حمله قلبی خاموشی که متوجه اتفاق افتادن آن نمی‌شوید

میلیون‌ها نفر از این واقعیت آگاه نیستند که دچار آنفارکتوس میوکارد (سکته‌ی قلبی) خاموش داشته‌اند و در معرض خطر تجربه‌ی حمله‌ی قلبی دیگری قرار گرفته‌اند که می‌تواند آسیب شدیدی به قلب آن‌ها وارد کرده یا موجب مرگ آن‌ها شود. وقتی بیماری به نام گرت، در اواسط دهه‌ی هشتم زندگیش دچار حمله‌ی قلبی شد، پزشک معاینه‌کننده‌ی او گفت که اولین بار نیست که وی دچار حمله‌ی قلبی می‌شود. آزمایش‌های انجام‌شده برای ارزیابی آسیب وارد آمده به قلب او نشان می‌داد بخشی از عضله‌ی قلب او در اثر حمله‌ی قلبی گذشته‌ مرده است. او در گذشته بدون آنکه متوجه شود یا تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد، دچار آنفارکتوس میوکارد خاموش یا SMI شده بود. البته گرت خوش‌شانس بود. او از دومین حمله‌ی قلبی خود جان سالم به درد برد و با تحت کنترل درآوردن عوامل خطرساز قلبی و بدون بروز مشکلات قلبی دیگری تا دو دهه‌ی دیگر نیز زنده ماند.

افراد بسیار زیادی ممکن است دچار این وضعیت بوده و از این واقعیت غافل باشند که دچار سکته‌ی قلبی خاموش شده‌اند و در آن‌ها احتمال بروز سکته‌ی دیگری که می‌تواند باعث وارد آمدن صدمات شدید به قلب و حتی مرگ شود، بیشتر شده است. ممکن است تصور کنید سکته‌ی قلبی خاموش بهتر از سکته‌ی مشخص و قابل تشخیص است اما چنین نیست. اگرچه آگاهی از این موضوع که در معرض خطر حمله‌ی قلبی قرار دارید، ازنظر عاطفی ناراحت‌کننده است، اما عدم آگاهی از آن، پیامدهای جدی‌تری به دنبال دارد و موجب می‌شود که زندگی را به سبکی که قلب و زندگانی شما را به خطر می‌اندازد، ادامه دهید.

حمله‌ی قلبی تشخیص داده شده زنگ هشداری برای انجام اقدامات پزشکی و تغییر سبک زندگی است که می‌تواند خطر مشکل قلبی را به حداقل برساند (مانند کنترل کردن فشار خون و سطوح کلسترول، ترک سیگار، کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن، انجام ورزش منظم و کنترل دیابت نوع ۲). اگر در این رابطه، رژیم غذایی و ورزش به حد کافی محافظت‌کننده نباشند، داروهای زیادی وجود دارد که می‌تواند در کنار این عوامل به فرد کند. دکتر رخا منکاد، متخصص قلب‌و‌عروق و مدیر مرکز قلب زنان در کلینیک مایو می‌گوید:

حتی بدون مصرف دارو، اگر هر فردی که در معرض خطر مشکلات قلبی قرار دارد، سبک زندگی سالمی را در پیش بگیرد، شیوع بیماری قلبی تا ۸۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.

مطالعات اخیر که در ایسلند و فنلاند انجام شده است، به تعیین میزان وقوع سکته قلبی خاموش و پیامدهای بلندمدت مرتبط با آن کمک کرده است. این کشورها سوابق پزشکی شهروندان خود را به‌خوبی و به‌طور کامل نگهداری می‌کنند. این یافته‌ها که در اکتبر گذشته در مجله‌ی JAMA Cardiology منتشر شد، نشان می‌دهد که نباید منتظر ماند تا قلب شما پیام واضحی را درمورد به خطر افتادن زندگی ارسال کند بلکه باید قبل از آن که دیر شود، عوامل خطرساز را شناسایی کرد و اقدامات لازم را درجهت پیشگیری از مشکلات قلبی آینده انجام داد.

شاید کامل‌ترین شواهد، مربوط به مطالعه‌‌ای است که در ایسلند انجام شد. در این مطالعه، ۹۳۵ زن و مرد که در آغاز ۶۷ تا ۹۳ سال سن داشتند، به‌مدت بیش از ۱۳ سال مورد پیگیری قرار گرفتند. در زمان ثبت‌نام در این مطالعه، تمام شرکت‌کنندگان تحت آزمایش غیرتهاجمی MRI قلب قرار گرفتند که می‌تواند با اطمینان نشان دهد که آیا قبلا حمله‌ی قلبی خاموشی رخ داده است یا نه. نتایج این آزمایش‌ها نشان می‌داد که ۱۷ درصد از این افراد در گذشته دچار سکته‌ی قلبی خاموش شده بودند و ۱۰ درصد نیز سابقه‌ی حمله‌ی قلبی مشخص داشتند.

