آشنایی با علائم اختلال هورمون پرولاکتین در زنان و مردان

دکتر سهیلا برجی در گفت ‌و گویی، بیان کرد: در خانم‌ها به خاطر کاهش میزان استروژن و در آقایان به خاطر کاهشی که در هورمون تستوسترون ایجاد می‌کند، موجب بروز مشکلات باروری می‌شود. بنابراین اگر درمان نشود ممکن است افراد مستعد پوکی استخوان شده و تراکم استخوانی در آنها کاهش پیدا کند. همچنین اگر توده‌ای در غده هیپوفیز باشد که تشخیص داده نشده و بزرگ شود، ممکن است  اختلالات بینایی ایجاد کند.

وی افزود: عملکرد هورمون‌هایی که از غده هیپوفیز ترشح می‌شود، در سلامت جسمی خانم‌ها و هم آقایان اهمیت بسزایی دارد. یکی از این هورمون‌ها، هورمون پرولاکتین است که بالا یا پایین بودن آن باعث بروز اختلالاتی در بدن می‌شود. پرولاکتین هورمونی است که در شیردهی نقش دارد و به صورت فیزیولوژیک در دوران بارداری و شیردهی میزان آن بالا می‌رود.

وی افزود: وقتی بیماری با آزمایش پرولاکتین بالا مراجعه می‌کند، ممکن است ابتلا به برخی بیماری‌ها و مصرف یکسری داروها علت آن باشد.  کم کاری غده تیرویید، نارسایی کلیوی یا سندرم تخمدان پلی کیستیک از جمله بیماری‌هایی است که می‌تواند باعث افزایش میزان پرولاکتین شود. همچنین برخی از داروها که در درمان افسردگی به کار می‌رود، داروهای گوارشی و برخی داروهای فشار خون هم باعث افزایش این هورمون در بدن می‌شود. علاوه بر این ورزش‌های شدید و استرس هم در افزایش این هورمون موثرند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز ادامه داد:  اگر بیماری با پرولاکتین بالا داشته باشیم و با گرفتن شرح حال، علائم و علتی پیدا نکنیم، برای تشخیص نهایی یک  MRI از غده هیپوفیز درخواست می‌شود.  چون ممکن است توده‌ای در غده باشد که باعث افزایش ترشح هورمون پرولاکتین در بیمار شده باشد. البته این توده‌ها اغلب خوش خیم هستند و درمان دارویی داشته و در اکثر موارد نیاز به جراحی ندارند.

وی درباره علائم بالا بودن پرولاکتین گفت: علایم بالا بودن پرولاکتین در خانم‌ها  اختلال در قاعدگی و تخمک گذاری و ناباروری است و از این نظر برای ما وضعیت این هورمون اهمیت زیادی دارد. همچنین افزایش این هورمون باعث ترشح از سینه‌ها و سردرد می‌شود. در آقایان بالا بودن پرولاکتین، اختلال در میل جنسی و همین طور بزرگ شدن سینه‌ها یا در اصطلاح پزشکی ژنیکوماستی را ایجاد می‌کند.

این پزشک اظهار کرد: همین طور که بالا بودن این هورمون و درمان آن مهم است، پایین بودن هورمون پرولاکتین هم اهمیت دارد. زیرا پایین بودن آن می‌تواند در خانم‌ها اختلالات قاعدگی و اختلالات تخمک گذاری ایجاد کرده و باروریشان را با مشکل مواجه کند.

این فوق تخصص غدد گفت: اگر بیماری مراجعه کند که با گرفتن شرح حال، هیچ علائمی  دال بر اختلال ترشح این هورمون  نداشته و فقط با ارائه آزمایش پرولاکتینش بالا باشد، ممکن است مبتلا به ماکروپرولاکتینمی باشد که نیاز به درمان ندارد. پس همیشه بالا بودن پرولاکتین  نیاز به درمان ندارد.

وی در مورد درمان افزایش یا کاهش این هورمون تصریح کرد: درمان اختلال در ترشح این هورمون، دارویی  است. نیاز به جراحی  در موارد خیلی نادر اتفاق می‌افتد و زمانی است که درمان دارویی به توده تشخیص داده شده جواب ندهد و یا خیلی بزرگ شده باشد و یا فرد قصد بارداری داشته و مجبور به جراحی باشد.

دکتر برجی افزود: اختلال در هورمون پرولاکتین در خانم‌ها خیلی زودتر از آقایان  تشخیص داده شده و برای درمان آن مراجعه می‌کنند. چون  وقتی پرولاکتین در خانم‌ها بالا می‌رود، اختلال قاعدگی برایشان ایجاد می‌شود. ولی در آقایان ممکن است دیرتر متوجه آن شده و زمانی مراجعه می‌کنند که توده بزرگتر شده و ممکن است با علایم اختلال در بینایی مواجه شده باشند.