علائم و نشانه های کمبود ید در بدن چیست؟

غده تیروئید شما از ید برای تولید هورمون های تیروئیدی استفاده می کند که به کنترل رشد، ترمیم سلول های آسیب دیده و حمایت از متابولیسم سالم کمک می کنند.

متاسفانه تا یک سوم مردم در سراسر جهان در معرض خطر کمبود ید هستند. جمعیت در معرض خطر بیشتر عبارتند از :

• زنان حامله

• افرادی که در کشورهایی زندگی می کنند که ید بسیار کمی در خاک وجود دارد مانند کشورهای جنوب آسیا، جنوب شرقی آسیا، نیوزیلند و کشورهای اروپایی

• افرادی که از نمک یددار استفاده نمی کنند

• افرادی که از رژیم گیاهخواری یا وگن پیروی می کنند

از سوی دیگر کمبود ید در ایالات متحده نادر است، جایی که سطوح کافی از این ماده معدنی در مواد غذایی وجود دارد.

کمبود ید می تواند علائم ناراحت کننده و حتی شدید ایجاد کند که عبارتند از تورم گردن، مشکلات بارداری، افزایش وزن و مشکلات یادگیری.

علائم آن بسیار شبیه به کم کاری تیروئید هستند. از آنجایی که ید برای تولید هورمون های تیروئید استفاده می شود، کمبود ید به این معنی است که بدن شما نمی تواند به اندازه کافی هورمون های تیروئید را بسازد و همین منجر به کم کاری تیروئید می شود.

کمبود ید چه عوارضی دارد؟

1. تورم در گردن

تورم در جلوی گردن شایع ترین علامت کمبود ید است. به این حالت گواتر می گویند و زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید بیش از حد بزرگ شود.

غده تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل در جلوی گردن شما است و با دریافت سیگنال از هورمون محرک تیروئید (TSH) هورمون های تیروئید را می سازد.

هنگامی که سطح TSH خون افزایش می یابد، غده تیروئید از ید برای ساخت هورمون های تیروئید استفاده می کند. با این حال زمانی که بدن شما ید کمی دارد نمی تواند به اندازه کافی هورمون تیروئید بسازد.

برای جبران غده تیروئید سخت تر کار می کند تا بیشتر هورمون بسازد. این باعث رشد و تکثیر سلول ها و در نهایت منجر به گواتر می شود.

خوشبختانه اکثر موارد با افزایش مصرف ید قابل درمان هستند. با این حال اگر گواتر برای سال‌ ها درمان نشده باشد، ممکن است باعث آسیب دائمی تیروئید شود.

2. افزایش وزن غیر منتظره

افزایش وزن غیر منتظره یکی دیگر از علائم کمبود ید است.

اگر بدن ید کافی برای ساخت هورمون های تیروئید نداشته باشد، ممکن است دچار اضافه وزن شوید.

این به این دلیل است که هورمون‌ های تیروئید به کنترل سرعت متابولیسم شما کمک می‌ کنند، فرآیندی که بدن شما غذا را به انرژی و گرما تبدیل می‌ کند.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید شما پایین است، بدن شما کالری کمتری در زمان استراحت می سوزاند. متاسفانه، این بدان معناست که کالری بیشتری از غذاهایی که می خورید به عنوان چربی ذخیره می شود.

افزودن ید بیشتر به رژیم غذایی ممکن است به معکوس کردن اثرات متابولیسم کند کمک کند زیرا می تواند به بدن شما کمک کند تا هورمون های تیروئید بیشتری تولید کند.

3. خستگی و ضعف

خستگی و ضعف نیز از علائم شایع کمبود ید هستند.

در واقع برخی از مطالعات نشان داده‌ اند که تقریبا 80 درصد از افراد با سطوح پایین هورمون تیروئید که در موارد کمبود ید رخ می‌دهد احساس خستگی، تنبلی و ضعف می‌ کنند.

این علائم به این دلیل رخ می دهند که هورمون های تیروئید به بدن در تولید انرژی کمک می کنند.

وقتی سطح هورمون تیروئید پایین است، بدن نمی تواند به اندازه معمول انرژی تولید کند. این ممکن است باعث شود سطح انرژی شما به شدت کاهش یابد و احساس ضعف کنید.

در واقع مطالعه‌ ای روی 2456 نفر نشان داد که خستگی و ضعف شایع‌ ترین علائم در میان افرادی هستند که سطح هورمون تیروئید پایین یا کمی پایین دارند.

4. ریزش مو

هورمون های تیروئید به کنترل رشد فولیکول های مو کمک می کنند.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید شما پایین است، فولیکول های مو ممکن است نتوانند بازسازی شوند. با گذشت زمان این ممکن است منجر به ریزش مو شود.

