پیشگیری بوی بد دهان

 بوی بد دهان که در اصطلاح تخصصی هالیتوزیس نامیده می شود، می تواند باعث خجالت کشیدن فرد و یا حتی در برخی موارد باعث ایجاد اضطراب و نگرانی شود.

به همین خاطر تعجب بر انگیز نیست که قفسه های فروشگاه ها پر از آدامس، نعناع، دهان شویه و سایر محصولات طراحی شده برای مبارزه با بوی بد دهان است. به هر حال بسیاری از این محصولات فقط می توانند بطور موقت مشکل شما را بر طرف کنند، زیرا هدف از طراحی آنها از بین بردن علت ایجاد بوی بد دهان نیست.

غذاهای خاص، شرایط سلامتی و عادت های روزانه از دلایلی هستند که باعث ایجاد بوی بد دهان می شوند. در بسیاری از موارد، شما می توانید وضعیت بوی بد دهان خود را با رعایت مستمر بهداشت دهان بهبود بخشید.

اگر با رعایت تکنیک های ساده مراقبتی موفق به رفع بوی بد دهان نشدید، لازم است که شما با دندان پزشک یا پزشک ملاقات کنید تا به این ترتیب مطمئن شوید در ارتباط با بوی بد دهان شما مشکل جدی و نگران کننده وجود ندارد.

علت بوی بد دهان

۱‌ـ بهداشت دهانی ضعیف: ناشی از مسواک‌زدن و نخ‌دندان کشیدن نامنظم است. از نشانه‌های آن دندان‌های پوشیده شده با دبری و پلاک، نواحی گیر غذایی بین دندان‌های پوسیده و لثه‌های ملتهب است.

۲ ـ وجود عفونت در دهان (بیماری‌های لثه‌ای): از نشانه‌های آن لثه قرمز و ملتهب است که به آسانی خونریزی می‌کند (بخصوص بعد از مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن). وجود آبسه‌های دندانی و لقی دندان‌ها، پوسیدگی دندانها و همچنین دندان‌های نیمه نهفته باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود.

۳ ـ شست‌وشوی ناکافی دندان‌های متحرک یا براکت‌های ارتودنسی: باعث ایجاد نواحی گیر غذایی و تجمع باکتری در براکت‌های ارتودنسی و سبب ایجاد زخم، عفونت‌های باکتریایی و قارچی در زیر دست دندان متحرک می‌شود.

۴ ـ خشکی دهان: می‌تواند به علت داروهای خاص، بیماری شوگرن، مشکلات غدد بزاقی یا تنفس دهانی ایجاد شود. متخصص بیماری‌های دهان می‌تواند اینها را از هم افتراق دهد.

۵ ـ داروها: داروهایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها و… باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود.

۶ ـ بیماری‌های سیستمیک: دیابت، بیماری‌های کبدی، کلیوی، ریوی، بیماری‌های سینوسی، بیماری رفلاکس معده، فارنژیت، پنومونی و ترشحات پشت حلق می‌توانند باعث ایجاد بوی بد دهان شوند.

۷ ـ محصولات تنباکو: مانند تنباکوی جویدنی و کشیدن سیگار.

۸ ـ غذاهای خاص: سیر، پیاز، غذا‌های ادویه (مانند کاری)، برخی پنیرها، ماهی و… باعث ایجاد بوی ناخوشایند تنفس می‌شود که می‌تواند گذرا باشد، اما برخی بوهای ناخوشایند دهان پایدار است مانند رژیم‌های غذایی با کربوهیدرات پایین، به دلیل سوخت چربی باعث فرآورده نهایی کتون می‌شود که بوی استون مانندی در بازدم ایجاد می‌کند.

۹ ـ علل دیگر: گیر کردن جسمی در بینی (اغلب در کودکان)، الکلیسم و مصرف بیش از حد مکمل‌های ویتامین و…

۱۰ ـ بیماری‌های روانی: در برخی بیماری‌ها به طرز وسواس گونه‌ای احساس می‌شود دهان بوی بد دارد. بهترین معیار برای صحت آن تائید بوی ناخوشایند دهان از سوی نزدیکان بیمار است.

پیشگیری از بوی بد دهان

لطفاً به خاطر داشته باشید که پیشگیری از بوی بد دهان همواره ساده تر از درمان آن است. با ایجاد عادت های صحیح شما می توانید بطور موثر از ایجاد بوی بد در دهان خود پیش گیری نمایید. در ادامه برخی از روش های ساده دیگر برای پیشگیری از بوی بد دهان مطرح شده است:

مصرف غذاهای غنی از فیبر

خودداری از مصرف داروهای خشک کننده دهان – سعی کنید از مصرف داروهای و قرص های ضد افسردگی، مسکن ها و آنتی هیستامین تا زمانی که نیاز قطعی به مصرف آنها وجود ندارد، خودداری کنید. مصرف این داروها می تواند از ترشح بزاق در دهان جلوگیری کرده و باعث ایجاد بوی بد دهان شود.

