درد زیر شکم بانوان هنگام رابطه جنسی/ ۱۸علت و محتمل‌ترین دلایل درد+درمان

درد زیر شکم هنگام نزدیکی یا بعد از رابطه‌ی جنسی با نام دیسپارونیا (Dyspareunia) شناخته می‌شود و با نام درد واژن در نزدیکی شایع است. گر‌‌چه موضوعی نیست که بسیاری از ما در مورد آن بحث کنیم، اما رابطه‌ی جنسی ممکن است گاهی اوقات برای برخی از زنان بسیار درد‌آور باشد.

درد واژن در اوایل ازدواج ممکن است حتی سبب پاشیده شدن زندگی زناشویی زوج‌های جوان شود. در واقع طبق آمار انجمن‌های مشاوره‌ی جنسی، حدود یک‌سوم زنان جوان و نیمی از زنان مسن از این مشکل رنج می‌برند. علاوه بر ناراحتی، درد واژن بعد از نزدیکی می‌تواند منجر به مشکلات در روابط، از دست دادن صمیمیت و حتی افسردگی شود.

خبر خوب این است که بسیاری از این مشکلات توسط پزشک عمومی یا پس از مراجعه به متخصص زنان و زایمان قابل درمان است، پس با ما همراه باشید تا با هم بررسی کنیم که دخول دردناک نشانه چیست؟ و در سکوت رنج نبرید!

وقتی درد واژن در رابطه به یک مشکل تبدیل می‌شود

بسیاری از خانم‌ها هر از چند‌گاهی در حین مقاربت به علت درد واژن هنگام نزدیکی، شرایط بسیار ناراحت‌کننده ‌ای را تحمل می‌کنند. اما در‌واقع این درد هنگام نزدیکی نشانه چیست؟ چگونه برای درمان درد واژن هنگام رابطه باید اقدام کرد؟ و چه زمانی باید برای علائم خود کمک بگیریم؟

چه عواملی می‌توانند باعث رابطه جنسی دردناک شوند؟

دلایل مختلفی برای رابطه جنسی دردناک وجود دارند که عبارتند از:

    عفونت

    رشد غیر‌طبیعی مانند فیبروئید

    آسیب‌های جسمی

    مشکلات روانی

مشکلات اغلب می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشند. با اینکه بیشتر زنان مطمئن هستند که مشکل کاملاً جسمی است، اما اغلب مراجعه به یک مشاور روان‌شناس جنسی می‌تواند بسیار مفید باشد.

بررسی علت درد رحم در رابطه زناشویی

درد در زیرشکم بعد از رابطه جنسی به دو شکل بررسی میشود؛ درد سطحی زیر شکم بعد از مقاربت و درد عمیق زیرشکم بعد از مقاربت. هرکدام از دو سطح ذکر شده به دلایل مختلفی روی میدهد که در ادامه به آن پرداختیم. تفکیک انواع درد به سطحی (تأثیر بر ورودی واژن) و درد عمیق که از لگن ناشی می‌شود، در تشخیص بسیار مفید است. در هر دو حالت زیر حتما پزشک خود را در جریان بگذارید:

    اگر تا به حال توانسته‌اید بدون درد رابطه داشته باشید

    اگر درد پس از یک واقعه‌ی خاص مانند زایمان شروع شده باشد، می‌تواند به دلیل ایجاد زخم باشد

در حالی که هر دو نوع درد می‌توانند به همان اندازه ناراحت کننده باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که پزشک برای درمان درد‌های عمیق به جراحی رو آورد.

۱. ولوودینیا از علل درد زیرشکم در رابطه جنسی

یکی از علل درد طحی زیرشکم پس از رابطه جنسی ولوودینیا (Vulvodynia) است. در کنار عفونت، یکی از مهم‌ترین دلایل مقاربت دردناک، بیماری‌ای است که تحت عنوان ولوودینیا شناخته می‌شود. این وضعیت دلیلی برای درد واژن هنگام دخول است که ممکن است ناشی از مشکلات عصبی باشد.

ولووودینیا می‌تواند یک بیماری نوروپاتیک باشد. به دلایلی، زنان دارای انتهای عصبی حساس‌تری در ناحیه‌ی واژن هستند که می‌تواند باعث درد شود. ولووودینیا را می‌توان به دو نوع «تحریک شده» یا «تحریک نشده» طبقه بندی کرد. بسیار مشاهده شده که برخی از زنان با وجود اجتناب از رابطه‌ی جنسی، تقریباً درد مداوم را تجربه می‌کنند.

