لخته‌شدن خون ناشی از تزریق واکسن کرونا درمان می‌شود؟

این تحقیق، مفصل‌ترین شرح ویژگی‌های لخته‌شدگی خون وریدی مغزی است که در اثر ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن (VITT) ایجاد می‌شود (ترومبوسیتوپنی شرایطی است که در آن تعداد پلاکت خون کم می‌شوند).

ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن (VITT) وضعیتی است که با انسداد وریدها و کاهش قابل‌توجه پلاکت‌ها، اجزای خونی که بخش مهمی از سیستم لخته‌شدن خون هستند، مشخص می‌شود. شایع‌ترین و شدیدترین تظاهر آن  لخته‌شدگی خون وریدی مغزی است که در آن رگ‌هایی که خون را از مغز عبور می‌دهند، مسدود می‌شوند.

مطالعه جدید به‌طور مفصل ۷۰ بیمار مبتلا به لخته‌شدگی خون وریدی مغزی مرتبط با  ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن (VITT) پس از واکسیناسیون بررسی سپس با ۲۵ نفر با لخته‌شدگی خون وریدی مغزی بدون شواهد VITT مقایسه کرده است.

محققان پیشنهاد می‌کنند که برخی از درمان‌ها مانند ایمونوگلوبولین داخل وریدی با نتایج بهتری همراه هستند اما باید در مورد یافته‌های تحقیق مشاهده‌ای احتیاط کرد چون شواهد قابل اعتماد در مورد درمان‌ها تنها در یک کارآزمایی بالینی تصادفی به‌دست می‌آید.

موفقیت سرویس بهداشت ملی (NHS) در برنامه واکسیناسیون، انگلستان را به مکانی بسیار خوب برای مطالعه عوارض جانبی نادر واکسیناسیون کووید-۱۹ تبدیل کرده است. محققان موارد خود را طی چند هفته پس از کشف این بیماری جدید آغاز کردند و گزارش خود را طی دو ماه پس از گزارش کشف این بیماری در پیشینه پزشکی ارائه کردند.

لخته‌شدگی خون وریدی مغزی مرتبط با ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن (VITT) میزان مرگ‌ومیر بسیار بالایی دارد حتی لخته‌شدگی خون وریدی مغزی یک وضعیت پزشکی بسیار جدی است و حدود ۴ درصد از بیماران در حین بستری شدن در بیمارستان جان خود را از دست می‌دهند. اگرچه در بیماران مبتلا به لخته‌شدگی خون وریدی مغزی مرتبط با ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن مشاهده شده در این تحقیق، میزان مرگ‌میر هنگام بستری حدود هفت برابر بیشتر از آن بود.

این پیامد ضعیف حداقل تا حدی توضیح داده می‌شود زیرا انسداد غیرطبیعی وریدها در این شرایط بسیار گسترده‌تر است و رگ‌های بیشتری هم در سر و هم در دیگر قسمت‌های بدن  مسدود شده‌اند.

محقق ارشد، دکتر ریچارد پری، متخصص مغز و اعصاب در بیمارستان ملی عصب‌شناسی و جراحی مغز و اعصاب و کارشناسی ارشد پزشکی سکته در موسسه مغز و اعصاب دانشگاه لندن گفت: «در مورد یک بیماری با چنین شدت، اغلب در بیماران جوانی که پیش از این آمادگی جسمانی و سلامتی داشتند، پزشکان در جستجوی شواهدی در مورد درمان‌هایی بوده‌اند که ممکن است از مرگ و ناتوانی ناشی از این بیماری جلوگیری کند.»

پری  بیان کرد: در حالی که یک مطالعه مشاهده‌ای بستر ایده‌آلی در ارائه شواهدی برای اثربخشی داروها نیست، ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا ما شواهدی از آزمایش‌های بالینی تصادفی، استاندارد طلایی برای آزمایش درمان‌های جدید داشته باشیم. در حال حاضر، ما به مطالعات مشاهده‌ای مانند هوش جمعی و تکمیلی علیه کووید (CAIAC) برای شواهد خود وابسته هستیم.

