کدام مواد غذایی برای روزهای آلوده سال مناسب‌ترند؟
با افزایش آلودگی هوا به طور فزاینده در بسیاری از شهرهای جهان، آسیب‌های تنفسی به دلیل آلاینده‌های متعدد موجود در هوا نیز افزایش می‌یابد.
آلاینده‌ها همیشه در هوا وجود دارند اما با آلوده شدن هوا، غلظت آن‌ها نیز بالا رفته و هوا را برای سلامت افراد خطرناک می‌کنند. علاوه بر این، عواملی مانند دود سیگار، ذرات گرد و غبار، آلاینده هایی مانند مونو اکسید کربن و رادون، هوا را برای سلامت مضرتر نیز می‌کنند.
اگرچه استفاده از ماسک و انجام اقداماتی برای جلوگیری از آلوده شدن هوا مفید است اما در هنگام آلودگی هوا توجه به رژیم غذایی خاص نیز اهمیتی ویژه دارد. برخورداری از یک سیستم ایمنی قوی و مصرف مواد مغذی کافی برای کمک به مقابله بدن با این آلاینده‌ها ضروری است. بیشتر از هر ماده مغذی دیگر، مصرف آنتی‌اکسیدان کافی در روزهای آلوده اهمیت بیشتری دارد.
در ادامه چند نکته مفید درباره دنبال کردن رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی در روزهای آلودگی هوا به نقل از سایت اینترنتی «نیوز۱۸» آورده شده است:
۱) ویتامین C: قوی‌ترین آنتی‌اکسیدان برای بدن ما ویتامین C است که به راحتی در میوه‌های مرکبات یافت می‌شود. ویتامین C، محلول در آب است و رادیکال‌های آزاد را که برای بدن مضر هستند، تخریب می‌کند. مهم‌تر از همه، این ماده به بازسازی ویتامین E نیز کمک می‌کند. همچنین سبزیجاتی مانند برگ گشنیز، گز روغنی، جعفری، کلم و برگ چغندر و میوه‌هایی از جمله آمُله (انگور فرنگی هندی) و «گواوا» سرشار از ویتامین C هستند.
۲) ویتامین E: ویتامین E محلول در چربی اولین خط دفاعی در برابر صدمه به بافت‌های انسانی را فراهم می‌کند. روغن‌های گیاهی مانند آفتابگردان، گلرنگ و روغن سبوس برنج از منابع اصلی ویتامین E برای بدن ما هستند. از منابع غنی دیگر می‌توان به بادام، تخمه آفتابگردان و آجیل‌ها اشاره کرد. ماهی‌های قزل‌آلا، اَشپَل و مارماهی‌ها نیز از منابع مهم این ویتامین محسوب می‌شوند.
۳) بتا کاروتن: بتا کاروتن با تبدیل به ویتامین A در بدن ما نقش مهمی در کنترل التهاب ایفا می‌کند. از منابع مهم بتا کاروتن می‌توان به سبزیجات برگدار، گیاه تاج‌خروس، گشنیز، شنبلیله، برگ تربچه، هویج، کاهو و اسفناج اشاره کرد.
۴) چربی‌های امگا -۳: مصرف چربی‌های امگا -۳ به محافظت از بدن در برابر اثرات مضر آلودگی هوا کمک می‌کند. بهترین منبع برای چربی‌های امگا -۳ ماهی‌ها هستند. البته در صورت گیاهخوار بودن می‌توانید آجیل‌ها، دانه‌هایی مانند گردو، دانه چیا و دانه کتان را نیز مصرف کنید. همچنین تخم شنبلیله، دانه خردل و نخود نیز از منابع خوب چربی‌های امگا -۳ محسوب می‌شوند.
۵) راه‌حل‌های طب سنتی: به غیر از این ویتامین‌ها و چربی‌ها، برخی گیاهان و ادویه‌ها نیز دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی هستند. زردچوبه یکی از آنتی‌اکسیدان‌های شناخته شده است. مخلوط زردچوبه و روغن حیوانی می‌تواند سرفه را تسکین و علائم آسم را کاهش دهد.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، اثرات ترکیبی آلودگی هوای محیط و آلودگی هوای خانگی سالانه با هفت میلیون مرگ زودرس در جهان مرتبط است. به نقل از سایت اطلاع رسانی سازمان جهانی بهداشت، علاوه بر این، حدود ۲.۴ میلیارد نفر در معرض سطوح خطرناک آلودگی هوای خانگی قرار دارند زیرا از اجاق های ساده برای پخت و پز استفاده می کنند که سوخت آن از نفت سفید، زیست توده (چوب، فضولات حیوانات و ضایعات محصولات کشاورزی) و زغال سنگ است.
از دود معلق در شهرها گرفته تا دود در داخل خانه، همگی از اجزای آلودگی هوا هستند که یک تهدید بزرگ برای سلامتی و آب و هوا است.
آلودگی هوای محیط (بیرون) هم در شهرهای بزرگ و هم در مناطق روستایی باعث ایجاد ذرات ریز می شود که منجر به سکته مغزی، بیماری های قلبی، سرطان ریه و بیماری های حاد و مزمن تنفسی می شود.
در همین حال به گفته متخصصان، رابطه بین آلودگی هوا و سلامت روان ممکن است یک توضیح بیولوژیکی داشته باشد.
قرار گرفتن در معرض ذرات ریز می‌تواند سطح سیتوکین را افزایش دهد. سیتوکین‌ها انتقال‌دهنده‌های عصبی تولید شده در پاسخ به عفونت و التهاب هستند که با افسردگی نیز ارتباط دارند. آلودگی هوا همچنین ممکن است تنظیم خلق‌وخو و رفتار را مختل کند.
داده‌های سازمان جهانی بهداشت همچنین نشان می‌دهد که تقریباً تمام جمعیت جهان (۹۹ درصد) هوایی را تنفس می‌کنند که فراتر از محدودیت‌های تعیین شده در دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت و حاوی سطوح بالایی از آلاینده‌ها است. همچنین کشورهای با درآمد پایین و متوسط بیشتر در معرض این آلودگی هستند.
کیفیت هوا ارتباط تنگاتنگی با آب و هوا و اکوسیستم های زمین در سطح جهان دارد. بسیاری از محرک های آلودگی هوا (یعنی احتراق سوخت های فسیلی) نیز منابع انتشار گازهای گلخانه ای هستند. بنابراین، سیاست‌های کاهش آلودگی هوا، یک استراتژی برد-برد هم برای آب و هوا و هم برای سلامت انسان‌ها ارائه می‌کند، بار بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا را کاهش می‌دهد و همچنین به کاهش کوتاه‌مدت و بلندمدت پدیده تغییرات آب‌وهوایی کمک می‌کند.
