از خوردن ویتامین D در روزهای کرونایی غافل نشوید

نقش ویتامین D در پیشگیری یا درمان عفونت‌های حاد تنفسی به دهه ۱۹۳۰ بازمی گردد و از آن زمان، متاآنالیز آزمایشات انجام شده بین سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۰، اثرات محافظتی ویتامین D در برابر عفونت‌‎های حاد تنفسی را نشان می‌دهد و البته این اثرات در اندازه متوسط و با ناهمگنی قابل توجهی همراه بوده است.

از روزهای نخست شیوع ویروس کرونا در دنیا سوالات بسیاری در مورد اینکه آیا ویتامین D می‌تواند به مبارزه با ویروس کرونا کمک کند، وجود دارد. حالا انستیتوی ملی سلامت و تعالی مراقبت انگلیس (ICE1) یک بررسی از شواهد موجود انجام داده و بر اساس نتایج تحقیقی که در وبسایت ساینس دیلس منتشر شده، نشان می‌دهد که کمبود ویتامین D ممکن است خطر ابتلا به کووید ۱۹ را افزایش دهد.

در یک مطالعه دیگر بر روی بیماران مبتلا به کرونا، محققان دانشگاه پزشکی شیکاگو، ارتباطی را بین کمبود ویتامین D و احتمال آلوده شدن به ویروس کرونا کشف کردند. تیم تحقیق، سطح ویتامین، ۴۸۹ بیمار را قبل از ابتلا به کووید ۱۹ طی یک سال اندازه گیری کردند. بیمارانی که کمبود ویتامین D داشتند و درمان نشدند، تقریباً دو برابر بیشتر در مقایسه با بیمارانی که سطح کافی ویتامین داشتند، احتمال آزمایش ویروس کرونا در آنها مثبت بود.

همچنین، مشخص شد افرادی که به کمبود ویتامین D مبتلا بوده اند، اما این شرایط را درمان کرده بودند، احتمال کمتری داشته که نتیجه آزمایش آنها برای بیماری کووید-۱۹ مثبت باشد. مولفان این مطالعه هشدار داده اند که برای اثبات این که تقویت سطوح ویتامین D به پیشگیری از عفونت کمک خواهد کرد باید آزمایش های بالینی انجام شود.

یک پزشک دانشگاه بوستون نیز در این باره می گوید: «مقدار کافی ویتامین D می تواند خطر ابتلا به ویروس کرونا را تا ۵۴ درصد کاهش دهد.» هولیک و همکارانش با مطالعه نمونه های خون بیش از ۱۹۰ هزار  آمریکایی از هر ۵۰ ایالت، دریافتند کسانی که دارای کمبود ویتامین D هستند، در مقایسه با افرادی که دارای سطح کافی ویتامین D در خون هستند، ۵۴ درصد بیشتر به کووید ۱۹ مبتلا شده اند.

مینو محرز، عضو کمیته ملی مبارزه با کرونا نیز در شهریور ماه از مردم خواست ویتامین D مصرف کنند. به عقیده وی ایرانی‌ها از لحاظ ژنتیک کمبود ویتامین D دارند و ویتامین D۳ باعث تقویت سلول‌های دفاعی بدن می‌شود، وی همچنین مصرف ماهانه یک عدد قرص ۵۰ هزار واحد D۳ را پیشنهاد کرد.

چرا به ویتامین D نیاز داریم؟

ویتامین D یا ویتامین آفتاب یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است که نقش مهمی در بدن ایفا می‌کند. این ویتامین از سلامت استخوان گرفته تا تنظیم رشد سلول‌ها، سیستم عصبی-عضلانی و ایمنی بدن و کاهش التهاب نقش دارد. ویتامین D در تعداد محدودی از مواد غذایی یافت می‌شود و مصرف آن به صورت مکمل رایج است. به دلیل محلول بودن این ویتامین در چربی مصرف بیش از اندازه آن کمی خطرناک است و باید طبق دستور پزشک مصرف شود.

همانطور که ویتامین D را با نام ویتامین آفتاب نیز می شناسند، مشخص است که ساخت این ویتامین در بدن، به تابش آفتاب بر پوست بستگی دارد و در این بررسی ها مشخص شد به دلیل اینکه تعداد بیشتری از افراد در طول همه گیری کرونا در خانه مانده اند، ممکن است برخی از ویتامین D محروم شده باشند. بر همین اساس دولت های اسکاتلند، ولز و آژانس بهداشت عمومی ایرلند شمالی در حین قرنطینه توصیه هایی برای مصرف ویتامین D به مردم خود داشتند.

ویتامین D برای سلامت استخوان ها، دندان ها و عضلات مهم است. کمبود آن می تواند منجر به بیماری تغییر شکل استخوان به نام راشیتیسم در کودکان و یک بیماری ضعف استخوان مشابه در بزرگسالان به نام استئومالاسی شود. همچنین پیشنهاداتی وجود دارد که ویتامین D باعث افزایش سیستم ایمنی بدن و کمک به مقابله با عفونت ها می شود. برخی مطالعات نشان می دهد که سطح ویتامین D کافی هنگام سرماخوردگی و آنفاوآنزا کمک می کند، اما شواهد حاصل از تحقیقات متناقض است.

