سکته قلبی زودرس

یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی که ممکن است برای کسی در زندگی رخ دهد، از دست دادن ناگهانی یکی از دوستان یا اعضای جوان خانواده بر اثر سکته قلبی است که هیچ‌گونه عارضه قلبی نداشته است. همه ما معمولا انتظار بروز سکته و حمله قلبی را در افراد میانسال و مسنی داریم که از مشکلات عروقی نیز رنج می‌برند. سکته قلبی در جوانان از آن‌رو بسیار خطرناک‌تر از میانسالان و نیز افراد بالای ۶۰ سال تلقی می‌شود که احتمال مرگ آنی به دنبال انسداد رگ‌ها و عروق قلبی در این دسته افراد بسیار زیاد است.

نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد ۷۰ درصد سکته‌های قلبی در افرادی رخ می‌دهد که نسبت به حفظ سلامت خود بی‌توجه بوده‌اند؛ یعنی فراموش کرده‌اند جلوگیری از اضافه وزن، کنترل فشار، قند و چربی خون از ضرورت‌های پیشگیری از مشکلات و عوارض قلبی ـ عروقی است. البته باید توجه داشت در افراد جوان، عامل ژنتیک و سابقه فامیلی، اثر پررنگ‌تری در بروز بیماری و احتمالا سکته قلبی دارد.

به گفته دکتر محراب مرزبان فوق‌تخصص جراحی قلب و عروق ناهنجاری‌های مادرزادی عروق کرونر از عوامل بروز سکته قلبی زودرس در افراد جوان و ورزشکاران است. به بیان دیگر، معمولا در افراد جوان، عامل ژنتیک و سابقه فامیلی اثر پررنگ‌تری در بروز این بیماری دارد. اما آنچه بیشتر سبب بروز بیماری می‌شود شیوع عوامل خطر بیماری‌های قلب و عروق در جوانان است.

افزایش خطر سکته قلبی

هر چه عوامل پرخطر برای افراد جامعه افزایش پیدا کند، خطر بروز سکته قلبی نیز در جامعه بیشتر خواهد بود.

این متخصص در این‌باره بیشتر توضیح می‌دهد: متاسفانه مصرف سیگار و مواد مخدر صنعتی به عنوان عامل خطر سکته قلبی میان جوانان افزایش یافته است. کم‌تحرکی چاقی، مصرف بالای نمک، کربوهیدرات و چربی‌های اشباع، ابتلا به فشار خون و دیابت، استرس‌های فراوان در زندگی شهری همراه با آلودگی‌های محیط اعم از هوا و صوتی، از عوامل تشدیدکننده این بیماری است.

عضو هیات مدیره انجمن جراحان قلب ایران می‌افزاید: بیماری قلبی ـ عروقی شایع‌ترین علت مرگ و میر در جامعه کنونی ایران است. البته این بیماری در کشورهای دیگر نیز شایع است. آنچه نگران‌کننده شده کاهش سن ابتلا به این بیماری در سال‌های اخیر در کشور است، به طوری که تخمین ‌زده می‌شود سن ابتلا به سکته قلبی در کشور ما حدود ۱۰سال نسبت به جوامع پیشرفته غربی پایین‌تر است. به‌علاوه سن بروز سکته قلبی در آقایان نیز پایین‌تر از خانم‌هاست.

جوان‌ها از قلب‌شان محافظت کنند

بدون شک کسانی که زمینه ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی در خانواده‌شان وجود دارد باید از جوانی برای آزمایش و بررسی سالانه اقدام کنند، اما یک اصل اساسی برای پیشگیری از سکته قلبی زودرس وجود دارد که شامل تشخیص به هنگام عوامل خطر و اصلاح سبک زندگی می‌شود.

این متخصص قلب و عروق می‌گوید: شخصی که به لحاظ ژنتیکی مستعد بیماری قلبی است، باید پیش از ۴۰ سالگی عواملی مثل دیابت و فشارخون را در خود تشخیص دهد، اضافه وزنش را کنترل کند و از مصرف دخانیات نیز بپرهیزد.

همچنین داشتن تغذیه مناسب، ورزش منظم و کنترل چربی خون در پیشگیری از این بیماری موثر است. به طور کلی مهم‌ترین عامل برای پیشگیری از سکته قلبی، داشتن آگاهی و دانش کافی در مورد این بیماری در افراد مستعد است.

البته مطالعه‌ای جدید نیز از سوی محققان دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد عصبانیت‌های بیش از اندازه و رفتارهای عصبی نیز می‌تواند باعث بروز حمله قلبی شود. به بیان دیگر، طغیان‌های عصبی می‌تواند خطر حمله قلبی را تا ۹ برابر افزایش دهد که احتمال آن تا دو ساعت پس از طغیان عصبی نیز باقی خواهد ماند. به همین علت در کنار داشتن تغذیه سالم، کنترل چربی، فشار خون و قند، داشتن تحرک روزانه و نکشیدن سیگار و جلوگیری از فشارهای عصبی نیز از ضرورت‌های پیشگیری از سکته‌های قلبی تلقی می‌شود.

نشانه‌های خطری که نباید نادیده بگیرید

به گفته دکتر مرزبان، نشانه‌های خطر در افرادی که مستعد بیماری‌های قلبی هستند، دامنه وسیعی دارد. البته در بسیاری از موارد هیچ‌گونه علائم هشداردهنده قلبی وجود ندارد، اما دردهای قفسه سینه یا دست چپ، تنگی نفس، تعریق زیاد، تپش قلب، علائم دیابت مثل تشنگی و کاهش وزن بدون دلیل می‌تواند از علائم هشداردهنده باشد.

وی تاکید می‌کند: معمولا سکته‌های قلبی در افراد جوان می‌تواند خطرناک‌تر از سکته‌های معمول قلبی باشد، زیرا وسعت منطقه سکته و آسیب عضله قلبی معمولا در آنها وسیع‌تر است. از سوی دیگر، خونرسانی قلبی در جوان‌ها از طریق شبکه عروقی وسیع و عروق جانبی صورت نمی‌گیرد و در صورتی که رگ قلب به صورت ناگهانی بسته شود، می‌تواند به بروز سکته قلبی وسیع منجر شود که در بیش از یک‌سوم موارد می‌تواند کشنده باشد. در حالی که در افراد مسن به علت تشکیل شبکه عروقی، خونرسانی منطقه عضله قلب حتی در صورت سکته قلبی بهتر صورت می‌گیرد و امکان نجات جان شخص بیشتر فراهم می‌شود.