پس از سه سال اول پیگیری، تفاوتی در نرخ مرگ‌و‌میر گروه‌هایی که سکته‌ی قلبی خاموش داشته و افرادی که اصلا سکته نکرده بودند، دیده نشد. میزان مرگ‌و‌میر در هر دو گروه ۳ درصد بود که به‌طور قابل‌توجهی از ۹ درصد مرگ‌و‌میر شرکت‌کنندگانی که حمله‌ی قلبی مشخصی داشتند، کمتر بود. اما با گذشت زمان، افرادی که دچار سکته‌ی قلبی خاموش شده بودند، وضعیت بدتری پیدا کردند. طی ۱۰ سال پس از ثبت‌نام، نیمی از شرکت‌کنندگان دارای حمله‌ی قلبی خاموش از دنیا رفتند، این نرخ مرگ‌و‌میر با نرخ مرگ‌و‌میر مردان و زنانی که با سابقه‌ی حمله‌ی قلبی مشخص وارد مطالعه شده بودند، اختلافی نداشت. درحالی‌که مرگ جدی‌ترین نتیجه‌ی حاصل از سکته‌ی قلبی خاموش شود، خطر توسعه‌ی نارسایی احتقانی قلب که در آن قدرت پمپاژ قلب مختل می‌شود، نیز افزایش پیدا کرده بود. این وضعیت موجب تنگی نفس و خستگی بیش‌ازحد می‌شود، پاها متورم شده، مایع در اطراف قلب جمع می‌شود، تحمل ورزش به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و سرانجام بیمار به اکسیژن‌رسانی نیاز پیدا می‌کند. نیمی از کسانی که دچار نارسایی احتقانی قلب می‌شوند، طی پنج سال پس از تشخیص از دنیا می‌روند. این میزان مرگ‌و‌میر مشابه مرگ‌و‌میر ناشی از برخی سرطان‌ها است.

دومین مطالعه که در ماه ژوئیه در مجله‌ی JAMA Cardiology منتشر شد، شامل یافته‌های کالبدشکافی ۵۸۶۹ مرد و زن با میانگین سن ۶۵ سال بود که به‌طور ناگهانی در فنلاند شمالی از دنیا رفته بودند. کالبدشکافی چنین مرگ‌هایی به‌طور خودکار انجام می‌شود. شواهدی از سکته‌ی قلبی خاموش در ۱۳۲۲ فردی که سابقه‌ی پیشین بیماری عروق کرونری نداشتند، مشهود بود. علاوه‌بر‌این، قلب افرادی که در جریان فعالیت بدنی به‌خاطر مرگ ناگهانی قلبی از پای درآمده بودند، بزرگ‌تر شده بود. بزرگ شدن قلب نشان‌دهنده‌ی تلاش غیرطبیعی قلب برای تامین نیازهای اکسیژن و مواد مغذی بدن است. نویسندگان خاطرنشان کردند که قلب بزرگ شده، خود یک عامل خطرساز برای مرگ قلبی ناگهانی است اما وقتی با جراحات عضله‌ی قلب ناشی از سکته‌ی قلبی خاموش همراه می‌شود، وضعیت بیمار بدتر خواهد شد. پژوهشگران در این رابطه می‌گویند:

افرادی که دچار سکته‌ی قلبی خاموش شده بودند، از بیماری خود آگاه نبوده و احتمالا هنگام بروز علائم ناشناخته میزان فعالیت جسمی خود را کاهش نداده بودند.

آن‌ها گفتند شاید قلبی که در گذشته آسیب دیده است موجب آغاز ریتم غیرطبیعی قلب و درنهایت مرگ ناگهانی در جریان ورزش شود. دکتر روبرت بونو، متحصص قلب‌و‌عروق دانشکده‌ی پزشکی فاینبرگ گفت:

حمله‌ی قلبی خاموش همیشه بدون نشانه نیست اما نشانه‌های آن (ناراحتی خفیف قفسه‌ی سینه، تهوع، تنگی نفس و سوزش سردل) که برای بسیاری از افراد رخ می‌دهد، معمولا به علل دیگر نسبت داده می‌شود و تحت مراقبت پزشکی قرار نمی‌گیرد.

مخصوصا زنان که علائم آن‌ها نامشخص‌تر است، بعید است که متوجه شوند دچار حمله‌ی قلبی شده‌اند. در حال حاضر، ازلحاظ اقتصادی یا عملی غربالگری گروه‌های بزرگی از مردم برای یافتن شواهدی از سکته‌ی قلبی خاموش امکان‌پذیر نیست. بااین‌حال، الکتروکاردیوگرام که اغلب قبل از جراحی و گاهی به‌وسیله‌ی پزشک شخصی فرد انجام می‌شود، می‌تواند آسیب قلبی را در برخی افراد نشان دهد. بونو می‌گوید:

این روش (الکتروکاردیوگرام) به اندازه‌ی MRI قلب که در مطالعه‌ی ایسلند استفاده شده است، حساس نیست.

او در سرمقاله‌ی همراه مطالعه‌ی ایسلندی چنین نوشت:

درحالی‌که غربالگری با استفاده از MRI قلب توصیه نمی‌شود، قطعا شناسایی عوامل خطرساز بسیار مهم است.

او در مصاحبه‌ای گفته بود:

پزشکان باید افراد در معرض خطر را شناسایی کرده و درمان‌های مناسبی را برای کاهش خطر آن‌ها تجویز کنند. اگرچه این طبیعت انسان است که تا زمان وقوع یک حادثه بعضی موارد را نادیده می‌گیرد، اما رعایت درمان پیشگیرانه می‌تواند موجب نجات زندگی شود. در کشور آمریکا، حمله‌ی قلبی عامل اصلی مرگ ناگهانی در افراد ۶۵ سال به بالا است.

دکتر منکاد پیشنهاد می‌کند که برای افراد در معرض خطر که مشکوک به داشتن حمله‌ی قلبی خاموش هستند، آزمایش‌هایی مانند اکوکاردیوگرام زمان استراحت، آزمایش پزشکی هسته‌ای استرس قلب یا برای افرادی که قادر به ورزش هستند، یک اکوکاردیوگرام با یک آزمایش استرس انجام شود. به‌گفته‌ی او، آزمایش متناوب افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نیز قابل توصیه است.