چه زمانی از مکمل غذایی استفاده کنیم؟

دکتر محمد حسبی، متخصص پزشکی ورزشی با بیان اینکه مکمل ها در جایی استفاده می شوند که رژیم غذایی فرد دچار نقصان باشد، افزود: مکمل های غذایی با دارو فرق می کند. البته استفاده از مکمل با دوپینگ هم فرق می کند. ورزشکاران حرفه ای که دچار کمبودهایی می شوند، قضیه ی دارد مطرح می شود که یا جنبه دارویی دارد یا دوپینگ اتفاق می افتد.

وی با بیان اینکه محققان استرالیایی مکمل ها را به ۴ دسته A،B،CوD تقسیم بندی می کنند، ادامه داد: دسته ی A این مکمل ها ایمن تر و فوایدشان شناخته شده تر است. انواع مکمل های این دسته ۳ گروه هستند. گروه اول به شکل غذا تولید می شوند که یا به شکل پودرهای پروتئین، شکلات بار یا پروتئین بار هستند و یا به صورت نوشابه که میزانی از کربوهیدرات یا الکترولیت مورد نیاز ورزشکار را جبران می کند و این مکمل در صورتی به فرد توصیه می شود که بدن او نیاز به پروتئین داشته باشد.

حسبی در ادامه تاکید کرد: اگر مواد غذایی پروتئین مورد نیاز فرد را تامین می کند، مکمل غذایی پروتئین دار به او داده نمی شود؛ اما اگر غذا پروتئین مورد نیاز فرد را تامین نکند، پروتئین مکمل به صورت آب پنیر یا آلبومین به فرد داده می شود.

این متخصص پزشکی ورزشی در ادامه اظهارداشت: اگر پروتئین زیادی به فرد داده شود، بدن نمی تواند از این میزان پروتئین در ساخت عضلات استفاده کند در نتیجه بدن پروتئین را می سوزاند و با سوخت پروتئین، اوره تولید می شود.

*** بالا رفتن «اوره» باعث ایجاد فشار بر «کلیه ها» می شود

وی با بیان اینکه بالا رفتن اوره باعث ایجاد فشار بر کلیه ها می شود، گفت: پس همین مکمل که بی خطر است در گروه A قرار دارد وقتی خودسرانه و بیش از حد مصرف شود می تواند ضرر داشته باشد.

این متخصص پزشکی ورزشی افزود: گروه سوم مکمل ها از دسته بندی A، مکمل هایی هستند که روی عملکرد ورزشکار موثر واقع می شود مثل کافئین، کراتین. کافئین در چربی سوزی و افزایش تمرکز تاثیر می گذارد و کراتین قدرت انفجاری فرد را افزایش می دهد.

حسبی ادامه داد: این دو نیز زمانی به فرد داده می شود که فرد به آن واقعا نیاز داشته باشد به عنوان مثال اگر فرد، ورزشکار استقامتی باشد کراتین برایش مفید نیست. کراتین به علت احتباس آب، فقط باعث افزایش وزن در او می شود.

اینمتخصص پزشکی ورزشی در ادامه بیان کرد: پس کراتین برای افرادی که برای سلامت خود ورزش می کنند، مفید نیست، اما کراتین برای ورزشکار حرفه ای که قصد بالا بردن رکورد را دارد و حتی ۵/۰ کیلوگرم اضافه بلند کردن وزنه برایش مهم است می تواند مفید باشد و البته استفاده از این مکمل در دراز مدت می تواند آسیب زا باشد که البته می تواند جز آسیب های شغلی محسوب شود.

وی در ادامه به دسته b اشاره و بیان کرد: شواهد علمی برای مفید بودن یا نبودن آن کافی نیست و تحقیقات بیشتری باید انجام شود. دسته دوم، مکمل های پزشکی محسوب می شوند که در حقیقت کمبود ریزمغزی ها و ویتامین ها را تامین می کند. استفاده از این مکمل ها به شرطی موثر است که برای فرد موثر دانسته شود مثلا تجویز آهن برای فردی که دچار کمبود آهن است.

این متخصص پزشکی ورزشی تاکید کرد: همچنین استفاده از ویتامین D طبق دستور عمل وزارت بهداشت برای عموم افراد ۱۲-۷۰ ساله، ماهیانه ۰۰۰/۵۰ واحد می باشد که در این محدوده می تواند انجام شود. لازم به دکر است که این ویتامین اگر بیش از حد مورد نیاز استفاده شود می تواند یاعث مسمومیت شود. گلوتامین مثالی از مکمل مربوط به دسته یB است.

وی در خصوص دسته ی C گفت: شواهد علمی برای مفید بودن آن ها ضعیف است؛ اما مصرف شان، ممنوع نیست. اسیدهای آمینه شاخه دار جزء این دسته هستند.

با اشاره به دسته D بیان کرد: محرک ها جزء این دسته هستند و مصرف آنها ممنوع است. بعضی ریشه های گیاهی در این دسته قرار دارند.

این متخصص پزشکی ورزشی در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا ویتامین های B کمپلکس و B دوازده که به شکل تزریقی مصرف می شوند، جزء مکمل ها هستند؟، اظهارداشت: خیر، این ها جزء داروها هستند و هر جا شکل مصرف ویتامین ها، تزریقی باشد، دارو تلقی می شود.