۶ باور اشتباه رایج در مورد بیماری قلبی

باتوجه‌به شایع بودن بیماری قلبی و سکته مغزی، عجیب نیست که باورهای اشتباه در این مورد زیاد باشد.

باور اشتباه: بیماری قلبی فقط مربوط به سنین بالاست

درست است که سن یک عامل خطر برای بیماری قلبی و سکته مغزی است، اما هر دوی این اتفاق‌ها در هر سنی می‌توانند بیفتند. تقریباً ۱۰ درصد از حملات قلبی در سنین زیر ۴۵ سال اتفاق می‌افتند و خیلی از این افراد سالم هم به نظر می‌رسند و ظاهراً عامل خطر خاصی ندارند. اما عامل خطرهایی وجود دارند که بیشتر افراد آنها را می‌دانند، مثلاً زنانی که قرص‌های ضدبارداری مصرف می‌کنند یا سیگار می‌کشند بیشتر در معرض لخته‌شدن خون و منجرشدن آن به سکته مغزی و حمله قلبی هستند.

ژنتیک عامل خطر دیگری است که احتمال حملات قلبی را در سنین پایین افزایش می‌دهد. فاکتورهای ژنتیکی مانند کلسترول بالا یا فشارخون بالا، تصلب شرایین را از همان سن پایین سرعت می‌دهند. به همین دلیل دانستن سابقه خانوادگی‌تان اهمیت دارد. اگر یکی از بستگان مرد درجه یک شما (مثلاً پدر یا برادرتان) پیش از ۵۵ سالگی دچار حمله قلبی یا سکته مغزی شده یا اگر یکی از بستگان زن درجه یک شما پیش از ۶۵ سالگی به این عوارض دچار شده پس شما بیشتر مستعد بیماری‌های قلبی و عروقی هستید؛ چون سابقه‌اش را در خانواده دارید. اگر بیشتر از یکی از بستگان شما این سوابق را دارند، پس این ریسک برای شما قوی‌تر است.

آمار نشان می‌دهد ۸۰ درصد از عامل خطرهای بیماری‌های قلبی به سبک زندگی و عوامل محیطی مربوط‌اند تا به ژنتیک؛ بنابراین سبک زندگی برای سلامت قلب و عروق خیلی مهم است

لیپیدهای خون نیز فاکتور مهمی‌اند. اگر کلسترول LDLتان بالا باشد، ممکن است ژن این عارضه را داشته باشید که بدون درمان، عامل خطر خطرناکی برای حمله قلبی و سکته مغزی پیش از ۵۰ سالگی ایجاد خواهد کرد. فشارخون بالای کنترل نشده نیز عامل خطر دیگری است که یک جنبهٔ ژنتیکی هم دارد.

اما مستعد بودن از جهت ژنتیکی به این معنی نیست که حتماً دچار بیماری قلبی و عروقی خواهید شد. انتخاب‌های سالم در سبک زندگی برای افرادی که عامل خطرهای ژنتیکی دارند بسیار می‌تواند تعیین‌کننده باشد. انتخاب‌های سالم شما می‌توانند خطر بیماری قلبی‌تان را پایین بیاورند، حتی اگر یکی از اعضای خانواده‌تان (یا بیشتر) سابقه بیماری قلبی و عروقی داشته باشد.

باور اشتباه: مصرف مکمل روغن ماهی جلوی بیماری قلبی را می‌گیرد

هر چند خوردن ماهی‌های چرب مانند سالمون یک تا دو بار در هفته برای سلامت قلب و عروق مفید است؛ اما هنوز شواهد محکمی پیدا نشده که نشان بدهد مصرف مکمل روغن ماهی نیز همین اثر را داشته باشد. در واقع اثر مکمل روغن ماهی بر ریتم قلب، میزان کلسترول و تجمع پلاک هنوز ثابت نشده است. حتی یک سری مطالعات نشان داده‌اند مصرف مکمل روغن ماهی ممکن است باعث فیبریلاسیون دهلیزی که بی‌نظمی ضربان قلب است بشود.

پس مصرف مکمل روغن ماهی را جایگزین عوامل مهمی در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم و ورزش و دارو نکنید. همیشه پیش از مصرف مکمل امگا ۳ با پزشک مشورت کنید؛ چون ممکن است این مکمل با برخی از داروها تداخل داشته باشد، خصوصاً با داروهای رقیق‌کننده خون.

باور اشتباه: نارسایی قلبی به معنی توقف عملکرد قلب است

خیلی از افراد با شنیدن کلمه «نارسایی» تصور می‌کنند نارسایی قلبی به این معنی است که قلب دیگر کار نمی‌کند. اما نارسایی قلبی در واقع به این معنی است که عضله قلب ضعیف شده و در پمپاژ خون و اکسیژن کارآمدی کمتری دارد، نه اینکه دیگر کار نکند. داروهای گوناگونی می‌توانند عملکرد قلب را بهتر کرده و علائم را تا دهه‌ها مدیریت کنند. ضمناً عادت‌هایی مانند کاهش نمک و سدیم در رژیم غذایی نیز می‌توانند در کاهش علائم مؤثر باشند.

