داروی جدیدی که ۶ نوع سرطان را درمان می‌کند

داروی شیمی‌درمانی جدیدی با رویکردی نظیر رویکرد اسب تروا معرفی شده که راه خود را به آزمایش‌های بالینی درمان سرطان‌های مختلف باز کرده است. پژوهشگران مؤسسه‌‌های پژوهشی مختلف، این درمان جدید را در یک آزمایش بالینی مشکل از ۱۴۷ بیمار آزمایش کردند تا مزایا و عواض جانبی احتمالی آن را ارزیابی کنند.

این دارو که نامش تیسوتوماب ودوتین (tisotumab vedotin) است و به‌اختصار TV خوانده می‌شوند، از یک آنتی‌بادی منوکلونال و یک جزء سمی ساخته شده که می‌تواند برای سلول کشنده باشد. آنتی‌بادی هدیه‌ی بزرگ اسب تروا در خانه‌ی دشمن است. این دارو در غشای سلول به‌دنبال پرچم‌های سیگنال‌دهنده (به نام فاکتورهای بافتی) می‌گردد و تقاضای ورود می‌کند. درحالی‌که تمام انواع سلول‌های سالم این فاکتورها را دارند، انواع مختلفی از تومورها از این فاکتورها به‌عنوان راهی برای رشد خارج از کنترل خود استفاده می‌کنند. بر این اساس، این فاکتورها هدف جذابی برای سلاح‌های شیمیایی ضدسرطان هستند. در این مورد، مولفه‌ای که این وظیفه‌ی مرگبار را به‌عهده دارد، مونومتیل آریستاتین ای (monomethyl auristatin E) است؛ ملکولی که از تکثیر سلول‌ها جلوگیری می‌کند. جان دِ‌بونو از مؤسسه‌ی پژوهش‌های سرطان می‌گوید:

    چیزی که درمورد این درمان هیجان‌انگیز است، این است که مکانیسم عمل آن کاملا جدید است. این دارو مانند یک اسب تروا عمل می‌کند و به‌صورت پنهانی وارد سلول‌های سرطانی شده و آن‌ها را نابود می‌کند. مطالعات مقدماتی ما نشان می‌دهند که این دارو دارای ظرفیت درمان انواع مختلفی از سرطان‌ها به‌ویژه برخی از سرطان‌هایی است که نرخ ماندگاری بسیار پایینی دارند.

این‌ها شامل سرطان دهانه‌ی رحم، مثانه، تخمدان، مری و ریه می‌شوند. بیشترین اثربخشی در کسانی که مبتلا به سرطان مثانه بودند، دیده شد: ۲۷ درصد از داوطلبانی که در این آزمایش شرکت کرده بودند، شاهد ثابت ماندن وضعیت بیماری خود بودند. اما درمورد سرطان دیواره‌ی رحم، ۷درصد از بیماران بهبودی حاصل کردند. پائول ورکمن، مدیر اجرایی مؤسسه‌ی پژوهش‌‌های سرطان می‌گوید:

    این هیجان‌انگیز است که توانایی داروی TV را در زمینه‌ی درمان سرطان‌هایی که درمانشان دشوار است، ببینیم. من منتظر پیشرفت این دارو در کلینیک‌ها هستم و امیدوارم که بتواند برای بیمارانی که درحال حاضر هیچ گزینه‌ی درمانی ندارند، سودمند باشد.

البته این پیشرفت آهسته است. آزمایش‌ بالینی مرحله‌ی اول در سال ۲۰۱۳ آغاز شد. در آن مرحله ایمن بودن این دارو روی ۲۷ بیمار آزمایش شد. یک سال و نیم بعد مشکلات جدی سلامتی از جمله علایم دیابت نوع دوم شدید، التهاب مخاط و تب پیش آمد. استفاده از دوزهای کمتر موجب کاهش این عوارض جانبی شد، اگرچه درمان هنوز مشکلاتی داشت و خونریزی از بینی، حالت تهوع و خستگی از مواردی بود که بیماران مکرر گزارش می‌کردند. بااین‌حال، زمانی‌که پای مرگ و زندگی درمیان باشد، مشکلاتی نظیر این‌ها چندان به چشم نخواهند آمد.

آزمایش مرحله‌ی یک، راه ورود دارو به مرحله‌ی دو را باز کرد. در آن مرحله نشان داده شد که داروی TV می‌تواند درمورد بیمارانی که درمان سرطان آن‌ها غیرممکن شده است، تفاوت بزرگی ایجاد کند. دِ‌بونو می‌گوید:

    TV دارای اثرات جانبی قابل مدیریتی است و ما در برخی از بیماران پاسخ‌های خوبی مشاهده کردیم. تمام آن‌ها دارای سرطان پیشرفته‌ای بودند که قبل از آن به‌میزان زیادی با دیگر داروها مورد درمان قرار گرفته بودند و دیگر این درمان‌ها روی آن‌ها تاثیری نداشتند.

گام بعدی این است که آزمایش مرحله‌ی دوم گسترش پیدا کند این دارو روی سرطان‌های روده و پانکراس نیز مورد بررسی قرار گیرد. همچنین قرار است این دارو به‌عنوان داروی خط دوم برای درمان سرطان‌های دهانه‌ی رحمی که به درمان اولیه پاسخ نداده‌اند، آزمایش شود. البته باید توجه داشته باشیم که این دارو یک نوش‌دارو یا پایان سرطان نیست، اما زمانی‌که دیگر روش‌های درمان سرطان دیگر اثری ندارند، داشتن دارویی که بتواند موجب ایجاد تفاوت در شرایط بیماران شود، امیدوارکننده است.

اگر همه چیز خوب پیش برود، می‌توان انتظار داشت که در چند سال آینده این دارو وارد مرحله‌ی سوم آزمایش شود؛ مرحله‌ای که در آن میزان اثربخشی و ایمنی آن با درمان‌های مشابه مورد مقایسه قرار می‌گیرد. این کار به هزینه و زمان نیاز دارد، بنابراین ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که TV به‌همین زودی در دسترس بیماران قرار گیرد. ورکمن می‌گوید:

    ما به‌شدت نیازمند درمان‌هایی نظیر این هستیم که بتواند به شیوه‌های جدیدی به سرطان حمله کند و حتی علیه تومورهایی که دربرابر درمان‌های استاندارد مقاوم شده‌اند، مؤثر باشد.