یک رژیم غذایی خوب برای مقابله با سرب موجود در هوا

 گرچه در روند زندگی دو دهه اخیرراهکارهایی برای پیشگیری از انتشارسرب درمحیط زیست انجام شده، اما به دلیل وجود آلاینده های هوا و سایر آلوده کننده های محیطی، وجود سرب و آسیبی که بر سلامت بدن می گذارد هنوز یک نگرانی اساسی در جوامع انسانی است، اما داشتن یک رژیم غذایی خوب در کاهش آسیب های ناشی از استنشاق سرب در هوا می کاهد.

این مسئله به ویژه برای کودکان به دلیل دسترسی به اسباب بازی هایی با رنگهای سربی و یا افرادی که در خانه های قدیمی زندگی می کنند و لوله کشی منازل آنها کهنه و زنگ زده شده است و می تواند سرب را از لوله اصلی آب وارد لوله های آب خانگی کند، سالمندان، بیماران قلبی، زنان باردار و نوزادان تازه متولد شده که سیستم دفاعی بدنشان ضعیف است از اهمیت بیشتری برخوردار است. در صورت قرارگیری در معرض سرب، داشتن یک رژیم غذایی سالم می تواند به کاهش جذب آن توسط بدن کمک کند.

خطرات سرب برای بدن

مدتهاست که سرب به عنوان یک ماده سمی شناخته شده است بنابراین در طی این سالها تحقیقات وسیعی درباره اثرات مضر و حاد آن بر سلامت انسان انجام گرفته است. اثرات طولانی مدت قرار گرفتن در معرض سرب حتی به میزان کم، عمدتا شامل تاثیر بر مغز، اعصاب، تغییرات رفتاری و کند ذهنی است. مواجهه با مقادیر کم سرب ناشی از آب آشامیدنی اثرات سویی نیز بر توانایی یادگیری کودکان دارد. در صورتی که مقدار آن در بدن زیاد شده و انباشته شود، باعث ایجاد مشکلات شدید و طولانی مدت در رشد و نمو افراد می شود. نوزادان و کودکان در این زمینه ریسک بالاتری دارند زیرا بدن آنها سرب را سریع تر از بزرگسالان جذب می کند، علاوه بر آن احتمال بیشتری دارد که اشیا ساخته شده از سرب یا مواد حاوی آن مانند برخی اسباب بازی ها را در دهان بگذارند.

منابع اصلی سرب، غذا، هوا و آب است. بنابراین همواره در محیط زیست ما وجود دارد و در غذاها و به ویژه غذاهای کنسرو شده، در رنگها، گرد و غبار هوا و البته آب آشامیدنی یافت می شود. اما بطور کلی میزان دریافتی سرب از طریق آب شامیدنی سهم بیشتری از کل میزان دریافتی را به خود اختصاص می دهد. مشکل اصلی به دلیل استفاده از سرب در اتصالات آبرسانی به منازل و کاربرد وسیع لوله ها و اتصالات سربی در منازل است زیرا آب می تواند سرب و اتصالات سربی را حل کند و سرب حل شده وارد آب آشامیدنی که برای نوشیدن، پخت و پز و آماده سازی غذا بکار می رود، می شود. بنابراین بیشتر ساکنین منازل قدیمی که در ساخت انشعابات آب آنها از لوله های سربی استفاده شده است، در معرض خطرند. خوشبختانه امروزه در ساخت خانه های جدید از لوله های پلیمری یا پلی اتیلن استفاده می شود زیرا فرآیند شسته شدن سرب از این مواد کمتر مشاهده شده است.

چگونه از بدن در برابر سرب محافظت کنیم؟

برای به حداقل رساندن اثرات سرب نکات زیر را رعایت کنید:

- از آلوده نبودن منبع آب انشعابی محل و آب مصرفی خانه به سرب اطمینان حاصل کنید

- دستها را قبل از خوردن غذا یا هر ماده خوراکی دیگر که مستقیما با دستها در تماسند، بشویید