در این بیماری معمولاً پزشکان دارو‌ها و کرم‌های مختلفی از جمله قرص‌های ضد‌افسردگی را امتحان می‌کنند که ممکن است موثر نباشد. در برخی تمرینات کف لگن (کگل) برای کمک به کنترل مجدد عضلات واژن و یک کرم مبتنی بر استروژن می‌تواند درد را تسکین دهند.

۲. واژینیسموس و درد زیرشکم در رابطه جنسی

یکی از علل درد طحی زیرشکم پس از رابطه جنسی واژینیسموس (Vaginismus) است. بیماری دیگری که علت درد شدید هنگام دخول و دشواری جنسی است. واژینیسموس ناشی از انقباض غیر‌عادی عضلات لگن است. بیماران قادر به آزاد‌سازی عضلات نیستند و همین موضوع باعث درد در هنگام رابطه‌ی جنسی، دخول دردناک یا حتی غیر‌ممکن شدن دخول می‌شود.

۳. درد زیرشکم در رابطه جنسی به علت آتروفی واژن

یکی از علل درد طحی زیرشکم پس از رابطه جنسی در دوران یائسگی، آتروفی واژن (Vaginal atrophy) است. زنانی که در دوران یائسگی هستند ممکن است از بیماری به نام آتروفی واژن رنج ببرند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که کمبود استروژن سبب خشکی شدید واژن می‌شود. به علت خشکی واژن هنگام رابطه فرد خارش  و درد را هنگام نزدیکی تجربه می‌کند.

۴. علت درد عمیق زیر شکم در هنگام رابطه به علت اندومتریوز

شایع‌ترین علت درد عمیق اندومتریوز (endometriosis) است. بافت مخاط رحم از غدد و گلبول‌های خون و بافت‌های دیگری تشکیل می‌شود. این بافت اندومتریال خوانده می‌شود. وظیفه‌ی اندومتریال وقتی که به‌طور عادی در داخل حفره‌ی رحم قرار دارد، آماده کردن محیطی برای تخمک‌گذاری موفق در رحم است. در پاره‌ای از مواقع اندومتر به بخش‌های دیگر مانند لگن می‌رود. اندومتر در چنین محل‌هایی موجب به وجود آمدن کیست‌های شکلاتی در تخمدان‌ها و در لگن سبب التهاب، خون‌ریزی و چسبندگی می‌شود. اندومتریوز شرایطی است که بافت داخل حفره‌ی رحم در خارج از رحم یافت می‌شود و در نتیجه این بیماری هنگام مقاربت باعث ایجاد زخم، گره و درد در واژن می‌شود.

دلایل درد لگن در هنگام مقاربت اغلب ماهیتی مکانیکی دارند. به عنوان مثال ممکن است که یک کیست بزرگ تخمدان، توده یا ساختار دیگری مانند فیبروئید، لگن را اشغال کند.

۵. درد زیرشکم در مقاربت با بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن (Pelvic inflammatory disease) یک عفونت باکتریایی در اندام‌های تولید‌مثلی زنان است. این بیماری غالباً با همان باکتری‌هایی همراه است که باعث سوزاک و کلامیدیا می‌شوند. علت درد هنگام دخول در بسیاری از موارد بیماری التهابی لگن است که علاوه بر ایجاد درد در ناحیه‌ی شکم، می‌تواند باعث موارد زیر شود:

    خون‌ریزی در حین رابطه‌ی جنسی

    سوزش شدید واژن هنگام دخول

    لکه‌بینی بین دوره‌های قاعدگی

    ترشحات غیر‌معمول

    بوی بد

    تب

درد زیر شکم ممکن است ناشی از عوامل استرس‌زای بیرونی یا نشانه‌ی یک بیماری زمینه‌ای باشد. در ادامه به بررسی دیگر علل شایع درد زیرشکم در رابطه می‌پردازیم:

۶. درد زیرشکم به دلیل عکس العمل احساسی

رابطه‌ی جنسی می‌تواند انواع احساسات (از هیجان گرفته تا اضطراب) را تحریک کند. مسائل مربوط به روابط، استرس روزانه و اضطراب در مورد رابطه‌ی جنسی ممکن است عضلات شکم و لگن را متشنج کند. واکنش احساسی می‌تواند علت درد زیر شکم زنان هنگام نزدیکی باشد.

