می کُشم چون می دانم بخشیده می شوم

«می بخشم» کلمه ای که هربار از دهان قربانیان انواع خشونت‌ها و یا خانواده قربانیانی که به قتل رسیده اند، می شنویم، مو را بر تنمان سیخ می کند و برای تداوم شنیدن این کلمه، انواع و اقسام کمپین ها را تشکیل می دهیم، انواع حمایت ها را اعمال می کنیم و به دنبال گرفتن رضایت از خانواده شاکیان می رویم؛ در برخی موارد بخشش حاصل می شود و در برخی از موارد هم حاصل نمی شود. نا گفته نماند که درباره بخشش و اندر احوالات فضیلت های این اقدام جوانمردانه، هنرمندان دست به ابتکارهای فراوانی زده و انواع و اقسام گونه های هنر را اعم از فیلم‌های سینمایی، برنامه های تلویزیونی، مقالات، گزارش ها و غیره و غیره به کار بسته اند.

وقتی که خانم بازیگر جامعه شناس می شود

مدت ها پیش بود که کلیپی در فضاهای مجازی منتشر شد که در آن جلسه نقد و بررسی فیلمی بود که محتوایش اسیدپاشی بوده و در انتها مانند همه فیلم های از این دست، قربانی متهم را می بخشد، در این جلسه نقد و بررسی خانم بازیگری که در این فیلم به ایفای نقش پرداخته در حالی که قصاص را حرکتی شنیع تلقی کرده و موافق بخشش است، آقای جامعه شناسی که در این جلسه به عنوان کارشناس حضور دارد، خطاب به خانم بازیگر می گوید که در مقام بازیگر قابل تحسین است اما در مقام جامعه شناس نمی تواند اظهار نظر کند، زیرا تا زمانی که یک فرد در واقعیت قربانی خشونت اسیدپاشی نشود، نمی تواند بگوید که آیا می توان متهم را بخشید یا خیر!

از کارم پشیمان نیستم، بخشیده می شوم

«از کارم پشیمان نیستم و می دانم در نهایت مانند همه موارد اسیدپاشی، بخشیده خواهم شد»؛ این جمله فردی است که متهم به اسید پاشی بوده و در دادگاه زمانی که قاضی از او سوال می کند که آیا بخاطر اقدام وحشیانه ای که انجام داده نادم است یا خیر، این جمله را در پاسخ می گوید و همین جمله جرقه ای می شود در ذهن قربانی که اگر حتی برای لحظه ای به بخشش فکر کرده است، تغییر نطر داده و قطعا خواستار اعدام متهم شود.

ژست‌های روشنفکری، عامل ایجاد برخی کمپین‌ها

هزاران اما و اگر در رابطه با بحث چرایی بخشش و اینکه آیا بخشش همیشه و در همه موارد لازم بوده و اصلا خوب است یا خیر، در ذهنمان بوجود آمده، برای یافتن پاسخ به سراغ دکتر ابهری، جامعه شناس رفتیم؛ او در پاسخ به این سوال ها می گوید: واکنش‌های رفتاری در موارد مختلف بستگی مستقیم به فرهنگ، تربیت خانوادگی و اجتماعی ارزش های معنوی فرد دارد. یکی از این عکس العمل ها قصاص یا مجازات شرعی و قانونی افرادی هستند که به عمد جان یک انسان را گرفته یا سلامتی و آینده او را تباه نمودند.

او ادامه می دهد: قرآن کریم فرموده: «زندگی شما بر قصاص نهاده شده است» همانگونه که از نگاه رفتار شناسی اجتماعی، قصاص عامل پیشگیری و ایجاد امنیت در جامعه است، اگر کسی موجب مرگ یا نقص عضو یک انسان شود و بدون مجازات در جامعه باقی بماند، دیگر هیچ کس احساس امنیت نخواهد کرد، اما در صورتی که اشتباه یا هدف سوء نظری وجود نداشته باشد، بخشش بهترین رفتار برای آموزش اخلاق انسانی  به جامعه و درس محبت به فرد خاطی است.