- هرگز از ظروف سفالی و یا کریستالی سربی برای نگهداری و یا سرو غذا استفاده نکنید

- استفاده از دستگاه تصفیه آب دارای گواهینامه و تاییدیه ساخت بر سر راه انشعاب اصلی آب منزل و تعویض فیلتر دستگاه در تاریخ انقضای مشخص شده روی پکیج. در صورت در دسترس نبودن دستگاه تصفیه می توانید از سازمان آب منطقه خود و یا مرکز مبارزه با بیماری های وابسته به آلودگی محیط درخواست پاک سازی و یا کاهش سرب موجود در لوله های آب را داشته باشید. این سازمان ها از طریق روان سازی آب سرد با فشار در لوله ها تا حدودی از میزان سرب موجود در لوله را کم می کنند. به خاطر داشته باشید که جوشاندن آب، سرب موجود در آن را از بین نخواهد برد.

- مرتبا اسباب بازی هایی را که کودک با آن در تماس است، پستانک نوزادان، کف اتاق، لبه پنجره ها و سایر سطوح را با استفاده از مایعات شستشودهنده، تمیز کنید.

- کفشهای خود را قبل از ورود به منزل تمیز کنید و آنها را درون جاکفشی قرار دهید.

- اگر در خانه های بسیار قدیمی زندگی می کنید که سالیان زیادی از ساخت آنها می گذرد لوله های آب آن را بازبینی کنید و در صورتی که سربی بودند لوله کشی ساختمان را تعویض کنید.

- داشتن یک رژیم غذایی سالم به منظور کاهش جذب سرب در بدن

این رژیم غذایی باید دربرگیرنده انواع سبزیجات، میوه ها، غلات کامل، غذاهای پروتئینی و لبنیات کم چرب باشد. وقتی که بدن از مواد غذایی سالم تغذیه شود، جذب سرب در بدن بسیار سخت خواهد شد. بنابراین سعی کنید برنامه غذایی خود را طوری تنظیم کنید که سرشار از مواد مغذی مهم مانند کلسیم، آهن و ویتامین سی باشد.

کلسیم استخوانها را قوی و محکم نگه داشته و سرب را دفع می کند.

خوراکی های غنی از کلسیم شیر و محصولات لبنی مانند ماست و پنیر، سبزیجات برگ سبز مانند کاهو، کلم برگ و اسفناج، شلغم، گیاه خردل، خوراکی های غنی شده با کلسیم از قبیل آب پرتقال، شیر سویا و خمیر سویا که حالت پنیری دارد و ماهی سالمون و ساردین.

آهن نیز مانع جذب سرب می شود. خوراکی های سرشار از آهن عبارتند از:

گوشت قرمز لخم و کم چربی، غلات، حبوبات، نان و انواع پاستای غنی شده با آهن، میوه های خشک شده مانند کشمش، مویز و آلوی خشک و حبوباتی مانند نخود، لوبیا و عدس.

ویتامین سی به جذب بهتر آهن در بدن کمک کرده و نیز باعث دفع سرب از بدن می شود. خوراکی های غنی از ویتامین سی عبارتند از:

انواع مرکبات مانند: پرتقال، لیمو، نارنج، نارنگی، بالنگ و گریپ فروت، میوه هایی از قبیل کیوی، توت فرنگی، توت و خربزه، برخی محصولات جالیزی مانند: گوجه فرنگی و سیب زمینی و نیز انواع فلفل.

یک رژیم غذایی مناسب

مثالی از یک رژیم غذایی مناسب که غنی از مواد مغذی ذکر شده باشد، می تواند شامل وعده های زیر باشد:

صبحانه: غلات صبحانه غنی شده با آهن به همراه شیر کم چرب یا بدون چربی، می توانید با خوردن چند عدد کشمش این صبحانه را غنی تر کنید.

میان وعده صبحگاهی: چند قاچ پرتقال

ناهار: همبرگر با گوشت بدون چربی و نان همبرگری غنی شده با آهن به همراه فلفل دلمه ای

عصرانه: ماست میوه ای کم چرب یا بدون چربی

شام: جوجه کباب به همراه برنج قهوه ای و سالاد اسفناج

پس از شام نیز می توانید کمی کره بادام زمینی را با بیسکوییت غله کامل و بدون شکر میل نمایید.

برای داشتن یک رژیم غذایی سالم، مفید و منطبق بر آنچه ذکر شد، می توانید از یک متخصص تغذیه در این زمینه مشورت بگیرید.