در یک ماه چقدر مجاز به کاهش وزن هستیم؟

 «معجزه لاغری در ۳روز»، « ۵روزه ۷کیلو لاغر شوید»، «اسرار لاغری ۳روزه»، «ژل لاغری ۳روزه»‌، «رژیم کانادایی ۱۵روزه» و...؛ تبلیغات مربوط به رژیم‌های لاغری سریع در شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای و از طریق نرم‌افزارهای موبایلی و اس‌ام‌اس، مخاطبان زیادی را در طول شبانه‌روز بمباران می‌کند. این تبلیغات اینقدر اغواگرانه هستند که افراد زیادی بدون توجه به عواقب این رژیم‌ها که مشخص نیست براساس چه اصولی نوشته شده‌اند تصمیم به لاغری با استفاده از این رژیم‌ها می‌‌گیرند اما عواقبی که در پس این رژیم‌های لاغری وجود دارد گاهی سال‌ها فرد را درگیر می‌کند و سلامت وی را به خطر می‌اندازد. خیلی از افراد برای رسیدن به تناسب اندام دست به هر اقدامی می‌زنند و سعی می‌کنند با رژیم‌های ساختگی و بدون پایه و اساس وزن خود را کاهش دهند. این درحالی است که رژیم‌های ساختگی و معجزه‌آسا فقط برای مدتی کوتاه می‌توانند فرد را خوشحال کنند و مدت زیادی نمی‌گذرد که این تناسب اندام ساختگی از بین رفته و فرد مجبور می‌شود رژیم‌های سخت‌تری را نسبت به گذشته انجام دهد که عوارض آن روی سلامت فرد گاهی جبران ناپذیر است.

رژیم‌های کوتاه مدت پایه علمی ندارد

دکتر سیدمرتضی صفوی، متخصص تغذیه در این‌باره، می‌گوید: رژیم‌های کوتاه‌مدت لاغری هیچ پایه و اساس علمی ندارند و جز آسیب‌رساندن به بدن کار دیگری انجام نمی‌دهند. به گفته این متخصص تغذیه این رژیم‌ها با کاهش آب بدن وزن را در کوتاه‌مدت کم می‌کند و چربی بدن آب نمی‌شود و فرد تصور می‌کند که به لاغری دلخواه خود نزدیک می‌شود اما واقعیت این است که بعد از گذشت چند روز وزن بدن دیگر کم نشده و ثابت باقی می‌ماند. وی می‌گوید:‌ هر فردی با انجام رژیم غذایی مطلوب و علمی می‌تواند بدن مناسبی داشته باشد و سالم‌تر هم زندگی کند و دستیابی به لاغری‌های چند روزه و معجزه‌آسا کاملا اشتباه است. به همین دلیل گفته می‌شود که برای حذف چربی‌های اشباع و حیوانی در غذاها باید ترکیبی از رژیم غذای مناسب و ورزش را زیرنظر پزشک متخصص در پیش گرفت. نقش ورزش را همراه رژیم غذایی نباید فراموش کرد و با انجام حرکات ورزشی هدفدار می‌توان چربی‌ها را درناحیه‌های مختلف بدن حذف یا کم کرد.

صفوی با اشاره به تبلیغاتی که درخصوص لاغری یا چاقی موضعی انجام می‌شود، می‌گوید:‌ برخی تبلیغات دارویی افراد را درباره لاغری یا چاقی موضعی به اشتباه انداخته و تصور می‌کنند با استفاده از فلان داروی گیاهی یا شیمیایی می‌توانند مثلا صورت خود را چاق و یا چربی شکم را آب کنند. ما نمی‌توانیم بگوییم یک ماده غذایی بعد از جذب در بدن به سمت چربی‌های شکمی حرکت و آنها را آب می‌کند و یا فقط صورت فرد را چاق یا لاغر می‌کند. به گفته وی به جای تمرکز روی داروهایی که مشخص نیست چه اثرات جانبی دارند و تکیه به رژیم‌های چند روزه بی‌پشتوانه باید روی غذاهایی که خورده می‌شود دقت و غذاهای مورد استفاده را هوشمندانه انتخاب کرد.

راهکار غیر علمی سونا

استفاده از سونا موضوع دیگری است که برای لاغری استفاده می‌شود. دکتر صفوی در این‌باره می‌گوید: باور لاغرشدن با استفاده از سونا از آنجا ناشی می‌شود که سونا باعث خشک شدن آب بدن و در نتیجه کاهش وزن می‌شود. همین موضوع درخصوص داروهای مدر و مسهل هم صدق می‌کند و این موارد باعث کاهش آب بدن می‌شود و تأثیری روی لاغری ندارد بلکه آسیب‌هایی را به کبد، کلیه و سیستم گوارشی بدن وارد می‌کند. وی درخصوص رژیم‌های لاغری با استفاده از میوه نیز گفت: این رژیم‌ها هم برخلاف تبلیغاتی که می‌شود چندان تأثیر‌گذار نیستند و تنها عوارض آنها آسیب‌هایی است که به فرد وارد می‌شود.

