آیا وقتی بیرون می‌روم باید ماسک بزنم؟

بیرون نروید. در خانه و در اتاقی که فیلتر هوا دارد بمانید و سطح فعالیتتان را کاهش دهید تا کمتر در معرض ذرات آلاینده‌ای که می‌توانند وارد ریه‌هایتان بشوند باشید...

چه کسانی باید کمتر در معرض سطوح بالای PM2.5 باشند؟

. همه افراد لازم است قدم‌هایی بردارند تا وقتی سطح آلودگی هوا بالاست از خود مراقبت کنند. برخی از افراد بیشتر در معرض آسیب ناشی از PM2.5 (ذرات معلق زیر 2.5 میکرون) هستند. مثلاً آنهایی که دچار بیماری قلبی یا ریوی هستند، افراد سالمند و کودکان. پژوهش‌ها نشان می‌دهند زنان باردار، نوزادان و کسانی که دچار عوارضی هستند (مثل چاقی یا دیابت) نیز بیشتر مستعد اثرات مرتبط با PM هستند.

- گروهی که بیماری‌های قلبی دارند شامل تمام افرادی می‌شوند که بیماری عروق کرونری، بیماری قلبی ایسکمی، سابقه آنژین صدری یا حمله قلبی، سابقه سکته مغزی، استنت قلب، سابقه بای‌پس، نارسایی قلبی، آریتمی، بیماری عروق محیطی، سکته مغزی ایسکمی یا بیماری‌های رگی مغزی دارند. این گروه شامل افراد سالمند نیز می‌شود؛ زیرا این افراد بیشتر احتمال دارد دچار بیماری قلبی تشخیص داده نشده باشند، و همچنین افرادی که دارای ریسک فاکتورهای متعددی برای بیماری‌های قلبی هستند مثل فشارخون بالا، کلسترول بالا، سیگارکشیدن و دیابت.

ماسک‌های کاغذی یا ماسک‌های گردوغبار جوری طراحی شده‌اند که فقط ذرات درشت را به دام می‌اندازند. این ماسک‌ها از ریه‌ها در برابر ذرات ریز مثل PM2.5 محافظت نمی‌کنند. شال نیز کمکی به شما نمی‌کند. اگر مجبور هستید مدت زمانی را بیرون باشید، ماسک N-95 یا P-100 می‌تواند انتخاب مناسبی باشد

- چرا بچه‌ها بیشتر در معرض خطرند؟ بچه‌ها بیشتر از هوای آلوده آسیب می‌بینند؛ زیرا اغلب زمان بیشتری بیرون و مشغول فعالیت و بازی هستند و به‌ازای هر کیلوگرم از وزن بدن خود، هوای بیشتری نسبت به بزرگسالان تنفس می‌کنند. کودکان از آلودگی هوا بیشتر آسیب می‌بینند، زیرا راه‌های هوایی آنها همچنان درحال‌رشد ست. ضمناً بچه‌ها بیشتر احتمال دارد آسم داشته باشند و همین ریسک آسیبشان را بالاتر می‌برد.

. اگر در یک گروه آسیب‌پذیر قرار دارید، بیماری قلبی یا ریوی دارید، سالمند هستید یا کودکی دارید، در این مورد که آیا لازم است به ناحیه دیگری که آلودگی هوا کمتر است نقل‌مکان کنید یا نه با پزشک مشورت کنید. وقتی غلظت PM2.5 برای مدت طولانی بالا می‌ماند، ذرات ریز می‌تواند در داخل خانه جمع شوند، حتی اگر نتوانید آنها را ببینید.

. اگر در گروه ریسک هستید منتظر نمانید تا آلودگی هوا به حد خطرناک برسد و سپس چاره‌ای بیندیشید تا کمتر در معرض آن باشید. وقتی میزان آلاینده‌ها به سطح «ناسالم برای گروه‌های حساس» می‌رسد، یعنی کیفیت هوا برای شما ناسالم است؛ بنابراین لازم است زودتر کاری بکنید تا کمتر در معرض هوای آلوده باشید.

از کجا بدانم ریز آلاینده‌ها بر من اثر می‌گذارند؟

. حتی اگر شما فرد سالمی باشید باز هم ممکن است دچار علائمی مثل تحریک چشم‌ها، بینی و حلق شوید، سرفه کنید، احساس گرفتگی در سینه کنید یا دچار تنگی نفس شوید. این علائم با بهترشدن کیفیت هوا برطرف خواهند شد.

. اگر بیماری ریوی دارید، مثلاً آسم و بیماری مزمن انسداد ریه، شاید نتوانید آن‌طور که باید عمیق تنفس کنید و احتمالاً دچار سرفه و احساس سنگینی و ناراحتی در سینه، خس‌خس سینه، تنگی نفس و خستگی غیرمعمول خواهید شد. طبق دستورات پزشک خود عمل کنید، داروهایتان را مصرف کنید و برنامه‌ای برای مدیریت علائم آسم خود داشته باشید.

. اگر بیماری قلبی یا عروقی دارید، قرارگرفتن در معرض ذرات می‌تواند در عرض مدت‌زمان کوتاهی باعث مشکلات جدی شود و بیماری‌تان را بدتر کند؛ بنابراین اگر علائمی ندارید تصور نکنید پس ایمن هستید.