آیا ویتامین D می تواند ویروس کرونا را متوقف کند؟

مروری بر تحقیقات انجام شده توسط NICE نشان می دهد که هیچ مدرکی برای حمایت از مصرف مکمل های ویتامین D برای پیشگیری یا درمان ویروس کرونا وجود ندارد، اما کارشناسان فکر می کنند که ممکن است برخی مزایای سلامتی گسترده تری در طول همه گیری داشته باشد تا افراد را از نظر تغذیه ای تا حد ممکن در شرایط مطلوب نگه دارد. برخی از محققان اظهار داشتند که در صورت ابتلا به ویروس کرونا، کمبود ویتامین D ممکن است با نتایج ضعیف تری در بهبود در ارتباط باشد. اما سایر عوامل خطر زمینه ای مانند بیماری قلبی نیز در این بیماران شایع است و نتیجه گیری را دشوار می کند.

یک استاد برجسته پزشکی در دانشگاه لیورپول می گوید: «ویتامین D دارای اثرات ضد التهابی است و برخی تحقیقات نشان می دهد که ممکن است باعث کاهش پاسخ ایمنی بدن به ویروس ها شود. به همین دلیل می تواند در بیماران مبتلا به ویروس کرونا مهم باشد، جایی که آسیب شدید ریوی ناشی از «طوفان التهابی» در پاسخ به ویروس ایجاد می شود، اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است.»

در هر سنی چقدر ویتامین D نیاز داریم؟

گرچه مکمل های ویتامین D بسیار بی خطر هستند، مصرف هر روز بیش از مقدار توصیه شده این ویتامین می تواند در طولانی مدت خطرناک باشد و برخی از افراد با شرایط خاص پزشکی، مانند مشکلات کلیوی، نمی توانند با خیال راحت ویتامین D مصرف کنند. کودکان یک تا ۱۰ ساله نباید بیش از ۵۰ میکروگرم در روز و نوزادان (زیر ۱۲ ماه) نباید بیش از ۲۵ میکروگرم در روز مصرف کنند. بزرگسالان نباید بیش از ۱۰۰ میکروگرم در روز و مقدار توصیه شده ۱۰ میکروگرم در روز داشته باشند. دوزهای بالاتر ممکن است بعضی اوقات توسط پزشک برای بیمارانی که کمبود ویتامین D ثابت شده دارند توصیه شود.

این ماده در غذاهای غنی از ویتامین D مانند ماهی روغنی و تخم مرغ  موجود است و برخی از غلات صبحانه، مارگارین و ماست با ویتامین D غنی شده اند.

میزان مناسب ویتامین D در بدن بین ۵۰ تا ۷۰ است

سیدمرتضی صفوی- متخصص تغذیه و علوم غذایی به ایسنا گفت: میزان مناسب ویتامین D در بدن بین ۵۰ تا ۷۰ است، به این معنی که کمتر از ۵۰، نیاز به مصرف مکمل دارند و هرچه میزان ویتامین D بدن از ۵۰ کمتر باشد نیاز به مصرف بیشتر می شود که بر اساس تجویز پزشک انجام می شود.

به گفته وی اصل ویتامین D در اثر قرارگرفتن در معرض نور خورشید توسط بدن ساخته می شود و در خوراکی های دریایی مانند ماهی و میگو به وفور و برخی سبزیجات و لبنیات به میزان اندک یافت می شود. مکمل های ویتامین D به صورت قرص های خوراکی و داروی تزریقی در دسترس هستند و این مکمل در دوزهای مختلف تجویز می شود که امروزه به صورت یک عدد قرص ۵۰ هزار واحدی بنا به تشخیص پزشک، به صورت هفتگی، دو هفته یک بار و یا ماهی یک بار تجویز می شود.

این متخصص تغذیه و علوم غذایی در خصوص تفاوت قرص خوراکی با داروی تزریقی ویتامین D، گفت: قرص و آمپول این مکمل تفاوتی ندارند و تنها میزان جذب از طریق تزریق سریعتر است و برای کسانی که از کمبود شدید این ویتامین رنج می برند توصیه می شود، درحالی که تاثیر هر دو نمونه دارو یکسان است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تاکید براینکه ویتامین D برای بالابردن سیستم ایمنی بدن ضروری است، اما از مصرف خودسرانه این ویتامین باید اجتناب کرد، خاطرنشان کرد: مصرف زیاد ویتامین D به دلیل اینکه محلول در چربی است، منجر به مسمومیت در کبد می شود و به قلب و کلیه آسیب می زند باید حتما بر اساس توصیه پزشک مصرف شود.

صفوی با اشاره به تحقیقات پزشکی اظهار کرد: کمبود ویتامین D ایمنی بدن را پایین می آورد و تحقیقات نشان داده اغلب کسانی که به دلیل کرونا فوت شده اند، میزان ویتامین D پایین تری داشته و این نشان دهنده این است که کمبود ویتامین D امکان بالقوه ابتلا به کروناویروس را تشدید می کند.