بیماری قارچی، همراه بدشگون کرونا

پاندمی کووید ۱۹ تا به امروز منجر به ابتلای بیش از ۲۳۰ میلیون مورد تأییدشده و مرگ حدود ۵ میلیون نفر در سراسر دنیا شده است. اگرچه در بیشتر موارد، بیماران از نوع خفیف تا متوسط این بیماری تنفسی رنج می‌برند و بدون مصرف داروهای خاص بهبود پیدا می‌کنند، ولی افراد مسن و افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند، به شکل شدید کووید ۱۹ مبتلا می‌شوند. از طرفی جهش‌های جدید ویروس، باعث مسری‌تر و کشنده‌تر شدن بیماری و درنتیجه بروز پیک‌های متعددی شده که تا حدودی سبب ایجاد وحشت در بسیاری از کشورها ازجمله ایران شده است.

دراین‌بین به گفته محققان یکی از معضلات بیماران مبتلابه کووید ۱۹ ابتلای هم‌زمان به سایر عفونت‌های میکروبی نظیر عفونت‌های قارچی است که به‌طور جدی تهدیدکننده زندگی این افراد است. مطالعات نشان داده‌اند که میزان بروز عفونت‌های قارچی به‌خصوص بیماری آسپرژیلوزیس ریوی تهاجمی در بیماران مبتلابه کووید ۱۹ تنها در اروپا و کشورهایی نظیر بلژیک، هلند و فرانسه در برخی زمان‌ها تا چیزی حدود ۲۰ درصد نیز رسیده است. اما یکی از مهم‌ترین این بیماری‌ها به نام موکور مایکوزیس توسط قارچ‌هایی فرصت‌طلب به وجود می‌آید و به‌اشتباه به بیماری قارچ سیاه نیز معروف شده و موارد متعددی از آن در ایران و جهان گزارش شده است.

محققان کشورمان برای بررسی بیشتر این بیماری در قالب یک تیم ۶ نفره اقدام به انجام یک پژوهش مروری کرده‌اند که در آن مروری بر رویکردهای تشخیصی و درمانی قارچ بیماری‌زای فوق انجام شده است.

در این تحقیق، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی مازندران، مروری پژوهشی را بر آخرین مطالعات دنیا و ایران در خصوص بروز بیماری موکور مایکوزیس در بیماران کووید ۱۹ انجام داده‌اند تا به شناخت بیشتری از این بیماری و عوامل مستعدکننده آن برسند.

طبق یافته‌های این پژوهش، موکور مایکوزیس، یک عفونت قارچی فرصت‌طلب، نادر و تهاجمی است که توسط خانواده‌ای از قارچ‌ها به نام مورال ها ایجاد می‌شود. ریزوپوس، لیختمیا و موکور از مهم‌ترین جنس‌های این قارچ‌ها هستند که در این میان، ریزوپوس از بقیه شایع‌تر و بااهمیت‌تر است.

به گفته محمدتقی هدایتی، استاد و محقق مرکز تحقیقات قارچ‌های تهاجمی پژوهشکده بیماری‌های واگیر دانشگاه علوم پزشکی مازندران و همکارانش، «بیماری فوق به اشکال مختلف ریوی، جلدی و گوارشی ظاهر می‌شود و مرگ‌ومیر ناشی از آن بسته به ناحیه درگیر و شرایط زمینه‌ای بین ۴۰ تا ۸۰  درصد است».

بر اساس این پژوهش، به‌طورکلی شیوع جهانی موکور مایکوزیس در مناطق مختلف، متغیر است. اما در کشوری نظیر هندوستان بیشتر دیده می‌شود.

هدایتی و همکارانش می‌گویند: «به‌طورکلی بیماران مبتلابه کووید ۱۹ دارای بیماری‌های زمینه‌ای، بیماران دیابتیک و یا بیماران تحت درمان با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی در معرض ابتلا به موکورمایکوزیس هستند و ازآنجایی‌که این بیماری قارچی، پیش‌آگهی ضعیفی را نشان می‌دهد و تشخیص و درمان زودهنگامی را می‌طلبد، استراتژی‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام می‌تواند خطر ابتلا به آن را در بیماران کووید ۱۹ کاهش دهد».

آن‌ها اعتقاد دارند، «تحقیقات آینده برای ایجاد الگوریتم‌های قابل اعتماد و استانداردسازی روش‌های تشخیصی برای تشخیص زودهنگام و افتراقی موکور مایکوزیس در بیماران کووید ۱۹ به‌ویژه در افرادی که تحت درمان با سرکوب کننده‌های سیستم ایمنی قرار دارند و همچنین بیماران مبتلابه بیماری‌های زمینه‌ای، بیماران بستری در آی سی یو و کسانی که تحت تهویه مکانیکی تهاجمی قرار گرفته‌اند، امری ضروری است».

آن‌ها اشاره کرده‌اند که در نهایت، این اقدامات نیاز به همکاری پزشکان و متخصصین قارچ‌شناسی پزشکی دارد تا بتوان به کاهش میزان ابتلا و همچنین مرگ‌ومیر در این دسته از بیماران کمک کرد.

این یافته‌ها در ماهنامه‌ علمی پژوهشی «مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران» منتشر شده‌اند.