از بلوغ زودرس چقدر آگاهی دارید؟

مریم رزاقی آذر، فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان (اندوکرینولوژی کودکان) در برنامه شیف شب رادیو جوان با موضوع عوامل مؤثر بر بلوغ زودرس کودکان اظهار کرد که بلوغ یک پدیده بیولوژیک پیچیده است که تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای، محیطی و همچنین اقتصادی - اجتماعی پدیدار می‌شود. به طور کلی بلوغ مرحله‌ای از رشد و تکامل انسان است که کودک را از مرحله طفولیت به بزرگسالی انتقال می‌دهد و بر اثر آن؛ غدد جنسی فرد فعال و شروع به ترشح می‌کنند که البته در دختر و پسر علائم متفاوتی را ظاهر می‌کند و این مهم ضروری است که والدین به ویژه مادران به بروز و ظهور علائم بلوغ در فرزندان خود توجه ویژه‌ای داشته باشند چرا که اگر در دختران زیر ۷ تا ۸ سال، علائم بلوغ مشاهده شود؛ "بلوغ زودرس" قلمداد شده و مستلزم مراقبت‌های ویژه و خاصی برای کنترل آن است.

باید توجه داشت که عموماً بلوغ در افراد را به پنج مرحله اصلی طبقه‌بندی می‌کنیم؛ مرحله یک آن قبل از بلوغ است و مرحله پنجم آن بلوغ کامل است.

وی در ادامه افزود: بلوغ زودرس و زیر ۸ سال برای دختران مشکلات جسمی بسیاری را در پی خواهد داشت که مراجعه به پزشک و رفع این قبیل از مشکلات بسیاری ضروری است چرا که ممکن است سن استخوانی کودک و روند آن با مخاطراتی همراه و نهایتا منجر به عدم رشد مطلوب و متوازن با سن آن شود که عموماً از این روند، تحت عنوان کوتاهی قد یاد می‌شود که در کشور ما بسیار شایع است و در اغلب از موارد، پزشکان می‌توانند راه‌حل‌هایی را برای درمان مشکل این قشر از کودکان در پیش گیرند که از ایجاد چنین معضلاتی در حد امکان جلوگیری شود.

رزاقی گفت: حائز اهمیت آن که؛ سن بلوغ بر حسبِ نژاد، نوع تغذیه و منطقه جغرافیائی تولد افراد، متفاوت است و باید برای ارزیابی سن بلوغ در هر کشور و منطقه‌ای؛ تحقیقات خاص خود انجام شود. اهمیت این تحقیقات از نظر تشخیص و درمان بلوغ زودرس و همچنین تشخیص اختلالات بالینی برای کودکانی است که رشد و تکامل آنها نگران کننده شده باشد و این مهم توسط والدین و یا مراکز سنجش رشد مشاهده و تشخیص داده شود.

این فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان همچنین متذکر شد که تشخیص علائم "بلوغ زودرس" بنا به فیزیولوژیک متفاوت افراد، در کودکان پسران، به مراتب دشوارتر از فرزندان دختران است و معمولاً توسط پزشک متخصص و با استفاده از دستگاه‌های ویژه و خاص تشخیص داده می‌شود و اگر چنین تشخیصی زیر ۹ سالگی پسران انجام گیرد؛ نشان دهنده آن است که فرد دچار بلوغ زودرس شده است. باید توجه داشت که در ۹۵ درصد از کودکان دختر، علت خاصی از سوی پزشکان برای بلوغ زودرس مشاهده و ارائه نمی‌شود؛ اما در بیش از ۵۰ درصد از پسران، بلوغ زودرس دلایلی پزشکیِ آشکاری دارد و به همین دلیل، درمان آن نسبت به دختران؛ با سهولت فزاینده‌ای همراه خواهد بود.

رزاقی آذر در راستای دلایل بروز بلوغ زودرس در پسران بیان کرد: بلوغ زودرس در فرزندان پسر دلایل متعددی دارد که رایج‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها؛ مننژیت، سابقه بیماری‌های مغزی، تومور و افزایش حجم آب در اطراف محیطی مغزی است چرا که امواجی از مغز به ناحیه هیپوتالاموس منتقل می‌شوند که وظیفه آن کنترل هورمون‌ها است و که اگر هر عامل یا هرگونه بیماری خاصی این امواج را قطع کند؛ منجر به بروز بلوغ در پسران می‌شود که آسیب‌های بسیاری را برای فرد به همراه خواهد داشت و به همین دلیل در نخستین مرحله تشخیص بلوغ زودرس در پسران، انجام "ام آر آی" (MRI) را در دستور کار قرار می‌دهیم تا بیماری نهفته پیدا و روند درمانی متناسب با آن آغاز شود.

وی همچنین در ادامه گفت: نمی‌توان تنها دلیل بروز و ظهور بلوغ زودرس در فرزندان پسر را مشکلات و بیماری‌های مغزی عنوان کرد چرا که گاهی در برخی موارد ما با عوامل بیرونی و به اصطلاح محیطی مواجه می‌شویم که تمام اینها به تشخیص پزشک بستگی دارد.

این فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان در راستای ارتباط موی زاید در پیران کمتر از ۹ سال نیز اظهار کرد که نمی‌توان با قاطعیت گفت که رشد موی زائد در این سن نشانه‌ای از بلوغ زودرس است؛ اما رد این ادعا نیز مستلزم معاینات پزشکی و آزمایش‌های تخصصی است تا نتیجه قطعی حاصل و روند درمان ویژه در پیش گرفته شود.