منافع اقتصادی لندن و چشم پوشی از فجایع انسانی یمن

 «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی هفته گذشته سفری سه روزه به انگلیس داشت و در این کشور با مقام های سیاسی، نظامی و اقتصادی دیدار و گفت وگو کرد. ولیعهد 32 ساله سعودی ها با اینکه رئیس دولت به شمار نمی آید اما با مقام های ارشد لندن دیدار داشت و در کاخ باکینگهام نیز به دیدار ملکه رفت. همچنین ضیافت شامی از سوی خانواده سلطنتی برای ولیعهد سعودی ترتیب داده شد.

رسانه ها در چند روز گذشته به استقبال گرم مقام های انگلیسی از محمد بن سلمان پرداختند و دلایل گوناگونی را برای این موضوع برشمردند. مهمترین محور همه تحلیل ها نیاز انگلیس به یک شریک سرمایه دار و دسترسی به بازارهای تازه اقتصادی عنوان شده است.

انگلیس تا کمتر از یک سال دیگر باید به صورت رسمی فرایند خروج از اتحادیه اروپا (برگزیت) را کامل کند. برگزیت برای ساکنان خانه شماره 10 خیابان داونینگ لندن بی دردسر و کم هزینه نیست. اجرای این فرایند باعث می شود بازار و منابع مالی در خورتوجهی در اروپا از تیررس اقتصاد و صنعت انگلیس خارج شود.

یکی از نخستین اقدام ها در لندن نزدیک تر شدن به عربستان سعودیِ سرمایه دار است. تارنمای «عرب نیوز» نوشت در حالی که در سال 2016 میزان مبادلات این دو کشور حدود 9 میلیارد پوند بود، مقام های دو طرف اعلام کردند در چند سال آینده مبادلات را به 65 میلیارد پوند (90 میلیارد دلار) خواهند رساند. همکاری شرکت های دو کشور در کنار ده ها سرمایه گذاری مشترک از جمله دستاوردهای این سفر برای ریاض و لندن بود.

** انعقاد یکصد میلیارد دلار قرارداد اقتصادی

تحلیلگران اهداف اقتصادی گوناگونی را برای سفر ولیعهد عربستان به انگلیس بیان می کنند. همزمان با این سفر، لندن و ریاض هدف خود برای سال آینده را دستیابی به حجم تجارت و سرمایه گذاری چند ده میلیارد پوندی تعیین کردند. لندن به دنبال این است که برای دوران پس از خروج از اتحادیه اروپا، بازارهای جدیدی را برای شرکت های بخش خصوصی خود پیدا کند.

روزنامه «فایننشال تایمز» نوشت: اگرچه در این سفر قراردادهایی به ارزش بیش از 100میلیارد دلار روی میز قرار گرفت اما یکی از اهداف مهم محمد بن سلمان به عنوان مهمترین حامی سند «چشم انداز 2030 » عربستان، کاهش اتکای این کشور به نفت و پیدا کردن شرکای جدید تجاری در حوزه هایی به جز نفت و انرژی است.

برخی تحلیلگران می گویند یکی از دلایل سفر بن سلمان به لندن ارائه گزارش به مقام های لندن در زمینه میزان پیشرفت سند چشم انداز است. به نوشته روزنامه انگلیسی «دیلی تلگراف» اگر انگلیس به عربستان بگوید باید کاری یا اصلاحاتی را انجام دهد، می توان مطمئن بود که این امر صورت می پذیرد.

به نوشته رسانه های غربی، ولیعهد سعودی در این سفر تلاش کرد به دولت و سرمایه گذاران انگلیسی چهره ای مدرن از کشورش را نشان دهد که در حال نابودی افراط گرایی است. ولیعهد عربستان در دیدار با مقام های انگلیسی از اصلاحات اجتماعی و اقتصادی خود تمجید کرد. وی به ویژه اقدامات برای دادن برخی حقوق برابر به زنان سعودی را از نشانه های خط مشی های موفق خود بیان کرد.

