وضعیت فعلی سرطان در کشور

پیش‌بینی می‌شود روند بروز سرطان در زنان و مردان ایرانی طی دو دهه گذشته رو به افزایش باشد. در زنان سرطان پستان و سرطان کلوریکتال و در مردان سرطان معده و سپس سرطان پروستات به ترتیب شایع‌ترین سرطان‌ها است. در این میان سرطان معده کشنده‌ترین نوع این بیماری اعلام شده است.

هزینه‌های درمان یک بیمار سرطانی شامل جراحی از شش تا 16 میلیون تومان، شیمی درمانی به ازای هر جلسه 20 تا 40 میلیون است که معمولا با توجه به نوع سرطان حداقل شش تا 12 جلسه لازم است. پرتودرمانی هر جلسه 40 تا 50 هزار تومان است که معمولا 25 تا 30 جلسه بسته به نوع پروتکل انجام می‌شود. همچنین هزینه‌های پرستاری نیز برای 10 سرطان کشور حداقل هزار میلیارد تومان در سال برآورد می‌شود.

علل موثر بر بروز سرطان

تشدید روند افزایش سرطان‌ها، ارتباط مستقیمی با شیوع عوامل خطر مهم بیماری‌های غیرواگیر از قبیل چاقی، مصرف سیگار، مصرف موادمخدر، رژیم غذایی نامناسب و ... دارد. تغییر هرم سنی و مسن شدن جامعه که با تغییرات ژنی در سنین بالا همراه است در بروز موارد جدید نقش دارد. خوشبختانه شواهد علمی نشان می‌دهد که بیش از 40 درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند. عوامل خطر سرطان متعدد است و می‌توان با کاهش آنها از بروز سرطان جلوگیری کرد.

عمده‌ترین عوامل خطر این بیماری چاقی، تحرک ناکافی، رژیم غذایی نامناسب، استعمال دخانیات، دود سیگار دست دوم، مصرف الکل، مصرف اپیوم، سابقه خانوادگی در سرطان‌های کلون، منالون، پستان در زنان، پروستات، مغز، لوکمی، افونت مزمن با ویروس که اغلب مرتبط با رفتارهای پرخطر جنسی است به ویژه هپاتیت B، C، مواجهه بیش از حد با اشعه ماورای بنفش، مواجهه‌های شغلی و نقش ایمنی.

عوامل خطر برای سرطان‌های زنان علاوه بر این موارد عبارتند از شروع قاعدگی در سن پایین، یائسگی دیرتر، نداشتن حاملگی کمتر، ناباروری، چاقی، دیابت، فشار خون سن پایین شروع فعالیت جنسی، شریک جنسی متعدد، مصرف درازمدت داروهای پیشگیری از حاملی. همچنین مواد سرطان‌زایی که در جریان مواجهه شغلی وجود دارند مانند رادون، بنزن، آزبستوز، نیکل، محصولات فرعی سوخت‌های فسیلی، کروم، آرسنیک غیر آلی، صنایع رنگ، چرم، چسب و ... نیز می‌توانند جزو علل موثر در بروز این بیماری محسوب شوند.

بر اساس گزارش مرکز تحقیقات سلامت، وزارت بهداشت از راه‌ها زیر سعی خواهد کرد طی سال‌های آینده در زمینه پیشگیری و کنترل سرطان فعالیت کند:

1ـ ارتقای سواد سلامت مردم در زمینه اتخاذ رفتارهای پیشگیرانه از سرطان و باورهای درست در زمینه بیماری سرطان از طریق رسانه

2ـ ادغام غربالگری مستمر برای شناسایی زود هنگام سرطان‌های سینه، دهانه رحم و کلون در نظام ارائه خدمات پزشکی درمانی کشور

3ـ غربالگری و درمان عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر

4ـ تقویت همکاری‌های بین بخشی و تفاهم بر سر تکالیف دستگاه‌ها در زمینه نقش آنها در پیشگیری از سرطان که از طریق شورای عالی سلامت و امنیت غذایی میسر می‌شود.

5ـ استقرار برنامه طب تسکینی در کشور و ساماندهی وضعیت مراقبت از بیماران سرطانی به ویژه با مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد، انجمن‌های علمی تخصصی و مراکز تحقیقاتی است.