این تحقیق از سه اصل درمانی که تاکنون توسط هیات متخصص خون‌شناسی، بر اساس کار اولیه در بیمارستان کالج دانشگاهی لندن و دو سایت اروپایی دیگر ایجاد شده است، پشتیبانی می‌کند؛ استفاده از ضد انعقاد مبتنی بر غیرهپارین، درمان‌هایی برای کاهش سطح آنتی‌بادی غیرطبیعی و اجتناب از تزریق پلاکت برای بازگرداندن تعداد پلاکت‌ها به سطح طبیعی.

پروفسور دیوید ورینگ (موسسه نورولوژی دانشگاه لندن) می‌گوید: اگرچه این سندرم از قبل گزارش شده بود، این تحقیق چند مرکزی در سراسر بریتانیا مفصل‌ترین توصیف تا به امروز در مورد ویژگی‌های بالینی و رادیولوژیکی است که باید به پزشکان کمک کند آن را به سرعت تشخیص داده و درمان کنند.

ماری اسکالی، محقق، استاد در رشته هموستاز و ترومبوز در موسسه علوم قلب و عروق دانشگاه لندن و مشاور هماتولوژی در بیمارستان کالج دانشگاهی لندن می‌گوید: هر چند ممکن است وسوسه‌انگیز باشد که با تزریق پلاکت‌های جدید، پلاکت‌هایی از دست رفته‌ را جایگزین کنیم اما این روش را توصیه نمی‌کنیم. با این حال، در مواردی که نیاز به مداخلات جراحی مغز و اعصاب باشد برای جلوگیری از خونریزی چنین درمانی لازم است. شاید دلیل کمبود تعداد پلاکت‌ها در ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن در جریان خون این است که آنها به سرعت توسط لخته‌های غیرطبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند و تزریق پلاکت‌های بیشتر ممکن است به سادگی پلاکت‌های بیشتری به آنها برساند.

کریستین روف، استاد رشته سکته مغزی در دانشگاه کیل، انگلستان اظهار می‌کند: اگرچه دلایل نظری موجهی برای پذیرش این راهبردهای درمانی وجود دارد اما تاکنون هیچ شواهد بالینی برای استفاده از آنها ارائه نشده است. در تحقیق ما، داروهای رقیق‌کننده خون غیرهپارین و ایمونوگلوبولین داخل وریدی هر دو با نتایج بهتر بیماران همراه بودند و اولین شواهد بالینی را از یک سری پرونده بزرگ در حمایت از این درمان‌ها ارائه کردند.

دکتر آلستر وب، متخصص مغز و اعصاب در بیمارستان جان رادکلیف در آکسفورد  توضیح می‌دهد: ما دریافتیم آن دسته از بیمارانی که ایمونوگلوبولین داخل وریدی دریافت کرده‌اند؛ درمانی که در آن بدن با آنتی‌بادی‌های معمولی پر می‌شود تا بتوانند اثرات غیرطبیعی را کاهش دهند، به احتمال زیاد موجب حیات بیمار خواهد شد.

استفاده از داروهای رقیق‌کننده خون غیرهپارینی به‌طور مشابه با نتیجه مطلوب‌تری همراه بود. داده‌های ما ثابت نمی‌کند که این درمان‌ها موثر هستند زیرا ممکن است بیمارانی که به‌شدت تحت تاثیر قرار گرفته‌اند برای دریافت به موقع داروها بسیار بدحال بوده‌اند اما نتایج استفاده از آنها را تایید می‌کند، در حالی که ما به‌دنبال شواهد بهتری هستیم.

از سوی دیگر، تزریق پلاکت با نتیجه بدتری در بیماران مبتلا به لخته شدگی خون وریدی مغزی مرتبط با ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن همراه بود. اگرچه داده‌های مشاهده‌ای نمی‌توانند آسیب ناشی از این روش درمانی را ثابت کنند، این تحقیق نگرانی  که پیش از این در مورد آسیب احتمالی تزریق پلاکت مطرح شده است را پشتیبانی می‌کند.  

اگرچه لخته‌شدگی خون وریدی مغزی مرتبط با ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن یک بیماری جدی است اما به‌نظر می‌رسد بسیار نادر باشد و محققان تاکید می‌کنند که برای اکثر افراد، خطر عدم واکسیناسیون علیه کووید-۱۹ خطرناک‌تر است.

نتایج این تحقیق درمجله  The Lancet منتشر شده است.