ابهری اذعان می کند: درهمه دنیا کسانی که باعث بسته شدن دفتر زندگی انسان های دیگر می شوند به شدیدترین شکل مجازات می شوند، چرا که برقراری عدالت یعنی دوام آرامش در جامعه؛ متاسفانه گاهی اوقات مشاهده می شود عده ای از افراد یا بخاطر ژست روشن فکری یا آگاه نبودن از فلسفه مجازات، هنگام بروز بعضی از جنایات مانند قتل یا اسید پاشی با تشکیل کمپین های مختلف به دنبال عافیت فرد بزهکار از مجازات هستند.

او ادامه می دهد: گاهی فرد در سنین کودکی یا نوجوانی بوده یا خطای سهوی نموده یا به صورت غیر عمد مرتکب جرمی شده است، اخلاق و باورهای معنوی حکم می کند که هرکس در حد توانایی خود، به این گونه افراد کمک کند، گلریزان و جمع آوری کمک های مالی برای بدهکاران غیر عمد یا افرادی که بدون نقشه و برنامه قبلی مرتکب خطایی شده‌اند یکی از همین روش‌ها است.

بخشش، حمایت از ظالم و ظلم به مظلوم؟

این جامعه شناس خاطرنشان می کند: در کشور ما ستاد دیه تشکیل شده تا به این گونه افراد برای پرداخت دیه کمک کند و تا به حال هزاران نفر از امکانات مالی این ستاد استفاده کرده اند، اما جمع آوری امضا یا درخواست برای معافیت فردی که به عمد با نقشه قبلی مرتکب جنایت شده کاری درست نبوده و رفتاری است که عامل تشویق برخی از افراد به ارتکاب جرم می شود.

او در ادامه اضافه می کند: هنرمندان و ورزشکاران در پاره ای از اوقات تلاش کرده اند تا افرادی را که به طور سهوی مرتکب خطا شده‌اند مورد محبت قرار دهند، که گاهی موفق شده و گاهی نیز خانواده قربانی وساطت آنها را قبول نکرده اند؛ بهرحال اینگونه رفتارهای انسانی قابل احترام و تقدیر است اما برخی دیگر فقط با قرار گرفتن در فضای احساسی و دنباله روی از دیگران برای عقب نماندن از قافله روشنفکری گاهی رفتارهایی را انجام می دهند که مصداق بارز حمایت از ظالم و ظلم به مظلوم است، باید بین رفتارهای انسانی و رفتارهایی که نمایشی هستند تفاوت قائل شد و اجازه نداد که بزهکاران برای خود حاشیه امنی ایجاد کنند.

ابهری در پایان تصریح می کند: برای تشویق انسانیت و تقویت روحیه همدلی و نوع دوستی به جای حمایت از خطاکاران یا بزهکاران باید از قربانیان و افراد آسیب دیده حمایت کرد تا گوشه‌ای از دردهای آنها درمان شود، این روش می‌تواند توسط جوانان و اقشار مختلف جامعه، در راستای کمک به قربانیان یا وراث آنها، به شکل یک رفتار اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و نهادینه شود.

قضاوت با شماست!

«بخشش»؛ کلمه زیبایی است که احساسات خوب و مثبتی را از خود ساطع می کند، اما موارد استفاده از هر کلمه ای را، هرچند خوب و مثبت، هرچند تاثیرگذار و مطلوب را آیا نباید دانست؟ آیا زمانی که جرمی صورت می گیرد و قربانی، از یک حق طبیعی خود به صورت عمد محروم می شود نباید با آنان برخورد کرد شاید افراد دیگری که تصمیم می گیرند این رفتار را در جامعه از خود نشان دهند کمی مکث کنند و حتی تصمیم دیگری بگیرند؟ در نهایت شاید بتوان گفت بخشش خوب است اما قصاص هم برای جامعه لازم است.