از طرف دیگر باید به یاد داشت بسیاری در بازارهای مالی لندن، نیویورک و هنگ کنگ رایزنی و تلاش های فراوانی را انجام می دهند تا فروش سهام شرکت نفتی آرامکو سعودی ها را برعهده بگیرند. به نوشته «فایننشال تایمز» یکی از مباحث مهم در این سفر چانه زنی برای ارائه سهام این غول انرژی سعودی در لندن بوده است.

در این راستا، محمد بن سلمان علاوه بر گروهی از نمایندگان پارلمان با «فیلیپ هاموند» وزیر خزانه داری انگلیس هم دیدار کرد. انگلیس به دنبال مجاب ساختن عربستان برای فروش سهام در لندن است زیرا نه تنها عرضه سهام آرامکو در لندن سود هنگفتی را به این بورس و اقتصاد انگلیس تزریق می کند بلکه تاثیر چشمگیری را در جذب دیگر شرکت های بزرگ بین المللی دارد.

در همین ارتباط، «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان سعودی، در سخنانی روابط کشورش با انگلیس را دارای صراحت و توام با اعتماد توصیف کرد. فایننشال تایمز اظهارات عادل الجبیر را به صورت غیرمستقیم، پذیرش لندن به عنوان مکانی برای فروش آرامکو تفسیر کرد.

** بحران یمن؛ موضوعی مکتوم در سفر بن سلمان

محمد بن سلمان در سفر سه روزه خود برای خرید تسلیحات جدید با «گوین ویلیامسون» وزیر دفاع انگلیس مذاکره داشت. گفته می شود موضوع خرید نزدیک به 50 جنگنده تایفون و برخی تسلیحات نظامی مطرح شده که ارزش چند میلیارد دلاری دارد. اگرچه فروش این هواپیماها چند سالی است رسانه ای شده اما به نظر می رسد مراحل پایانی امضای قرارداد در حال انجام است.

تارنمای شبکه آمریکایی «ای.بی.سی» در این باره نوشت: با وجود نقش عربستان در جنگ یمن، ریاض به دنبال خرید تسلیحات بیشتر از جمله هواپیمای جنگی از انگلیس است. در سفر ولیعهد عربستان توافق های اولیه برای این معامله به امضا رسید که البته با انتقاد گروه های حقوق بشری همراه شد.

بر اساس این گزارش، واقعیتی که کمترین میزان توجه را در این سفر به خود اختصاص داد جنگ سه ساله در یمن و نقش ریاض در تشدید تنش های داخلی این کشور بود. این جنگ یمن را در آستانه یک فاجعه انسانی قرار داده است ضمن آنکه بیماری هایی همچون وبا هر روز جان تعداد بیشتری از مردم این کشور را می گیرد. علاوه بر انگلیس، ایالات متحده نیز در این جنگ تسلیحات فراوانی را به عربستان فروخته است. سال گذشته «دونالد ترامپ» قرارداد فروش 150 میلیارد دلار سلاح شامل جنگنده، تانک، موشک و ... را با پادشاهی سعودی امضا کرد.

روزنامه «گاردین» امضای قراردادهای گوناگون صنعتی و نظامی لندن و ریاض را موجب تنفر ملی در انگلیس دانست که با تشدید موج انتقادها از حمله به کشور فقیر یمن همراه شد. این گزارش آورد: انتظار می رفت «ترزا می» نخست وزیر انگلیس از قدرت و نفوذ خود برای توقف بمباران و محاصره یمن استفاده کند اما در عمل چنین اتفاقی نیافتاد. در مقابل قراردادهای گوناگون همکاری میان دو کشور و حتی فروش سلاح های بیشتر بسته شد.

کوتاه سخن این که اهداف اقتصادی و تجاری ریاض و لندن، بسیاری از مسائل سیاسی را تحت تاثیر قرار داده است. هر دو طرف برای آینده چشم اندازهایی را تعیین کرده اند. نگاه انگلیس به دوره خروج از اتحادیه اروپا پس از سال 2019 است و عربستان نیز در چارچوب سند 2030، دور شدن از اقتصاد نفتی را طلب می کند، علاوه بر این که ولیعهد سعودی حاضر نیست از سیاست های تنش زای خود در خاورمیانه عقب نشینی کند؛ مسائلی که سبب شد بسیاری از شعارهای حقوق بشری رهبران لندن به فراموشی سپرده شود.