۷. دخول عمیق و درد زیرشکم

دخول عمیق هم می‌تواند علت درد زیر شکم زنان هنگام نزدیکی و بعد از آن شود. این درد معمولاً موقتی است و باید هنگام تغییر وضعیت یا استراحت، برطرف شود. برای حل این مشکل می‌توانید پوزیشن‌های دیگر رابطه‌ی جنسی را امتحان کنید.

۸. دیس‌ارگاسمیا از علل درد زیرشکم هنگام ارگاسم

همان طور که ذکر شد درد زیر شکم در سکس که در هنگام ارگاسم یا پس از آن به وجود می‌آید. دیس‌اورگاسمیا (Dysorgasmia) نامیده می‌شود. عضلات لگن در زمان ارگاسم منقبض می‌شوند. برای برخی از افراد، این انقباضات منجر به اسپاسم عضلانی دردناک در قسمت تحتانی شکم و لگن می‌شوند. ارگاسم می‌تواند علت درد زیر شکم بعد از نزدیکی باشد.

۹. نفخ و درد زیرشکم در نزدیکی

رابطه‌ی جنسی ممکن است هوا را به داخل واژن یا مقعد نفوذ دهد. در این حالت هوا به دام افتاده و سبب درد زیر شکم هنگام نزدیکی می‌شود. البته در حالت نفخ ممکن است درد در قسمت بالا‌ی شکم یا قفسه‌ی سینه‌ی خود را هم تجربه کنید.

از آن‌جا که درد حاصل از نفخ، در حرکت است، بنابراین ممکن است به مناطق دیگر نیز منتقل شود. علائم دردی که حاصل از نفخ باشد، پس از دفع گاز کاهش می‌یابد.

۱۰. عفونت دستگاه ادراری و درد زیرشکم در مقاربت

عفونت دستگاه ادراری (Urinary tract infection) معمولاً قسمت تحتانی دستگاه دفع ادرار، شامل مثانه و مجرای ادراری را درگیر می‌کند. اگر به عفونت ادراری مبتلا باشید، همراه با درد زیر شکم در نزدیکی ممکن است موارد زیر را هم تجربه کنید:

    درد یا سوزش هنگام ادرار کردن

    تکرر ادرار

    ادرار ابری (cloudy urine)

    ادرار خونین

    درد مقعدی

۱۱. درد زیرشکم هنگام نزدیکی به دلیل عفونت مقاربتی

عفونت‌های مقاربتی (Sexually transmitted infection) مانند سوزاک و کلامیدیا اغلب بدون علامت هستند. از جمله علائمی که این عفونت‌ها ممکن است ایجاد کنند درد زیر شکم است. هم چنین عفونت‌های مقاربتی می‌توانند علت سوزش و درد واژن بعد رابطه باشند. سایر علائم عبارتند از:

    حساس شدن منطقه‌ی لگنی

    درد یا سوزش هنگام ادرار کردن

    ترشحات غیرمعمول

    بوی بد

۱۲. سیستیت بینابینی و درد مزمن در لگن هنگام نزدیکی

به سیتیت بینابینی (Interstitial cystitis)، سندرم مثانه‌ی دردناک نیز گفته می‌شود. این درد مثانه در رابطه می‌تواند باعث درد مزمن در لگن یا پایین شکم شود. سیتیت بینابینی همچنین می‌تواند علت درد در هنگام دخول یا بعد از آن باشد.

افراد مبتلا به سندرم مثانه‌ی دردناک همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

    تکرر ادرار، معمولاً به مقدار کم

    احساس ادرار حتی پس از تخلیه

    بی‌اختیاری یا نشت ادرار تصادفی

۱۳. سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر و درد واژن هنگام دخول

سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر (Irritable bowel syndrome) می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم گوارشی از جمله نفخ، گرفتگی و در نهایت منجر به درد معده شود. این بیماری ممکن است علت درد واژن هنگام دخول یا بعد از آن هم باشد.

سندروم روده‌ی تحریک پذیر می‌تواند با علائم دیگری همراه باشد:

    نفخ شکم

    اسهال

    مدفوع غیر‌معمول

۱۴. طرز قرار گرفتن رحم

طبق اظهارات انجمن بین‌المللی پزشکی جنسی، ۲۰ تا ۳۰ درصد زنان رحم کج دارند. اگر رحم شما کج باشد، احتمالاً هنگام دخول، لمس می‌شود. برخورد آلت تناسلی مرد با رحم در هنگام رابطه‌ی جنسی ممکن است منجر به درد شکم غیر‌منتظره در حین و بعد از نزدیکی شود.