دهان خود را پس از مصرف گوشت، ماهی و محصولات لبنی تمیز کنید.

سیگار نکشید.

به جای تنفس از طریق دهان سعی کنید از مسیر بینی خود تنفس کنید.

زیاد آب بنوشید.

دندان های مصنوعی خود را حداقل یک بار تمیز کنید – از روش های درمانی مناسب مشابه آنچه در مورد دندان های طبیعی خود رعایت می کنید، برای تمیز کردن دندان های مصنوعی استفاده کنید.

محصولات لبنی را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

درمان بوی بد دهان

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن

 انواع باکتری هایی که باعث ایجاد بوی بد دهان می شوند در پلاک های دندان وجود دارند و این پلاک ها در اطراف دندان ها در هر دو طرف بالا و بطور خاص زیر خط لثه تشکیل می شوند. به همین خاطر حذف این پلاک ها می تواند محل زندگی باکتری ها را از بین ببرد. به این ترتیب هر چه پلاک کمتری در دهان شما وجود داشته باشد، بوی دهان شما تازه تر و سالم تر خواهد بود.

برای تمیز کردن محیط دهان از پلاک ها نیاز به هر دوی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن وجود دارد. در حقیقت این تصور که می توان بوی بد دهان در نتیجه پلاک های ایجاد شده در اطراف دندان ها را بدون استفاده موثر از نخ دندان بر طرف کرد، یک ایده نادرست است و استفاده از نخ دندان باید یک بخش لاینفک مراقبت های روزانه از بهداشت دهان در خانه باشد.

تمیز کردن زبان

 در اکثر مواقع، هنگامی که درباره درمان بوی بد دهان صحبت می کنیم، هیچ چیز مهم تر از تمیز کردن زبان نیست. انجام این کار بطور خاص شامل پاک کردن لایه ایجاد شده در بخش انتهایی زبان است که می تواند تاثیر زیادی در بردرمان بوی بد دهان داشته باشد. رعایت کردن نکات زیر در هنگام تمیز کردن زبان می تواند به سادگی بخش زیادی از مشکلات مربوط به بوی بد دهان را از بین ببرد:

شما باید به آرامی سعی کنید تا حد ممکن بخش انتهایی زبان خود را تمیز کنید.

در صورت مواجه شدن با رفلکس معده تعجب نکنید. در صورت تمیز کردن منظم زبان، امکان کاهش این مشکل با گذشت زمان وجود خواهد داشت.

شما باید حداقل یک بار در روز زبان خود را تمیز کنید. با در نظر گرفتن زمان کم مورد نیاز برای انجام این کار، تمیز کردن زبان در هر بار مسواک زدن نمی تواند ایده ای بد برای درمان بودی بد دهان باشد.

استفاده از دهان شویه

 شما ممکن است از دهان شویه یا قرقره برای مراقبت های روزمره خود از دهان در خانه استفاده کنید. گاهی اوقات دهان شویه ها حاوی مواد آنتی باکتریال یا مواد خنثی کننده است. به هر حال پیشنهاد می شود از این محصولات فقط به عنوان یک روش درمانی مکمل و نه روش درمانی اصلی برای کنترل کردن سطح باکتری ها در دهان و نتایج ناشی از فعالیت آنها استفاده شود.

باکتری ها

 گوگرد ماده ای فرار که علت اصلی بوی بد دهان است در نتیجه ضایعات ناشی از فعالیت باکتری های بی هوازی در دهان در زمان هضم پروتئین ها ایجاد می شود. به همین خاطر بسیار مهم است که فرد دهان خود را پس از خوردن غذا و بطور خاص پس از مصرف غذاهایی که حاوی سطح بالایی از پروتئین ها هستند، بطور کامل تمیز کرده و شستشو دهد.

هنگامی که غذا خوردن شما تمام شد، ذره های ریز غذا هنوز در دهان شما باقی می ماند. بخش زیادی از این ذره های غذا در بین دندان ها هستند و در بخش انتهای دهان شما در یک لایه پوششی بر روی زبان قرار دارند.

با توجه به این که باکتری هایی که باعث ایجاد بوی بد دهان می شود در همین نواحی وجود دارند، اگر شخص بلافاصله و بطور کامل دهان خود را پس از غذا خوردن تمیز نکند، غذای مورد نیاز برای فعالیت باکتری ها در طول یک دوره زمانی طولانی تر در اختیار آنها قرار می گیرد.

