بعد از پاره شدن کیسه آب چقدر فرصت برای زایمان هست؟

جنین در مایع آمنیوتیک داخل کیسه غوطه‌ور است که در واقع مثل یک ساک داخل رحمتان می‌باشد. وقتی این کیسه یا ساک پاره می‌شود، معمولاً اتفاقی است که زودتر از موعد زایمان یا حین زایمان می‌افتد. اگر کیسه آب جنین، قبل از شروع انقباضات رحم پاره شود، به آن پارگی زودرس کیسه آب می‌گویند.

نکته اینجاست که پارگی زودرس کیسه آب در ۸ تا ۱۰ درصد از بارداری‌ها پیش می‌آید، بنابراین در بیشتر بارداری‌ها کیسه آب بعد از شروع انقباضات پاره می‌شود.

نجات جنین بعد از پاره شدن کیسه آب

مایع آمنیوتیک متشکل از هورمون‌ها، مواد مغذی و آنتی‌بادی‌هاست. این مایع در واقع ۱۲ روز بعد از انعقاد نطفه شروع به جمع‌شدن می‌کند و نقش یک ضربه‌گیر را برای جنین دارد. جنین شما این مایع آبکی را می‌نوشد و در نهایت در داخل همین کیسه ادرار می‌کند.

مایع آمنیوتیک مسئول گرم نگه‌داشتن جنین و کمک به رشد ریه‌ها، سیستم گوارش و حتی سیستم اسکلتی عضلانی جنین است. اما بعد از هفته بیست و سوم، جنین برای بقای خود چندان هم به مایع آمنیوتیک وابسته نیست و مواد مغذی و اکسیژن را از طریق جفت دریافت می‌کند. در ماه‌های بعدی بارداری، کیسه آب بیشتر نقش محافظتی دارد و اگر پاره شود، کودک بیشتر در معرض عفونت یا دیگر خطرات قرار می‌گیرد مثل افتادگی بند ناف.

اینکه جنین بعد از پارگی کیسه آب تا چه مدت می‌تواند زنده بماند به چند فاکتور بستگی دارد، بنابراین جواب دقیق و قطعی وجود ندارد.

. در مواردی که جنین نارس است ممکن است با درمان و کنترل مناسب و معمولاً در بیمارستان، جنین هفته‌ها زنده بماند.

. در مواردی که جنین دست‌کم ۳۷ هفته دارد احتمالاً می‌توان تا ۴۸ ساعت یا کمی بیشتر برای رسیدن موعد زایمان صبر کرد (اما پزشک شما ممکن است پروتکل متفاوتی داشته باشد، مثلاً ۲۴ ساعت).

نکته اصلی در این موارد، کنترل و مراقبت است. اگر کیسه آبتان نشت کند و تحت مراقبت‌های پزشکی نباشید، جنینتان در معرض خطرات جدی قرار می‌گیرد، حتی مرگ. شما نیز در خطر عفونت و دیگر عوارض خواهید بود.

یک سناریوی معمول وقتی کیسه آب قبل از زایمان پاره می‌شود

در اواخر بارداری احتمالاً ترشحات و نشتی‌های زیادی دارید. حتی ممکن است به‌سختی متوجه شوید کیسه آبتان پاره شده یا فقط ادرارتان نشت کرده است (اتفاقی که خیلی بیشتر از آنچه فکر می‌کنید می‌افتد!).

روند زایمان هر خانمی متفاوت است، بااین‌حال اکثر زنان پس از پاره شدن کیسهٔ آب خودبه‌خود زایمان می‌کنند. از هر 10 زن حدود 7 نفر در عرض 24 ساعت و تقریباً همه زنان (9 از هر 10) ظرف 48 ساعت پس از پاره شدن کیسه آبشان زایمان می‌کنند

چرا ممکن است کیسه آبتان قبل از زایمان پاره شود؟

ریسک فاکتورهای احتمالی:

. ضعیف‌شدن طبیعی ساک حاملگی در اثر انقباضات رحمی

. عفونت ادراری

. سابقه زایمان زودرس

. سیگارکشیدن

. وضعیت اجتماعی – اقتصادی (کافی‌نبودن مراقبت‌های پیش از زایمان)

. کلامیدیا، گنورا (سوزاک) و دیگر عفونت‌های منتقله از راه جنسی

علائم پاره شدن کیسه آب جنین

. احساس خیسی در واژن یا لباس زیر

. نشت مداوم مایع، به مقدار کم یا زیاد

. تراوش یا نشت متناوب مایع، به مقدار کم یا زیاد

. دیدن مایعی که یا شفاف است یا زرد کم‌رنگ

. دیدن مایعی که بی بو است (ادرار معمولاً کمی بو دارد)

اگر مطمئن نیستید با پزشک یا مامایی که تحت‌نظرش هستید تماس بگیرید. تیم پزشکی شما ممکن است تست ترشحات را توصیه کند تا معلوم شود مایع ترشح شده ادرار است یا مایع آمنیوتیک. همچنین ممکن است از شما معاینه فیزیکی انجام شود، سونوگرافی شوید یا مورد ارزیابی‌های دیگری قرار بگیرید.