۱۵. انسداد لوله‌ی فالوپ و درد خفیف در رحم

لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها و رحم را به هم متصل می‌کنند. هر ماه لوله‌ها تخمک را از تخمدان به رحم می‌رسانند تا برای لقاح آماده شوند. حال اگر یکی یا هر دو لوله توسط مایع یا بافت مسدود شود، به‌طور خفیف درد رحم بعد از نزدیکی ایجاد می‌شود. برخی از افراد هیچ‌گونه علائمی را تجربه نمی‌کنند و تنها پس از ایجاد مشکل در بارداری، انسداد لوله‌ی فالوپ (Blockage of fallopian tube) را کشف می‌کنند.

۱۶. فیبروئید رحم و احساس درد در لگن و زیرشکم هنگام دخول

فیبروم‌های رحم تومورهای غیر سرطانی شایع هستند. فیبروم‌ها اکثر مواقع بدون علامت هستند. در صورت بروز ممکن است که علائم با توجه به اندازه و محل فیبروم متفاوت باشند. برای برخی از افرادی که فیبروم دارند، دخول واژینال می‌تواند درد لگن و پایین شکم را ایجاد یا تشدید کند. معمولاً درد ناشی از فیبروم همراه با موارد زیر است:

    یبوست

    خون‌ریزی شدید در طول دوره‌ی قاعدگی

    دوره‌های قاعدگی طولانی

    درد در قسمت کمر و پا

۱۷. کیست تخمدان علت درد زیرشکم هنگام دخول و بعد از آن

کیست‌های تخمدان کیسه‌های پر از مایعی هستند که می‌توانند در داخل یا روی سطح تخمدان ایجاد شوند. معمولاً طی چند ماه خود‌به‌خود از بین می‌روند. اگرچه کیست‌های تخمدان معمولاً بدون درد هستند، اما کیست‌های بزرگ می‌توانند منجر به درد زیر شکم شوند. این درد ممکن است در حین دخول یا پس از آن تشدید شود.

علائم دیگر کیست‌های تخمدان عبارتند از:

    نفخ شکم

    حالت تهوع

    استفراغ

۱۸. اندومتریوز باعث درد زیرشکم در زمان مقاربت می‌شود:

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، اندومتریوز (Endometriosis) باعث درد در معده، لگن و کمر می‌شود. به علت سوزش واژن هنگام سکس، درد ممکن است پس از دخول تشدید شود. همچنین ممکن است باعث موارد زیر شود:

    درد و سوزش در هنگام ادرار

    خون‌ریزی شدید (در طول دوره‌ی قاعدگی و یا در بین دو دوره قاعدگی)

    قاعدگی دردناک

درمان درد هنگام نزدیکی چیست؟

پیش‌گیری از درد زیر شکم هنگام نزدیکی

پیشنهاد می‌کنیم به منظور پیش‌گیری و درمان درد زیر شکم در هنگام نزدیکی موارد زیر را رعایت کنید:

    نوشیدن آب به دفعات زیاد را در برنامه‌ی خود قرار دهید. در صورت فراموش کردن می‌توانید از اپلیکیشن‌های یاد‌آور استفاده کنید.

    ادرار خود را نگه ندارید و سعی کنید از رفتن به جاهایی که مجبور به نگه‌داری ادرار خود هستید، اجتناب کنید.

    برای جلو‌گیری از عفونت حاصل از مدفوع پس از اجابت مزاج، همیشه ابتدا سمت جلو را شستشو داده و سپس اقدام به شستشوی طرف عقب کنید.

    از لباس زیر‌های نخی استفاده کنید و از پوشیدن لباس‌های زیر نایلونی و شلوار‌های تنگ خود‌داری کنید.

    اگر به کاندوم حساسیت دارید، به جای استفاده از کاندوم‌، از روش‌های جلو‌گیری از بارداری دیگر استفاده کنید.

    به طور مرتب لباس زیر خود را تعویض کنید.

    هرگز برای شستشوی لباس‌های زیر از مواد شوینده و نرم‌کننده‌ی حساسیت‌زا استفاده نکنید.

    برای شستشوی بدن از دوش استفاده و از قرار گرفتن در وان و جکوزی جداً پرهیز کنید.

    بهتر است پس از استحمام ادرار کنید.

    پس از شستشو با حوله‌ی تمیز ناحیه‌ی تناسلی را خشک کنید و بهتر است برای خشک کردن از خشک کن‌های حرارتی مانند سشوار استفاده کنید.

