هر اختلال روانی در کودک، نشانه افسردگی نیست

دکتر بهروز قلائی در گفت و گو با خبرنگار، اظهار کرد: طبق آمار ثبت شده، 5 تا 7 درصد کودکان زیر 12 سال، دچار افسردگی می شوند؛ البته این افسردگی در سه نوع خفیف، متوسط و شدید بروز پیدا می کند.

وی سه عامل ژنتیک، محیط و امکانات در دسترس کودکان را در بروز و شدت افسردگی کودکان، دخیل دانست و افزود: خانواده به عنوان بخش مهمی از محیطی که کودک در آن سروکار دارد بسیار مهم و تاثیرگذار است، برای مثال اگر سبک تربیتی خانواده ها از نوع بی قیدی و بدون اصول باشد، معمولا کودک در چنین خانواده هایی دچار افسردگی می شود.

خلاء وجود محیط های امن بازی برای کودکان

این استاد دانشگاه بیان کرد: علاوه بر خانواده، مدرسه یکی از محیط های مهم دیگری است که در شیوه رفتار و تربیت کودکان نقش عمده ای دارد؛ متاسفانه امروزه در مدارس آنطور که باید به ورزش کودکان که تاثیر به سزایی در پویایی کودک و جلوگیری از افسردگی آن ها دارد، توجه نمی شود.

قلائی، سومین عامل تاثیر گذار در افسردگی و نوع رفتار کودکان را، امکانات در دسترس آن ها بیان کرد و ادامه داد: در کشور ما به ویژه استان قم، مکان هایی از جمله پارک های امن، شهربازی مختص سنین کودکان، وسایل و امکانات تفریحی مناسب، کتابخانه مخصوص آن ها و... وجود ندارد که این امر در نوع رفتار کودکان و بروز بیماری هایی همچون افسردگی نقش به سزایی دارد.

بازی های رایانه ای و تلفن همراه، عاملی موثر در پرخاشگری کودکان

این روانشناس حوزه کودک و نوجوان گفت: وسایل بازی که کودکان در خانه با آن سرو کار دارند و به طور کلی نوع وسایل بازی آن ها با گذشته بسیار متفاوت شده است؛ تلفن های همراه، تبلت ها و بازی های خشن کامپیوتری، همگی از جمله اموری است که در بروز افسردگی، پرخاشگری، خشم و اضطراب آن‌ها موثر است، در حالی که برخی از والدین از اینکه کودکشان با چنین وسایلی سرگرم است و بازی می کند، به شدت خوشحال و راضی هستند که این یک اشتباه بزرگ است.

تغییر سبک زندگی کودکان، مسئله ای جدی است

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه پیش از این، نسبت به تغییر سبک زندگی بزرگسالان نگران بودیم، بیان کرد: چند سالی است که مسئله تغییر سبک زندگی کودکان نیز از جمله اموری است که به طور ویژه باید به آن پرداخته شود؛ به این معنا که امروزه، تغییر سبک زندگی کودکان همچون تغییر ساعت خواب، تغییر نوع و غذا خوردن آن ها، مشکلات و مسائلی همچون افسردگی، خشم و پرخاشگری را به دنبال خواهد داشت.

وی نزاع های و دعواهای خانوادگی را در بروز اختلالات روانی کودکان موثر دانست و تاکید کرد: تحقیقات نشان داده است که کودکانی که با یک والد خوب(پدریا مادر) زندگی می کنند، نسبت به کودکانی که از وجود هر دو والد در خانه، بهره مند هستند اما مدام پدر و مادر آن ها درگیر نزاع و بحث هستند، آرامش بیشتری دارند؛ چراکه کودکی که پیوسته شاهد نزاع و فریادهای حاصل از دعواهای خانوادگی است، هیچ آرامشی را در خانه دریافت نمی کند.

تک فرزندی یکی از عوامل موثر در اختلالات روانی کودکان و نوجوانان

قلائی اظهار کرد: نداشتن همبازی و تک فرزندی نیز در برخی موارد در بروز اختلالات روانی کودکان تاثیرگذار است، به طوری که با وجود همبازی برای یک کودک و یا حتی نوجوان، آن فرد فرصت کمتری برای گرایش به ارتکاب خطا و یا انزوا پیدا می کند؛ زمانی که یک کودک انرژی های خود را با بازی با هم سن و سال های خود تخلیه کرده و زمان او در طول روز پر شود، فرصت کمتری برای انزوا و یا ارتکاب به خطا پیدا می کند.

این روانشناس تربیتی در رابطه با شیوه های درمان افسردگی در کودکان عنوان کرد: اگر شدت این بیماری خفیف باشد، معمولا با مشاوره، روان درمانی و رفتار درمانی شناختی و فکری و با مراجعه به روانشناس مربوطه، رفع می شود، در برخی موارد نیز تغییر سبک زندگی کودک همچون تنظیم ساعت خواب، تغذیه و نوع بازی او، این مشکل برطرف می شود؛ اما در صورتی که افسردگی کودک شدید باشد، نیاز به درمان دارویی نیز وجود دارد.

هر اختلال روانی در کودک، نشانه افسردگی نیست

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه هر نوع اختلال کودک را نباید افسردگی قلمداد کنیم، افزود: بیماری افسردگی در کودکان شباهت زیادی به دیگر اختلالات روانی او دارد، بنابراین باید ابتدا نشانه های افسردگی را بشناسیم تا بتوانیم آن را در کودک تشخیص دهیم.

وی در رابطه با علائم افسردگی در کودکان گفت: گوشه گیری و فاصله گرفتن از جمع، بی حوصلگی، کم طاقتی و کم تحمل بودن، گریه های بیش از 3 الی 4 بار در روز همراه با انزوا و گوشه گیری، شرکت نکردن در جمع ها و میهمانی ها، فاصله گرفتن از همبازی ها و خانواده، از جمله نشانه هایی است که اگر بیش از 2 هفته در یک کودک تداوم پیدا کند، می توان گفت که این کودک دچار افسردگی شده است.

قلائی در پایان با انتقاد از کمبود تجهیزات و محیط های امن بازی در استان قم، گفت: کودکان از آنجا که قدرت دفاع و مطرح کردن مطالبات خود را ندارند، معمولا از لحاظ داشتن امکانات و برخی تجهیزاتی که حق آنان است، محروم می شوند؛ دراین سال ها نوجوانان، جوانان و بزرگسالان با مطرح کردن مطالبات خود توانسته اند آن را به گوش مسئولین برسانند اما متاسفانه کودکان چنین قدرتی را ندارند، به همین دلیل در برخی شهرها ازجمله قم، محیط هایی از جمله شهربازی های امن و مناسب کودکان، کتاب سراهای مخصوص آن ها و... وجود ندارد.