تفاوت آنفلوآنزا و سرماخوردگی

  دکتر حسین عرفانی با بیان این مطلب، گفت: بیماری آنفلوانزا قابلیت ایجاد طغیان ها یا همه گیری ها در جامعه را داراست و با توجه به ماهیت خود که ویروسی است، به سرعت منتشر می شود و این مسئله در فصول سرد سال با توجه به تراکم جمعیتی در اماکنی از جمله منازل، مدارس و سایر اماکن تجمعی اهمیت بیشتری می‌یابد.

عرفانی افزود: در این مواقع به دلیل سرد بودن هوا معمولا منافذ و درب و پنجره‌ها بسته شده تا هوای داخل فضا را گرم نگهدارند و لذا تبادل و تهویه مناسب هوا صورت نمی پذیرد و تجمع بار ویروسی در فضای بسته افزایش یافته و احتمال آلوده شدن در افراد را چندین برابر می‌کند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر احتمال ترکیب شدن انواع ویروس‌های آنفلوانزای انسانی با ویروس‌های آنفلوانزای حیوانات و از جمله پرندگان وجود دارد که منجر به همه گیری‌های وسیع خواهد شد.

وی در خصوص علایم بیماری آنفلوانزا گفت: افراد مبتلا به بیماری آنفلوانزا بطور معمول تعدادی از علایم زیر یا همه آنها را حداقل به مدت ۳ تا ۸ روز نشان می‌دهند. از جمله تب  ناگهانی و بالا، سرفه، ناراحتی گلو، آب ریزش از بینی یا گرفتگی بینی، درد عضلانی، دردمفاصل، سردرد، خستگی و ضعف، تهوع و استفراغ و اسهال در تعدادی از بیماران که البته در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است.

وی گفت: بعضی از علایم ممکن است بیش از یک هفته طول بکشد و همچنین ممکن است در بعضی از افراد علایم بسیار خفیف باشد؛  به خصوص در افرادی که قبلا واکسینه شده‌اند یا به علت ابتلای قبلی به بیماری آنفلوانزا، مقداری ایمنی کسب کرده باشند.

رییس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به اینکه در صورت بروز و بدتر شدن علایم باید سریعا به پزشک مراجعه کرد، این علایم را چنین برشمرد: کوتاه شدن تنفس (سختی تنفس) یا تنفس سریع، درد سینه، گیجی یا سرگیجه ناگهانی استفراغ مداوم.

وی چگونگی انتشار بیماری آنفلوانزا را چنین توضیح داد: ویروس‌های آنفلوانزا بطور عمده از طریق هوا (ذرات ریز تنفسی آلوده) توسط سرفه و عطسه کردن فرد بیمار منتقل می‌شوند. آنفلوانزا همچنین از طریق تماس با سطوح آلوده به ویروس منتقل می‌شود. آنفلوانزا می‌تواند توسط فرد آلوده و یا بیمار به سایرین منتقل شود، حتی در زمانی که فرد آلوده بدون علامت باشد.

عرفانی ادامه داد: افراد بیمار می‌توانند از یک روز قبل از شروع علایم تا ۵ - ۷ روز بعد از شروع علایم آلوده کننده باشند. کودکان و افراد دارای ضعف سیستم ایمنی مبتلا به آنفلوانزا می‌توانند به مدت بیشتری (گاهی تا ۲۱ روز) آلوده کننده باشند.

وی گفت: آنفلوانزا در سالمندان بالای ۶۵ سال، زنان باردار، افراد دارای بیماری زمینه‌ای و مزمن (قلبی، ریوی، کلیوی، کبدی، عصبی، نقص سیستم ایمنی)، افراد بیش از حد چاق، کودکانی که به مدت طولانی تحت درمان با آسپرین قرار دارند و افرادی که داروی ضعیف کننده ایمنی یا کورتیکواستروئید مصرف می‌کنند،  خطر ناشی از عوارض بیماری را افزایش می‌دهد.

وی در خصوص راه‌های پیشگیری از انتقال و انتشار بیماری آنفلوانزا اظهار داشت: دریافت واکسن در گروه‌های در معرض خطر و پرخطر (گروه‌های پرخطر کسانی هستند که در معرض ابتلای بیشتر به بیماری قرار دارند از جمله ارائه کنندگان خدمات بهداشتی درمانی به بیماران) یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از بیماری آنفلوانزا است.

وی افزود: پوشاندن دهان و بینی درهنگام عطسه و سرفه کردن با دستمال یا آرنج دست و دفع بهداشتی آن، شستشوی مداوم و صحیح دست‌ها (حداقل به مدت ۳۰ ثانیه) بخصوص بعد از سرفه و عطسه کردن و دست زدن به بینی بدنبال آبریزش یا گرفتگی بینی، تماس با سطوح و اشیای آلوده، استراحت و ماندن در منزل تا زمانی که بهبودی حاصل شود، عدم حضور در اماکن و تجمعات تا بهبودی کامل، پرهیز از دست دادن، روبوسی و در آغوش گرفتن دیگران در زمان بیماری تا بهبودی کامل، رعایت فاصله مناسب (حداقل یک متر و نیم) از افراد دارای علایم آنفلوانزا و افراد بیمار، تهویه مناسب محل کار و استراحت (حداقل هر ساعت ۶-۱۲ بار هوای اتاق باید تعویض شود) بدین منظور کافی است که حداقل هر ۱۰ دقیقه پنجره ها بمدت ۳-۵ دقیقه باز باشند یا سیستم تهویه هوای به خارج دائم روشن باشد بشرطی که این هوا به سمت فضای باز و بدور از انتشار به سمت نقاط حساس بیرون منتقل شود، سایر راه‌های پیشگیری هستند.