_ علائمی که می‌توانند نشان‌دهنده یک مشکل قلبی جدی باشند: احساس ناراحتی در سینه (مثلاً فشار و گرفتگی و چنگ‌زدگی)، درد در وسط سینه که بیشتر از دو سه دقیقه طول کشیده یا رفته و برگشته، احساس ناراحتی در ناحیه بالاتنه (درد و ناراحتی در یک یا هر دو دست، پشت، گردن، فک و معده)، تنگی نفس، عرق سرد، تهوع یا احساس سبکی در سر. اگر این علائم را دارید، با اورژانس تماس بگیرید.

_ علائم سکته مغزی: کرختی ناگهانی در صورت، دست‌ها یا پاها، خصوصاً در یک سمت بدن، احساس گیجی و آشفتگی، مشکل در تکلم یا درک، مشکل در یک یا هر دو چشم، سرگیجه، ازدست‌دادن تعادل و هماهنگی بدن یا مشکل در راه‌رفتن، یا سردرد شدیدی که علتی برایش پیدا نمی‌کنید همگی می‌توانند علائم سکته مغزی باشند. سریع‌تر با اورژانس تماس بگیرید.

چه می‌توانم بکنم تا کمتر در معرض ریزآلاینده‌ها باشم؟

. بیرون نروید و جایی باشید که هوای فیلتر شده دارد. ذرات آلاینده می‌توانند وارد شوند، بنابراین اگر جایی زندگی می‌کنید که میزان آلودگی هوا زیاد است، یک دستگاه تصفیه هوا بخرید.

. دستگاه‌های تصفیه هوا که ذرات را فیلتر می‌کنند شامل فیلترهای مکانیکی با تأثیر بالا و تصفیه‌کننده‌های الکترونیکی می‌شوند. از دستگاه تصفیه‌ای که ازون تولید می‌کند استفاده نکنید، زیرا آلودگی داخل خانه را افزایش می‌دهد.

. اگر دستگاه تصفیه هوا ندارید، سعی کنید جایی باشید که فیلتر هوا دارد.

. میزان فعالیت بدنی‌تان را کاهش دهید. از انجام فعالیت‌هایی که باعث می‌شوند تندتر یا عمیق‌تر تنفس کنید خودداری نمایید. به جای ورزش می‌توانید مطالعه کنید یا فیلم تماشا کنید.

. اگر نمی‌توانید برای تمام خانه فیلتر هوا بخرید، یکی از اتاق‌ها را در نظر بگیرید. بهتر است اتاقی را انتخاب کنید که پنجره کمتری دارد و پنجره را بسته نگه دارید. اگر ایرکاندیشنر دارید مطمئن شوید که هوای بیرون را به داخل نمی‌آورد و فیلتر دارد. آپشن «گرفتن هوای تازه» را غیرفعال کنید و مطمئن شوید فیلتر به‌اندازه کافی تمیز است.

. در یک اتاق دستگاه تصفیه هوایی که با ازون کار نمی‌کند قرار دهید.

. ممکن است دستگاه تصفیه هوا به‌تنهایی کافی نباشد. زیرا ذرات آلاینده از بیرون می‌توانند به‌راحتی به داخل راه پیدا کنند.

. هیچ‌چیزی در خانه نسوزانید، حتی شمع و عود.

. اتاق را تمیز نگه دارید؛ اما جاروبرقی نکشید، مگر اینکه جاروبرقی‌تان فیلتر هپا داشته باشد. کشیدن تی خیس می‌تواند به کاهش گردوغبار در داخل کمک کند.

. سیگار نکشید.

. وقتی کیفیت هوا بهتر شد، پنجره‌ها را باز کنید تا هوای داخل تهویه شود.

آیا وقتی بیرون می‌روم باید ماسک بزنم؟

به ماسک اکتفا نکنید. ماسک‌های کاغذی یا ماسک‌های گردوغبار جوری طراحی شده‌اند که فقط ذرات درشت را به دام می‌اندازند. این ماسک‌ها از ریه‌ها در برابر ذرات ریز مثل PM2.5 محافظت نمی‌کنند. شال نیز کمکی به شما نمی‌کند.

. اگر مجبور هستید مدت زمانی را بیرون باشید، ماسک N-95 یا P-100 می‌تواند انتخاب مناسبی باشد، اما مهم است که از ماسک درست استفاده کنید.

از کجا بفهمم شرایط هوا بهتر شده است؟

. شرایط کیفیت هوا می‌تواند به‌سرعت تغییر کند. می‌توانید وب‌سایت‌های مربوط به اعلام کیفیت هوا را به طور مرتب چک کنید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تصمیم بگیرید چه زمانی باید برای محافظت از خود دست‌به‌کار شوید.

. به پیش‌بینی‌های هواشناسی نیز توجه داشته باشید تا بتوانید برای فعالیت‌های بیرون خود برنامه‌ریزی کنید و وقتی کیفیت هوا بهتر شد (مثلاً بادی آمد که هوا را تمیز کرد) بیرون بروید. هر وقت هوا کیفیت بهتری پیدا کرد از فرصت استفاده کنید و فعالیت‌های بیرون را انجام دهید.