    هنگام نزدیکی از ژل‌های روان‌کننده‌ی حاوی مواد شیمیایی حساسیت‌زا استفاده نکنید.

    از نوار‌های بهداشتی و دستمال توالت‌های دارای مواد معطر و همچنین تامپون به‌هیچ‌عنوان استفاده نکنید.

    سعی کنید تا جای ممکن از نوار بهداشتی استفاده نکنید. ولی در صورت استفاده از نوار بهداشتی، زود به زود آن را تعویض کنید.

    در کنترل همه‌ی بیماری‌های مربوط به اعضای تناسلی، رعایت بهداشت حرف اول را می‌زند. پس اطراف مهبل را خشک و تمیز نگه دارید. به‌طور مرتب سطح خارجی آن را با آب ولرم بشویید. ضمن این‌که استفاده زیاد از صابون توصیه نمی‌شود.

    توصیه می‌شود مو‌ها را با خم کردن سر به جلو و جدای از بدن بشویید تا کف شامپو یا صابون با مهبل تماس پیدا نکند.

    از مصرف سر‌خود دارو‌ها یا استفاده از دارو‌هایی که دوستان و آشنایان برای شما تجویز می‌کنند، جداً پرهیز کنید.

    از غذا‌های سالم و ارگانیک به جای غذا‌های حساسیت‌زا استفاده کنید. خوردن ماست برایتان بسیار مفید است.

    از دوش مهبل استفاده نکنید.

    بهداشت را در روابط جنسی به‌طور کامل رعایت و از روابط پر‌خطر اجتناب کنید.

    استرس را با مدیریت و کنترل هیجانات از خود دور کنید.

درمان‌های خانگی درد زیر شکم هنگام رابطه جنسی

البته که توصیه‌ی ما این است که هر‌گونه درد را جدی بگیرید و با پزشک متخصص زنان و زایمان  مشورت کنید اما اگر فکر می‌کنید که درد‎‌تان ناشی از مواردی است که سریع بر‌طرف می‌شود و جدی نیست برخی از درمان‌های خانگی می‌تواند در تسکین درد موثر باشند.

 استفاده از کیسه یا پد آب گرم از قدیم الایام برای بر طرف کردن اسپاسم عضلانی مفید بوده است. البته اگر علت درد زیر شکم آپاندیسیت باشد، گرما دادن به ناحیه‌ی زیر شکم می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

    تهیه‌ی نوشیدنی بابونه و عسل هم می‌تواند موثر باشد ولی اگر باردار هستید نباید از بابونه استفاده کنید.

    زنجبیل هم برای درد توصیه می‌شود که در کنار آن می‌توانید از عسل و آبلیمو هم استفاده کنید. البته زنجبیل هم برای برخی از افراد منع مصرف دارد که باید درباره‌ی آن اطلاعات کسب کنید.

    تهیه‌ی نوشیدنی سرکه، آب و عسل هم می‌تواند مفید باشد.

    برخی دمنوش رازیانه را هم مفید می‌دانند.

آیا در درد زیرشکم هنگام رابطه از روان کننده‌ها استفاده کنیم؟

در حالی که روان کننده‌ها ممکن است مفید باشند، توصیه می‌کنیم به‌جای این‌که خودتان مشکل را مدیریت کنید، به دنبال کمک باشید. به‌عبارتی گاهی اوقات ادامه‌ی رابطه‌ی جنسی می‌تواند مشکلات بعدی ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر دچار پارگی در واژن شده‌اید، ممکن است که بهبودی مدتی طول بکشد و اگر به رابطه‌ی خود ادامه دهید، این امکان وجود دارد که با یک مسئله‌ی جدی رو‌به‌رو شوید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید؟

در واقع اگر یک بار درد را تجربه کنید، در صورتی که با علائم دیگری مانند ترشحات بدبو همراه نباشد، بهتر است صبر کنید تا ببینید آیا درد خود‌به‌خود بر‌طرف می‌شود یا خیر. در بسیاری از موارد، درد رحم بعد از نزدیکی بدون هیچ درمانی از بین می‌رود. اگر درد بیش‌تر از سه بار اتفاق افتاد، حتماً باید از متخصص کمک بگیرید.

در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

    اگر بعد از رابطه‌ی جنسی مرتباً متوجه درد زیر شکم می‌شوید

    اگر درد آنقدر شدید است که توانایی عملکرد شما را مهار می‌کند

    اگر تب بیش از ۳۸.۵ درجه سانتی‌گراد داشته باشید