابی به این هدف را سخت خواهد کرد. مهمترین دلیل این است که مردم فلسطین بیت المقدس شرقی را پایتخت کشور خود در آینده می دانند و به شدت با تغییر در این هدف مخالفت می کنند.

به نوشته رسانه های غربی، مقام های و چهره های سیاسی فلسطینی اعتقاد دارند انجام چنین اقداماتی به اشغالگری رژیم صهیونیستی و الحاق بخش شرقی به قلمروی خود مشروعیت می بخشد.

خبرگزاری فرانس پرس در گزارشی چنین تحلیل کرد که اقدام آمریکا در شناسایی بیت المقدس به عنوان پایتخت می تواند فرایند صلح را نابود کند. رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین هم هشدار داد که هر تصمیمی که در زمینه آینده بخش شرقی این شهر اتخاذ شود، تاثیرات مخربی را بر خط مشی ها در آینده خواهد داشت.

سخنگوی دفتر «محمود عباس» در بیانیه ای اعلام کرد که با این اقدام کاخ سفید، فرایند صلح نابود می شود. به نظر وی هر دو اقدام (اعلام بیت المقدس به عنوان پایتخت و جابجایی سفارت) دارای اثرات مخرب مشابهی هستند که منطقه را به سمت بی ثباتی پیش می برند.

«صاحب عریقات» رئیس کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین نیز اقدام ترامپ را بازی با آتش توصیف کرد. به نوشته شبکه خبری الجزیره، عریقات بیت المقدس را خط قرمزی نه تنها برای فلسطینی ها بلکه بری اعراب، مسلمانان و مسیحیان جهان دانست.

وی حاد شدن موضوع بیت المقدس و مسجد الاقصی را بسیار مهم و حیاتی دانست به گونه ای که نمی تواند برای یک کشور فلسطینی بدون پایتختی شرق بیت المقدس، هیچ موجودیتی را متصور شود.

**پیامدهای ناگوار

ترامپ از زمان رقابت های انتخاباتی قول داده بود که وعده های روسای جمهوری پیشین را در این زمینه عملی می سازد. هر یک از پیشینیان ترامپ به علت پیچیدگی شرایط و تنش هایی که ممکن است ایجاد کند، از این خواسته دست کشیدند. روسای جمهوری آمریکا برای دوری جستن از پیامدهای ناگوار امنیتی و سیاسی و تشدید تنش ها، هر شش ماه در نامه ای به کنگره خواستار تعویق این درخواست شده اند. به نظر می رسد دونالد ترامپ بدون توجه به این شرایط و تنها برای جلب رضایت و حمایت صهیونیست ها تلاش می کند تا به هر طریق این خواسته را عملی کند.

گزارش شبکه خبری سی.ان.ان در مورد نتیجه این اقدام کاخ سفید نوشت: اعلام رسمی این موضع، ایالات متحده را به تنها کشور و یک استثنا در مورد بیت المقدس تبدیل می کند. برخلاف ادعای تل آویو در مورد این شهر، هیچ کشوری تاکنون چنین تصمیمی را برای انتقال سفارت به این مکان اتخاذ نکرده است. جامعه بین المللی هم تعیین تکلیف این موضوع را به عنوان بخش مهمی از توافق جامع صلح در خاورمیانه می داند.

به نوشته واشنگتن پست، معاون رئیس جمهوری، وزیر امور خارجه و دفاع و سفر آمریکا در تل آویو از حاضران در جلسه روز دوشنبه بودند. پس از این جلسه وزارت امورخارجه آمریکا به سفارتخانه های خود در کشورهای خاورمیانه یک پیام سری را ارسال کرد.

در این پیام نسبت به احتمال وقوع ناآرامی و خطرات امنیتی پس از اعلام تصمیم واشنگتن در تغییر مکان سفارتخانه ابراز نکرانی کرد. حتی پنتاگون نیز وقوع برخی ناآرامی ها را در پی اجرای چنین تصمیم اعلام کرد.

کارشناسان مسائل منطقه ای و حتی وزارت امور خارجه آمریکا هشدار داده است چنین اقدامی نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به شمار خواهد رفت.