به همین دلیل افراد مبتلا به کمبود ید ممکن است از ریزش مو رنج ببرند.

یک مطالعه روی 700 نفر نشان داد که 30 درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئید پایینی داشتند، ریزش مو را تجربه کردند.

با این حال مطالعات دیگر نشان داده اند که سطوح پایین هورمون تیروئید فقط در افرادی که دارای سابقه خانوادگی ریزش مو هستند باعث ریزش مو می شود.

اگر به دلیل کمبود ید دچار ریزش مو می شوید، دریافت کافی این ماده معدنی ممکن است به اصلاح سطح هورمون تیروئید شما و توقف ریزش مو کمک کند.

5. پوست خشک و پوسته پوسته

پوست خشک و پوسته پوسته ممکن است بر بسیاری از افراد مبتلا به کمبود ید تاثیر بگذارد.

در واقع برخی از مطالعات نشان داده اند که تا 77 درصد از افراد با سطوح پایین هورمون تیروئید ممکن است پوست خشک و پوسته پوسته شده را تجربه کنند.

هورمون های تیروئید که حاوی ید هستند به بازسازی سلول های پوست شما کمک می کنند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین است، این بازسازی به دفعات اتفاق نمی افتد و احتمالا منجر به خشکی و پوسته پوسته شدن پوست می شود.

علاوه بر این هورمون های تیروئید به بدن در تنظیم عرق کمک می کنند. افرادی که سطح هورمون تیروئید پایین‌ تری دارند مانند افرادی که کمبود ید دارند نسبت به افرادی که سطح هورمون تیروئید طبیعی دارند کمتر عرق می‌ کنند.

با توجه به اینکه عرق به مرطوب و هیدراته نگه داشتن پوست شما کمک می کند، کمبود عرق ممکن است دلیل دیگری باشد که چرا پوست خشک و پوسته پوسته یکی از علائم رایج کمبود ید است.

6. احساس سرمای بیشتر از حد معمول

احساس سرما یکی از علائم شایع کمبود ید است.

در واقع برخی از مطالعات نشان داده اند که بیش از 80 درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئید پایینی دارند، ممکن است نسبت به دمای سرد حساس تر از حد معمول باشند.

از آنجایی که ید برای تولید هورمون های تیروئید استفاده می شود، کمبود ید می تواند باعث کاهش سطح هورمون تیروئید شما شود.

با توجه به اینکه هورمون های تیروئید به کنترل سرعت متابولیسم شما کمک می کنند، سطوح پایین هورمون تیروئید ممکن است باعث کند شدن آن شود. متابولیسم کندتر گرمای کمتری تولید می کند که ممکن است باعث شود بیشتر احساس سرما داشته باشید.

همچنین هورمون های تیروئید به تقویت فعالیت چربی قهوه ای شما کمک می کنند، نوعی چربی که در تولید گرما نقش دارد. این بدان معنی است که سطوح پایین هورمون تیروئید، که ممکن است به دلیل کمبود ید ایجاد شود، می تواند از انجام کار چربی قهوه ای جلوگیری کند.

7. ضربان قلب نامنظم

ضربان قلب شما اندازه گیری تعداد ضربان قلب شما در دقیقه است که ممکن است تحت تاثیر سطح ید بدن قرار گیرد. مقدار بسیار کم این ماده معدنی می تواند باعث شود قلب شما کندتر از حد معمول بزند در حالی که مقادیر زیاد آن می تواند باعث شود که قلب شما سریع تر از حد معمول بزند.

کمبود شدید ید ممکن است باعث کندی غیرطبیعی ضربان قلب شود. این ممکن است باعث شود شما احساس ضعف، خستگی، سرگیجه و احتمالا غش کنید.

8. مشکلات یادگیری

کمبود ید ممکن است بر توانایی شما برای یادگیری و به خاطر سپردن تاثیر بگذارد.

مطالعه‌ ای که بر روی بیش از 1000 بزرگسال انجام شد نشان داد افرادی که سطح هورمون تیروئید بالاتری داشتند در مقایسه با افرادی که سطح هورمون تیروئید پایین‌ تری داشتند، در تست‌ های یادگیری و حافظه بهتر عمل کردند.

هورمون های تیروئید به رشد و تکامل مغز شما کمک می کنند. به همین دلیل است که کمبود ید که برای ساخت هورمون های تیروئید لازم است می تواند رشد مغز را کاهش دهد.

در واقع مطالعات نشان داده اند که هیپوکامپ، بخشی از مغز که حافظه طولانی مدت را کنترل می کند، در افرادی که سطح هورمون تیروئید پایینی دارند، کوچکتر به نظر می رسد.

9. مشکلات دوران بارداری

زنان باردار در معرض خطر بالای کمبود ید هستند.

