داروهای گیاهی باعث مسمومیت می شوند؟

اشتباه رایجی که در بین اکثر افراد وجود دارد، تفاوت قائل نشدن بین گیاهان دارویی و داروهای گیاهی است. گیاهان دارویی مانند زیره، رارزیانه، هل یا دارچین و... گیاهانی هستند که برخی خواص آن‌ها به اثبات رسیده است، اما داروهای گیاهی حاصل تبدیل برخی گیاهان به دارو در کارخانه‌های داروسازی و طی فرآیندی خاص هستند. واضح است که گیاهان دارویی هم مانند داروهای گیاهی باید با مشورت پزشک یا داروساز مصرف شود.

بر این اساس عطاری‌ها تنها حق فروش گیاهان دارویی را دارند، گیاهانی که طی سالیان دراز اثر درمانی آن‌ها به اثبات رسیده است. عطاری‌ها باید گیاهانی مثل گل گاوزبان که اثر درمانی‌اش برای تقویت اعصاب یا زیره که برای درمان نفخ مشخص شده، به فروش برسانند، نه داروهای گیاهی را.

مسلم است که مصرف بی‌رویه و بیش از حد نیاز هر نوع دارو اعم از گیاهی یا شیمیایی می‌تواند برای بدن ضرر داشته باشد. در عین حال گیاهان دارویی هم باید به موقع و به طور صحیح مصرف شوند. حدود ۹۵ درصد از داروهای گیاهی جزو لیست داروهای بدون نیاز به نسخه هستند و می‌توان آن‌ها را بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرد و پنج درصد باقیمانده را باید با نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرد.

همانطور که گفته شد، عطاری‌ها فقط و فقط محل فروش گیاه دارویی تغییر شکل نیافته هستند، نه محل تشخیص و درمان بیماری یا فروش داروهای دست‌ساز، قرص، کپسول، شربت یا حتی گیاه پودر شده. باید توجه کرد که مکان تهیه دارو، تنها داروخانه است.

وزارت بهداشت بر داروهای گیاهی که مجوز و پروانه تولید دارند، نظارت دارد. از این رو داروهای گیاهی که در داروخانه‌ها فروخته می‌شوند معتبر و قابل استفاده‌اند.

متاسفانه تصوری که به اشتباه بین مردم رایج شده، این است که داروهای گیاهی اگر فایده نداشته باشد، ضرر هم ندارد. در واقع طبیعی بودن دارو را دلیلی برای بی ضرر بودن آن می‌دانند، اما اینطور نیست. به عنوان مثال مصرف بیش از حد آویشن موجب سردرد، تهوع، استفراغ، حساسیت پوستی و... می‌شود.

ضمناً نمی‌توان داروهای گیاهی را در تمام موارد جایگزین داروهای شیمیایی کرد. داروهای شیمیایی از برخی جهات نسبت به داروهای گیاهی برتری دارند، اما می‌توان از داروهای گیاهی به عنوان طب مکمل و همراه دیگر داروهای شیمیایی استفاده کرد.

در عین حال همواره و پیش از استفاده از داروهای گیاهی با پزشک مشورت شود. بعضی داروهای گیاهی موجب تداخل در میزان جذب مواد غذایی مورد نیاز بدن می‌شوند.

با توجه به احتمال بیشتر بروز عوارض ناشی از مصرف گیاهان دارویی در کودکان باید این داروها طبق دستور پزشک مصرف شوند. بعضی گیاهان دارویی موجب افزایش یا کاهش تاثیر دارویی خاص می‌شوند که این موضوع در سالمندان و بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود آورد.

همچنین استفاده از دز بالای این داروها اشتباه نسبتاً رایجی است که می‌تواند باعث مسمومیت دارویی و مشکلات بعدی ناشی از آن شود و لزوم احتیاط در مورد مصرف آن‌ها و مشورت با متخصصان در مورد آن‌ها را صد چندان می‌کند.

در مصرف داروهای گیاهی نیز مانند داروهای شیمیایی باید مواردی مانند مقدار مصرف، عوارض، موارد منع مصرف و... مورد توجه قرار گیرد و از داروساز یا پزشک در این خصوص مشورت گرفته شود. حتی داروهای رایجی مانند ملین‌ها، قرص سیر و... دارای نکات قابل توجهی هستند. مثلا ملین‌ها در خردسالان تا شش سال به جز با دستور پزشک نباید مصرف شود یا شربت‌هایی مثل تیمیان یا برونکوتیدی به دلیل وجود ساکاروز نباید در افراد دیابتی مصرف شوند.

بنابر اعلام معاونت سلامت مرکز بهداشت جنوب تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، بنابراین طبیعی بودن دارو دلیل بر بی‌ضرر بودن آن نیست و مصرف داروهای گیاهی به تنهایی یا همراه با داروهای شیمیایی می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد.