آشنایی با گیاهی برای سرکوب سرطان پروستات

امروزه دسترسی به داروهایی با اثربخشی بالا و سـمیت کم که به‌صورت اختصاصی بر سلول‌های سـرطانی تأثیر گذاشته و ارزان باشـند، یکـی از دغدغه‌های مهـم جوامـع دارویی دنیـا و حـوزه درمـانی محسـوب می‌شود. در ایـن زمینه استفاده از گیاهـان دارویـی سـرآغاز مناسـبی بـرای تدوین پروژه‌های تحقیقاتی جهـت دسـتیابی بـه داروهـای نوین است. با توجه به عوارض جـانبی داروهـای شـیمیایی، توجـه بسیاری از محققـین بـه سـمت گیاهـان دارویـی معطـوف گشته است.

یکی از بیماری‌های مهمی که امروزه در بین جوامع شیوع زیادی پیدا کرده و دانشمندان برای رهایی از آن دست به دامان انواع گیاهان دارویی شده‌اند، سرطان پروستات است. این بیماری، یکـی از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان و دومین عامل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان، بعد از سرطان ریه در جمعیت مردان است. در شروع و پیشـرفت سـرطان پروسـتات نقـش ژن‌های سـرکوبگر تومـور به‌خوبی شناخته شده است. کاهش یـا فقـدان بیـان ایـن ژن‌ها می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات بدخیم بعـدی و گسـترش تومـور از طریق متاستاز به سایر بافت‌های بدن باشد.

محققان کشور برای بیان بهتر ژن‌های سرکوبگر سرطان پروستات و نجات بیمار، پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن از گیاه دارویی گزنه استفاده شده است.

در این پژوهش که با استفاده از موش‌های آزمایشگاهی به‌عنوان جانوران مدل انجام شده، محققان عصاره ساقه و ریشه گیاه گزنه را در نسبت‌های مختلف به موش‌های دچار سرطان تزریق کرده و سپس وضعیت بیان ژن‌های مهم سرکوبگر تومور در آنان را مورد بررسی قرار دادند.

نتایج این بررسی‌ها که در «فصل‌نامه یافته» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی لرستان منتشر شده‌اند، نشان داد که استفاده از عصاره گیاه دارویی گزنه می‌تواند فعالیت ژن‌های فوق را به‌خوبی افزایش داده و از این طریق، پیشرفت سرطان پروستات را کنترل کند.

دراین‌باره، خدیجه شاهرخ‌آبادی، پژوهشگر ژنتیک مولکولی گروه زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد و همکارانش اظهار داشته‌اند: «نتایج ارزیابی‌های ما نشان داد که بیان ژن‌های PTEN، MAGI-2 و SMAD-2 به دنبال استفاده از عصاره ریشه گیاه گزنه با فعالیت خوبی مواجه می‌شوند و غیرفعال شدن این سه ژن به‌عنوان عامل خطر برای پیشرفت سرطان در نظر گرفته می‌شود».

به گفته آن‌ها، «با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از اثر عصاره هیـدروالکلی ساقه و ریشه گزنه بـر بیـان ژن‌های فوق، مشخص شد که عصاره، اثر افزایش‌دهنده‌ای بـر بیان ژن‌ها دارد. بنابراین به نظر می‌رسد که عصاره سـاقه و ریشه گیاه گزنه اثرات مهاری بـر تومـور القاشده داشـته باشد».

آن‌ها افزوده‌اند: «همچنین با توجه به افـزایش بیـان ژن در گروه‌های توموری نسبت به کنترل در روزهای اول، این‌طور بـه نظـر می‌رسد که در مراحل اولیـه القـای تومـور، افـزایش بیـان وجود دارد و در مراحل پیشرفته‌تر، با کـاهش بیـان همـراه اسـت. لـذا ایـن فرآینـد می‌تواند به‌عنوان یـک فـاکتور شناسایی در مراحل اولیه سرطان، در نظر گرفته شود».

گزنه، یک گیاه علفی و چندساله اسـت که دارای ساقه‌های راست به ارتفاع نیم تا یک متر و حتـی بیشتر است. گزنه غالباً در اماکن مخروبه، باغ‌ها و نواحی مرطوب خارج از شهر به‌صورت خـودرو می‌روید و شـامل واریتـه های مختلـفی اسـت کـه برخی از آن‌ها به‌عنوان گیاهـان دارویـی مهم، بسیار مورد توجه هستند.