لاغر شدن راه میانبر ندارد

دکتر فرید ذاکر، پژوهشگر کاهش وزن و متخصص تغذیه نیز در این‌باره، می‌گوید:‌ تبلیغات رژیم‌های غذایی سریع چند روزه نوعی فریبکاری است و صحت علمی ندارد و اینکه گفته می‌شود با استفاده از این رژیم‌ها می‌توان 3تا 5کیلو وزن در چند روز کم کرد اصلا امکان پذیر نیست مگر اینکه رژیم مورد استفاده کم کالری بوده و در کنار آن ورزش‌های سنگین انجام شود و یا فرد داروهای مدر و مسهل و یا هورمون‌هایی که سوخت‌وساز بدن را افزایش می‌دهند، در کنار این رژیم‌ها استفاده کند، که همه اینها برای بدن زیانبار است. وی با تأکید بر اینکه بعد از این رژیم‌های سخت قطعا فرد دوباره دچار افزایش وزن می‌شود، می‌گوید: برای کاهش وزن ماندگار حتما قبل از هرگونه رژیمی باید دلایل اضافه وزن شناسایی و آن دلایل از بین برود؛ چرا که اگر بدون شناسایی دلیل اضافه وزن، رژیم گرفته شود این رژیم محکوم به شکست است. به گفته ذاکر رژیم‌هایی که تنوع غذایی ندارند و نیازهای اولیه بدن به مواد غذای را تأمین نمی‌کنند نه‌تنها باعث سوء تغذیه می‌شوند بلکه عوارض روحی و روانی نیز به‌دنبال خود خواهند داشت.

حد طبیعی لاغری ماهانه

این متخصص تغذیه با اشاره به این نکته که حد طبیعی کاهش وزن برای لاغر شدن 2 تا 4 کیلوگرم در هر‌ماه است، می‌گوید: رژیم‌های نوبتی لاغری که فرد در آن مثلا یک هفته رژیم می‌گیرد و بعد 3روز به روال قبل از رژیم غذا می‌خورد و دوباره یک هفته رژیم سخت می‌گیرد، شوک‌های مقطعی است که نتیجه‌‌ای جز کاهش مقاومت بدن و کاهش سوخت‌وساز و در نهایت شکست رژیم غذایی ندارد.

به گفته وی بهترین راه برای رژیم این است که راه‌حل مشکل چاقی را درون خود فرد جست‌وجو کنیم، چرا که لاغر شدن مسیر میانبر ندارد و کاهش وزن یک اتفاق جادویی نیست که فورا اتفاق بیفتد. کاهش وزن یک مسیر و یک روند است که باید طی شود. فرق یک فرد 60 کیلویی با یک فرد 80کیلویی فقط در وزنشان نیست. این دو نفر در عادت‌ها، انتخاب‌ها و سبک زندگی با هم متفاوتند. یک فرد 80کیلویی اگر می‌خواهد واقعا به یک فرد 60کیلویی تبدیل شود باید با آموزش و تمرین، استحقاق 60کیلویی شدن را پیدا کند و این روند نیازمند برنامه‌ریزی تخصصی و صرف‌زمان، رفتاردرمانی و شناخت‌درمانی است. این شخص به هرشکل دیگری لاغر شود، لاغری ظاهری و موقتی خواهد بود و دیر یا زود رشته‌هایش پنبه خواهد شد و به وزن قبلی‌اش برخواهد گشت.

رژیم‌های غذایی که جنبه علمی ندارند

دکتر سیدمرتضی صفوی می‌گوید: رژیم‌های غذایی کوتاه‌مدت جنبه علمی ندارند. اگر نگاهی به صفحات وب بیندازید، متوجه می‌شوید که هزاران نوع رژیم لاغری مختلف و کاهش وزن در اینترنت وجود دارد که در مناطق مختلف دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد اما اکثر این رژیم‌ها مورد تأیید نیستند چرا که اغلب آنها با برنامه غذایی نامتعادل و تغییر در مصرف برخی مواد خوراکی باعث به هم خوردن متابولیسم پایه بدن و کاهش وزن غیرطبیعی می‌شوند. مثلا برخی رژیم‌ها شامل حذف گروه نان و غلات می‌شود، این در حالی است که حذف هیچ‌یک از گروه‌های غذایی درخصوص لاغری توصیه نمی‌شود. با این کار ممکن است وزن کم شود اما کمبود موادمغذی آثار نامطلوب روانی برجای خواهد گذاشت. اگرچه مدت زمان این برنامه‌های لاغری کوتاه‌مدت است اما نامتعادل بودن آن به‌شدت سلامت بدن را به‌خطر می‌اندازد.