مرحله بعد؟

بعد از تأیید، تیم مراقبتی شما پیش از تعیین برنامه درمان، موارد زیر را بررسی می‌کنند:

. وضعیت جنین (پایین‌بودن سر، پایین‌بودن پا و باسن و...)

. وضعیت فعلی سلامت مادر (علائم عفونت)

. وضعیت فعلی سلامت جنین (علائم فشار)

. هر گونه ریسک فاکتور (مثلاً استرپ گروه B)

سناریوی احتمالی که وجود دارد این است با پیتوسین (آمپول فشار) و دیگر مداخلات پزشکی، وضع‌حمل انجام شود یا اگر خطری وجود ندارد مدت کوتاهی زمان داده شود تا وضع‌حمل خودش شروع شود

در اکثر موارد، انقباضات زایمان به طور طبیعی در عرض ۲۴ ساعت شروع می‌شود.

چقدر بعد از پاره شدن کیسه آب فرد زایمان می‌کند؟

روند زایمان هر خانمی متفاوت است، بااین‌حال اکثر زنان پس از پاره شدن کیسهٔ آب خودبه‌خود زایمان می‌کنند. از هر 10 زن حدود 7 نفر در عرض 24 ساعت و تقریباً همه زنان (9 از هر 10) ظرف 48 ساعت پس از پاره شدن کیسه آبشان زایمان می‌کنند.

چه اتفاقی می‌افتد اگر زایمان شروع نشود؟

شاید شنیده باشید پزشکان معمولاً پیش از استفاده از تکنیک‌های القای زایمان فقط ۲۴ ساعت به شما فرصت می‌دهند. باز هم یادتان باشد بعد از پاره شدن کیسه آب، جنین از طریق جفت خود، اکسیژن و دیگر نیازهایش را تأمین می‌کند. اصلی‌ترین نگرانی و خطر در پاره شدن زودرس کیسه آب، خطر عفونت هم برای مادر و هم برای جنین است.

هر چند تحقیقات زیادی نشان داده‌اند بیشتر از ۲۴ ساعت زمان دادن هم خطری ندارد؛ اما واقعیت این است که در بسیاری از مراکز پزشکی، ۲۴ ساعت زمان دادن یک استاندارد است.

اگر هیچ ریسک فاکتوری نداشته باشید، پزشک احتمالاً از روش «مدیریت انتظاری» استفاده می‌کنند که اساساً به این معناست که صبر می‌کنید تا زایمان خودش شروع شود.

این مدیریت و چارچوب زمانی دقیق برای هر کسی می‌تواند متفاوت باشد. دمای بدنتان به طور منظم چک می‌شود (و دیگر علامت‌ها مثل شمار گلبول‌های سفید خون) برای کنترل عفونت.

اگر تست استرپ گروه B مثبت باشد پزشک توصیه می‌کند درمان با آنتی‌بیوتیک را شروع کنید تا جنین در برابر عفونت محافظت شود. زایمان القایی در این سناریو احتمال بیشتری دارد؛ زیرا پتانسیل عوارض بعدی در این حالت قوی‌تر است.

احتمال مرده‌زایی در صورت منتظر ماندن

پارگی زودرس کیسه آب، علت 0.8 درصد از موارد مرده‌زایی است و اصلی‌ترین دلیل این اتفاق، عفونت باکتریایی است که از کانال واژینال بالا می‌رود به رحم می‌رسد. از نظر منطقی، هر چه وقوع زایمان بیشتر طول بکشد، احتمال عفونت هم بیشتر می‌شود.

محققان نتیجه گرفتند اگر خطر دیگری وجود نداشته باشد، مرده‌زایی و دیگر نگرانی‌ها لزوماً دلیل القای زایمان بعد از پارگی زودرس کیسه آب نیستند.

القای زایمان در مقایسه با روش انتظار و کنترل

پزشک شما باید معایب و مزایا را بررسی کند؛ بنابراین رویکردی که در این سناریو در پیش گرفته می‌شود به تصمیم پزشک، تیپ کاری بیمارستان و سلامت مادر و جنین بستگی دارد.