حفظ محیط هیدراته دهان

 رطوبت دهان می تواند به شستن باکتری های دهان و تمیز شدن یا کاهش عناصر بو دار ایجاد شده در آن کمک کند. به خاطر بیاورید که خشکی مزمن دهان عاملی است که می تواند باعث ایجاد بوی بد دهان شود. در ادامه نکاتی ارائه می شود که با توجه به آنها می توان رطوبت دهان را در سطح مناسب حفظ کرد:

نوشیدن زیاد آب: اگر شما اجازه دهید که آب بدنتان کاهش پیدا کند، بدن سعی می کند سطح آب خود را با کاهش تولید بزاق در دهان حفظ کند. همانطور که توضیح داده شد بزاق نقش تمیز کننده و کاهش دهنده اثر باکتری و مواد باقیمانده از آن را دارد و فعالیت این باکتری ها می تواند باعث ایجاد بوی بد در دهان فرد می شود.

استفاده روزانه از دهان شویه با آب: دهان شویه با آب می تواند در یک دوره کوتاه مدت با حذف باکتری و کاهش تاثیر باکتری ها به کنترل بوی بد دهان کمک کند. انجام این کار می تواند باعث خارج شدن و از بین رفتن باکتری ها و مواد غذایی شود که احتمالاً در دهان باقی مانده است و در صورت خارج نشدن می تواند به عنوان یک منبع غذایی برای باکتری ها مورد استفاده قرار گیرد.

تحریک ترشح بزاق در دهان: یک راه برای تحریک ترشح بزاق در دهان جویدن آدامس یا مواد دیگر است. با انجام این کار بدن فکر می کند که شما در حال صرف غذا هستید. برای آماده شدن جهت هضم این غذا، بدن شما سطح تولید بزاق را افزایش می دهد. شما می توانید برای این کار از جویدن میخک، دانه های رازیانه، یا یک تکه برگنعناع یا جعفری استفاده کنید.

جویدن آدامس یا محصولات نعنایی می تواند باعث تحریک ترشح بزاق شود. اگر شما قصد استفاده از این محصولات را دارید، مطمئن شوید که این محصولات بدون شکر باشند. زیرا وجود شکر در این محصولات می تواند باعث افزایش رشد باکتری هایی شود که در نهایت باعث ایجاد پوسیدگی در دندان ها می شوند.

مشکلات گوارشی و معده

 اگر بوی بد دهان شما به خاطر مشکلات گوارشی و معده همچون عفونت معده یا رفلکس معده به مری (GORD) ایجاد شده باشد، ممکن است پزشک شما را به متخصص بیماری های معده و روده معرفی کند.

در این حالت درمان پیشنهادی بستگی خاص به شرایط گوارشی شما دارد. برای مثال اگر شما دچار زخم معده شده باشید، احتمالاً لازم است که بطور همزمان از دو یا سه آنتی بیوتیک مختلف و داروی زخم معده (PPII) برای رفع مشکل خود استفاده کنید. در اصطلاح تخصصی به این روش درمان «ریشه کن کردن مشکل» گفته می شود.

طب سنتی، گیاهان دارویی و درمان خانگی

برای حداقل کردن بوی بد دهان می توان از روش های محدود، ساده و خود مراقبتی استفاده کرد. در این رابطه روش های مختلفی وجود دارد که می توان برای رفع بوی بد دهان در خانه از آنها استفاده کرد.

نوشیدن چای سبز و چای سیاه – چای سبز و چای سیاه حاوی پلی فنول ها است که می تواند به حذف ترکیبات گوگرد و نیز کاهش سطح باکتری های موجود در دهان کمک کند.

مصرف میوه ها و سبزیجات حاوی فیبر – یکی از موثرترین راه ها برای حذف باکتری های موجود در دهان مصرف روزانه یک سیب است. مصرف سیب همچنین می تواند به حفظ سطح رطوبت دهان نیز کمک کند.

استفاده از مکمل های غذایی –استفاده از ویتامین های سی، دی، ای و بی استفاده کنید. این ویتامین ها می توانند به کاهش ماده مخاطی اضافی بدن و نیز اسیدهای تولید شده بطور طبیعی کمک کنند.

مسواک زدن دندان ها با جوش شیرین – باکتری هایی که باعث بوی بد دهان می شوند در محیط اسیدی دهان رشد کرده و گسترش پیدا می کنند. به همین خاطر گاهی اوقات مسواک زدن دندان ها با جوش شیرین می تواند به خنثی شدن اسید اضافی موجود در دهان کمک کند و باعث رفع بوی بدن دهان شود.