این به این دلیل است که آن ها نیاز به مصرف کافی ید برای رفع نیازهای روزانه خود و همچنین نیازهای کودک در حال رشد خود دارند. افزایش میزان مصرف ید در طول دوره شیردهی ادامه می یابد زیرا نوزادان ید را از طریق شیر مادر دریافت می کنند.

مصرف نکردن ید کافی در دوران بارداری و شیردهی ممکن است عوارض جانبی برای مادر و جنین ایجاد کند.

مادران ممکن است علائم کم کاری تیروئید مانند گواتر، ضعف، خستگی و احساس سرما را تجربه کنند. در همین حال، کمبود ید در نوزادان ممکن است رشد فیزیکی و رشد مغز را متوقف کند.

علاوه بر این کمبود شدید ید ممکن است خطر مرده زایی را افزایش دهد.

10. پریودهای سنگین یا نامنظم

خونریزی قاعدگی شدید و نامنظم ممکن است در نتیجه کمبود ید رخ دهد.

مانند بسیاری از علائم کمبود ید، این نیز با سطوح پایین هورمون های تیروئید مرتبط است با توجه به اینکه ید برای ساختن هورمون های تیروئید مورد نیاز است.

در یک مطالعه 68 درصد از زنان با سطح هورمون تیروئید پایین، چرخه های قاعدگی نامنظم را تجربه کردند در حالی که تنها 12 درصد از زنان سالم دچار این مشکل می شوند.

تحقیقات همچنین نشان می دهد که زنان با سطوح پایین هورمون تیروئید، دوره های قاعدگی مکرر را با خونریزی شدید تجربه می کنند. این به این دلیل است که سطوح پایین هورمون تیروئید سیگنال‌ های هورمون‌ هایی را که در چرخه قاعدگی دخیل هستند مختل می‌ کند.

منابع غذایی سرشار از ید

منابع بسیار کمی از ید در رژیم غذایی وجود دارد. این یکی از دلایل رایج بودن کمبود ید در سراسر جهان است.

مقدار مصرف روزانه توصیه شده برای ید 150 میکروگرم در روز است. این مقدار باید نیازهای 97 تا 98 درصد از کل بزرگسالان سالم را برآورده کند.

با این حال زنان باردار یا شیرده نیاز بیشتری دارند. زنان باردار به 220 میکروگرم در روز و زنان شیرده به 290 میکروگرم در روز ید نیاز دارند.

غذاهای زیر منابع عالی ید هستند :

• یک ورق کامل جلبک دریایی خشک شده : 11 تا 1989 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

• 85 گرم ماهی روغنی : 66 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

• یک فنجان ماست ساده : 50 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

• 1/4 قاشق چای خوری (1.5 گرم) نمک یددار : 47 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

• 85 گرم میگو : 23 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

• یک عدد تخم مرغ بزرگ : 16 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

• 85 گرم ماهی تن کنسرو شده : 11 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

• 5 عدد آلو خشک : 9 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

جلبک دریایی معمولا منبع خوبی از ید است اما بستگی به این دارد که از کجا آمده است. جلبک دریایی برخی از کشورها مانند ژاپن سرشار از ید است.

مقادیر کمتری از این ماده معدنی نیز در انواع غذاها مانند ماهی، صدف، گوشت گاو، مرغ، لوبیای لیما و لوبیا چیتی، شیر و سایر محصولات لبنی یافت می شود.

بهترین راه برای دریافت ید کافی افزودن نمک یددار به وعده های غذایی خود است. نصف قاشق چای خوری (3 گرم) در طول روز برای جلوگیری از کمبود ید کافی است.

اگر فکر می کنید کمبود ید دارید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. آن ها علائم گواتر را بررسی می کنند یا برای بررسی سطح ید شما نمونه ادرار می گیرند.

اگر علائم کم کاری تیروئید را نشان دهید، احتمالا سطح هورمون های تیروئید شما نیز بررسی می شود.

خلاصه

کمبود ید بسیار شایع است به ویژه در اروپا و کشورهای جهان سوم، جایی که خاک و مواد غذایی دارای سطح ید پایینی هستند.

بدن شما از ید برای ساخت هورمون های تیروئید استفاده می کند. به همین دلیل است که کمبود ید می تواند باعث کم کاری تیروئید شود – وضعیتی که در آن بدن نمی تواند به اندازه کافی هورمون تیروئید بسازد.

خوشبختانه پیشگیری از کمبود ید بسیار آسان است. افزودن مقداری نمک یددار به وعده های غذایی اصلی به شما کمک می کند تا نیازهای خود را برآورده کنید.

اگر فکر می کنید کمبود ید دارید، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. پزشک علائم قابل مشاهده کمبود ید مانند گواتر را بررسی می کند یا نمونه ادرار می گیرد.