در مورد پارگی کیسه آب بعد از هفته ۳۷ بارداری، القای زایمان برای خانم‌هایی که قصد زایمان طبیعی دارند توصیه می‌شود. اما پزشکان می‌توانند روش مدیریت انتظاری به‌صورت محدود شده بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت و با کنترل مداوم استفاده کنند.

ضمناً مادرهایی که تست استرپ گروه B ‌آنها مثبت می‌شود باید در بیمارستان بستری شده و با آنتی‌بیوتیک تحت درمان قرار بگیرند و هر چند این مادرها ممکن است بتوانند روش مدیریت انتظاری را انتخاب کنند؛ اما بسیاری از پزشکان و مادرها تصمیم می‌گیرند بدون صبرکردن و معطلی روش زایمان القایی را انجام بدهند.

علائم عفونت که باید مراقب باشید

ریسک عفونت هم برای مادر و هم برای جنین وجود دارد. خوشبختانه پزشکان و پرستاران می‌دانند باید چه علائمی را چک کرده و طبق آن اقدام کنند. اگر در خانه هستید خوب است علائم عفونت را بدانید:

. تب

. تند شدن ضربان قلب (در مادر یا جنین)

. تعریق

. حساس شدن اطراف رحم

. دردی که مداوم است (نه انقباضات تناوبی)

. ترشحات بد بو

در بیمارستان پزشک می‌تواند دمای بدن، ضربان قلب و دیگر علائم حیاتی‌تان را کنترل کند. کودکتان نیز طی این مدت از جهت علائم فشار کنترل می‌شود، مثل:

. تندی ضربان قلب

. کُندی ضربان قلب

. سرعت حرکات

. کاهش حرکات

اگر مایعی که می‌بینید سبز، زرد یا خون‌آلود و قهوه‌ای‌رنگ است فوراً به بیمارستان مراجعه کنید. این علامت‌ها می‌توانند نشانهٔ عفونت باشند یا اینکه جنین مدفوع کرده است (مکونیوم) که باعث مشکلات تنفسی بعد از تولد می‌شود.

اگر قبل از هفته ۳۷ بارداری کیسه آب پاره شود

این احتمال وجود دارد که کیسه آب جنین قبل از هفته ۳۷ بارداری پاره شود که به آن پارگی قبل از ترم کیسه آب می‌گویند و دلیل یک‌سوم از موارد زایمان‌های زودرس است.

اقدام درمانی در این حالت کمی متفاوت است یا اقدام درمانی برای پارگی زودرس کیسه آب است، زیرا پزشک مجبور است مزایا و معایب زود به‌دنیاآوردن کودک را در مقایسه با قرارگرفتن کودک در معرض عفونت و دیگر مشکلات بررسی کند.

اگر کیسه آب جنینتان پیش از هفته ۳۷ بارداری پاره شود باید جهت کنترل در بیمارستان بستری شوید. مایع آمنیوتیکتان به طور مداوم بازتولید می‌شود، بنابراین هیدراته بودن و استراحت مطلق ممکن است تا حدودی زمان برایتان بخرد.

در مواردی نادر ممکن است پارگی کیسه آب خودش ترمیم شود. در مواردی دیگر ممکن است لازم باشد کودکتان را زودتر از زمانی که انتظار دارید به دنیا بیاورید.

خوشبختانه به‌احتمال زیاد با بستری‌شدن در بیمارستان و تحت کنترل بودن می‌توانید جنین را کمی بیشتر در رحم نگه دارید. پیش از به‌دنیاآمدن کودک، پزشکان می‌توانند داروهایی به شما بدهند تا جلوی عفونت را بگیرند و همچنین با کمک استروئیدها می‌توانند به رشد ریه کودک کمک کنند.

اگر همه چیز ثابت باشد ممکن است بتوانید حدود هفته ۳۸ زایمان کنید. اگر عوارضی داشته باشید ممکن است پزشک تصمیم بگیرد پیش‌ازاین زمان زایمان کنید.

در پایان

متأسفانه، شما برای پیشگیری از پاره شدن زودرس کیسه آب کار خاصی نمی‌توانید انجام دهید. اما تحقیقات نشان می‌دهد بین سیگارکشیدن و پاره شدن زودرس کیسه آب ارتباط وجود دارد پس بهتر است این عادت را ترک کنید.

حواستان به ترشحاتتان باشد و اگر کیسه آبتان پاره شد با کمک پزشکتان می‌توانید تصمیم بگیرد بهترین برنامه درمان برای شما چیست. در مواردی که خطر چندانی وجود ندارد، تا زمانی که به طور مرتب تحت کنترل هستید می‌توانید صبر کنید تا زمان زایمانتان برسد. در غیر این صورت راه‌های دیگری برای سالم و بی‌خطر به‌دنیاآوردن کودک وجود دارد.