رییس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: بیماری آنفلوانزا یک بیماری ویروسی است و لذا داروهای ضدمیکروبی (آنتی بیوتیک ها) بر روی آن تاثیری ندارند. تجویز آنتی بیوتیک با نظر پزشک و در موارد خاص (ازجمله همراه شدن یک بیماری میکروبی با بیماری آنفلوانزا) است. در ۸۰ درصد از موارد آنفلوانزا، میکروبی اضافه نمی‌شود و نیاز به آنتی بیوتیک ندارد.

وی ادامه داد: علایم بیماری آنفلوانزا معمولا با استراحت در منزل، نوشیدن مایعات به میزان کافی، دریافت داروهای ضد دردهای عضلانی و تغذیه مناسب بهبود می‌یابد. داروهای ضد ویروسی خاصی جهت کاهش شدت و مدت بیماری آنفلوانزا زیر نظر پزشک و در موارد خاص معمولا برای افراد در معرض خطر و پرخطر تجویز می‌شود و به هیچ عنوان نباید بعنوان خود درمانی مورد استفاده قرار گیرند.

وی درباره تفاوت آنفلوانزا و سرماخوردگی گفت: بیماری سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است که عموما دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر می‌کند و بوسیله ویروس‌های خانواده سرماخوردگی (عموما رینوویروس‌ها) ایجاد می‌شود. سرماخوردگی در تمامی طول سال رخ می‌دهد اما معمولا در بهار و پاییز شایع است.

عرفانی ادامه داد: سرماخوردگی بطور معمول ۲-۵ روز بعد از آلودگی اولیه به ویروس رخ می‌دهد. اوج علایم بیماری ۲-۳ روز بعد از تماس اولیه با ویروس‌های سرماخوردگی ظاهر می شود و در طی۷-۱۰ روز بهبود می‌یابد. این بیماری همانند آنفلوانزا یک بیماری ویروسی است و لذا درمان آنتی بیوتیکی ندارد. اقدامات درمانی نگهدارنده و مشابه بیماری آنفلوانزا است. بیماری سرماخوردگی واکسن ندارد. علائم بالینی سرماخوردگی وآنفلوانزا بسیار شبیه و افتراق آنها از همدیگر مشکل است.

بنابر اعلام روابط عمومی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، وی افزود: اجرای رفتارهای بهداشتی یکی از موثرترین روش‌های مداخله‌ای کنترلی در بیماری‌های ویروسی از جمله آنفلوانزا و سرماخوردگی است. رژیم غدایی مناسب، استراحت و خواب کافی، ورزش و فعالیت بدنی مناسب و کافی، کاهش و دوری از استرس از آن جمله هستند.

وی گفت: دریافت واکسن آنفلوانزا در گروه‌های پرخطر و در معرض تماس با بیماران به منظور کاهش و کوتاه شدن عوارض ناشی از بیماری آنفلوانزا توصیه می‌شود. عمده‌ترین گروه‌های اولویت‌دار گیرنده واکسن عبارتند از زنان باردار، سالمندان، افراد دارای بیماری زمینه‌ای و مزمن (قلبی، ریوی، کلیوی، کبدی، عصبی)، افراد بیش از حد چاق، افراد دارای کمبود یا نقص سیستم ایمنی، پرسنل پزشکی و ارائه کننده خدمات بهداشتی و درمانی، افرادی که در معرض تماس با افراد بیمار یا کانون‌های مشکوک یا آلوده به آنفلوانزای پرندگان هستند.

وی خاطرنشان کرد: بهترین زمان دریافت واکسن آنفلوانزا در اوایل شروع ماه‌های سرد سال (از آخر تابستان تا نیمه پاییز) است. پس از دریافت واکسن آنفلوانزا حداقل ۲ هفته طول می‌کشد تا پاسخ ایمنی در بدن ایجاد شود. دریافت واکسن آنفلوانزا مانع بیمار شدن به بیماری آنفلوانزا نمی‌شود، اما باعث کوتاه شدن مدت و عوارض بیماری آنفلوانزا می‌شود و بر سایر ویروس‌های ایجاد کننده عفونت تنفسی اثر ندارد.

وی همچنین موارد منع دریافت واکسن آنفلوانزا را برای این افراد لازم دانست و گفت: افرادی که به تخم مرغ حساسیت شدید دارند، افرادی که دارای بیماری حاد تب‌دار هستند (بعد از بهبودی می‌توانند واکسن آنفلوانزا را دریافت کنند)، افرادی که در مرحله قبلی دریافت واکسن حساسیت داشته‌اند و افراد دارای بیماری‌های خاص برای واکسیناسیون بر اساس نظر پزشک معالج اقدام کنند.