مضرات قلیان، کمتر از سیگار نیست

دکتر محمد معینی اظهار کرد: در حال حاضر متاسفانه شناخته شده‌ترین و موثرترین فاکتور خطر مرتبط با سرطان دخانیات است و البته خوشبختانه قابل کنترل‌ترین فاکتور شناخته شده نیز می‌باشد.

وی افزود: ما می‌دانیم که سرطان یک بیماری چند علتی است و یکی از موثرترین و شاید شایع‌ترین فاکتورهای خطری که در هر جای دنیا و در همه انواع سرطان‌ها نقش دارد،مصرف دخانیات می‌باشد.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین گفت: خیلی از فاکتورهای دیگر در ارتباط با بیماری‌های سرطان را شاید نتوان کنترل کرد؛ مثل فاکتورهای ژنتیکی و یا محیطی که از جمله آن می‌توان به هوای ناسالم یا غذای نامناسب که مربوط به سبک زندگی افراد است اشاره کرد. اما در مورد مصرف سیگار و دخانیات، خوشبختانه کنترل آنها خیلی راحت‌تر است و هم به لحاظ صرفه‌جویی در اقتصاد خانواده، هم به لحاظ سلامت زندگی خود و هم اطرافیان می‌تواند حائز اهمیت زیادی باشد. در واقع می‌توان گفت هر فرد سیگاری، هم به خودش، هم به خانواده و هم اطرافیانش آسیب می‌زند، چون اطرافیانی که در کنار او زندگی می‌کنند از مضرات دود سیگار بی‌نصیب نیستند و اصطلاحا به عنوان سیگاری‌های دست دوم در معرض ابتلا به سرطان و سایر بیماری‌ها و حتی بیماری‌های غیر سرطانی هستند. پس چقدر خوب است که افراد سیگاری با کمک گرفتن از دوستان خانواده و مشورت با پزشک اقدام به ترک سیگار کنند.

وی با تاکید بر اینکه مصرف دخانیات منحصراً به معنای کشیدن سیگار نیست اضافه کرد: در اصطلاح انگلیسی وقتی می‌گوییم اسموکینگ مرتبط با سرطان است، این اسموک تنها به سیگار اشاره ندارد، بلکه هر نوع دخانیاتی که تنباکو را می‌سوزاند و سبب ایجاد دود می‌شود و همچنین محصولات ناشی از کربن و چوب را شامل می شود. عزیزان روستایی و افرادی که سن و سال بالایی دارند، اغلب قلیان چوب استفاده می‌کنند و معتقدند که این تنباکو نیست، اما باید بدانند که این قلیان چوب هم همان مضرات تنباکو را دارد.

فوق تخصص خون و سرطان بالغین خاطرنشان کرد: برخی افراد تصور می‌کنند که مصرف قلیان خطر کمتری نسبت به مصرف سیگار دارد که این هم تصور اشتباهی است و حتی در مواردی می‌توان گفت که مضرات قلیان خیلی بیشتر از سیگار است چون یک سرقلیان که فرد استفاده می‌کند، معادل یک تا 10 پاکت سیگار (بسته به اینکه تک نفره یا چند نفره استفاده شود) است. دکتر معینی در خصوص ارتباط آسیب ناشی از دخانیات با سرطان نیز گفت: این موضوع خیلی وابسته به زمان و شدت سیگار کشیدن است مثلاً فردی که یک پاکت سیگار را می‌کشد، نسبت به فردی که یک نخ سیگار می‌کشد قطعاً آسیب بیشتری به خود می‌زند. بنابراین ارتباط مستقیمی بین میزان مصرف سیگار و طول مدت مصرف آن با بحث سرطان‌ها است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین با بیان اینکه یکی از شایع‌ترین سرطان‌های مرتبط با سیگار سرطان ریه است افزود: امروزه بر اساس همین فاکتور خطر، برای آن غربالگری‌های تعیین شده است که طی آن افرادی که عمدتاً بیش از ۲۰ پاکت سیگار در سال مصرف می‌کنند چنانچه بالای ۵۵ سال سن داشته باشند (55سال تا75سال ) مشمول غربالگری برای سرطان ریه هستند.

این موضوع نشانگر آن است که چقدر دخانیات می‌تواند آسیب‌زا باشد، لذا حتماً توصیه می‌شود اولاً افراد به سمت آن سوق پیدا نکنند و کسانی هم که در حال استفاده از آن هستند، با کمک اطرافیان و پزشک و البته با اراده قوی خود به سمت ترک سیگار حرکت کنند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر داروهایی در سطح کشور وجود دارد که می‌تواند موقتاً جایگزین نیکوتین شود (مثل آدامس نیکوتین یا برچسب نیکوتین) تا افرادی که قصد ترک سیگار دارند، با استفاده از این داروها بتوانند پروسه ترک سیگار را انجام دهند. همچنین داروهایی وجود دارد که وسوسه ذهنی فرد را از او می‌گیرد و به او کمک می‌کند که در دوران ترک به سمت مصرف مجدد سیگار سوق پیدا نکند.