باور اشتباه: افرادی که بیماری قلبی دارند نباید ورزش کنند

این توصیه قدیمی دیگر کاربرد ندارد و دهه‌ها پیش که پزشکان به بیماران قلبی توصیه می‌کردند ورزش نکنند به این دلیل بود که آگاهی چندانی در مورد نحوه درمان بیماری قلبی و پیشگیری از آن نداشتند. اما امروزه می‌دانیم که بیشتر افرادی که بیماری قلبی‌شان تحت کنترل بوده و در وضعیت ثابتی هستند می‌توانند با خیال راحت ورزش هوازی و مقاومتی انجام دهند. ورزش باعث افزایش استقامت می‌شود، عضله قلب را قوی می‌کند، التهاب را کاهش می‌دهد و می‌تواند به نفع سلامت روان هم باشد. اما اگر بیماری قلبی یا عروقی دارید (از هر نوع) باید در مورد ورزش‌های مناسب خودتان با پزشکتان مشورت کنید.

باور اشتباه: حملات قلبی همیشه با درد شدید در سینه همراه‌اند

وقتی به حمله قلبی فکر می‌کنید اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد معمولاً درد و چنگ‌زدگی در سینه است. شاید دلیلش این باشد که با شنیدن اسم حمله قلبی تصویر فردی به ذهنتان می‌رسد که سینه‌اش را گرفته و عرق کرده و چهره‌اش از درد به هم پیچیده شده و به‌سختی نفس می‌کشد. درحالی‌که درد در قفسه سینه و تعریق ممکن است زمانی اتفاق بیفتند که جریان خون به سمت قلب کم شده. بیشتر از ۴۰ درصد از حملات قلبی با درد در قفسه سینه همراه نیستند.

خصوصاً خانم‌ها ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند، مثلاً تنگی نفس، احساس خستگی، حالت تهوع و درد در پشت یا آرواره. درد در بازو و به‌طورکلی احساس ناخوشی از دیگر علائمی است که خیلی از افراد و حتی برخی پزشکان گاهی از آن غافل‌اند و آن را مرتبط با قلب نمی‌دانند. اگر شک دارید خودتان یا هر شخص دیگری در آستانه حمله قلبی است، حتی اگر درد شدیدی ندارد، زودتر با اورژانس تماس بگیرید.

باور اشتباه: دیابت اگر کنترل شود به قلب آسیبی نمی‌زند

حتی اگر قند خون با دارو و رژیم غذایی و ورزش کنترل شود، باز هم ریسک حمله قلبی و سکته مغزی صفر نخواهد شد. دیابت به‌هرحال باعث تصلب شرایین می‌شود و همین عامل خطر مهمی برای حمله قلبی و سکته مغزی است. دیابت با مداخله در دیگر عامل خطرها مانند کلسترول و فشارخون بالا، این احتمال خطر را بیشتر هم می‌کند. خیلی مهم است که این عامل خطرها را با کمک پزشکتان کنترل کنید و فقط روی کنترل قند خون متمرکز نباشید.

فاکتورهای سبک زندگی برای کاهش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی

آمار نشان می‌دهد ۸۰ درصد از عامل خطرهای بیماری‌های قلبی به سبک زندگی و عوامل محیطی مربوط‌اند تا به ژنتیک؛ بنابراین سبک زندگی برای سلامت قلب و عروق خیلی مهم است. علم نشان داده این فاکتورها می‌توانند در کاهش احتمال بیماری‌های قلبی و عروقی بسیار مؤثر باشند:

. داشتن رژیم غذایی مدیترانه‌ای یا رژیم غذایی DASH

. ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط در هفته یا ۷۵ دقیقه ورزش با شدت بالا در هفته

. حداقل دو بار در هفته عضلات خود را با تمرینات مقاومتی قوی کنید.

. وزن سالمی داشته باشید و چربی‌های دور شکم را از بین ببرید.

. سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید.

. استرس خود را مدیریت کنید.

. به خواب باکیفیت اهمیت بدهید (۷ تا ۸ ساعت هر شب).

. عوارضی مانند فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیابت را کنترل و مداوا کنید.

. با پزشکتان همکاری کنید تا فشارخون و کلسترول و قند خونتان در طیف سالمی باشد.

فریب باورهای اشتباه را نخورید

به طور خلاصه این باورها و باورهای اشتباه دیگر باعث اطلاعات اشتباه و خطا در مورد سلامت قلب می‌شوند. هر چند هنوز چیزهای زیادی هست که باید بفهمیم و یاد بگیریم؛ اما این را مطمئنیم که عامل خطرهای قابل‌پیشگیری، علت بیشتر بیماری‌های قلبی و عروقی‌اند؛ بنابراین سبک زندگی می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند. در مورد غربالگری‌های منظم به توصیه پزشکتان گوش دهید، حتی اگر علامتی ندارید. ترکیبی از مراقبت‌های پزشکی و انتخاب‌های سالم می‌تواند بهترین دفاع شما در برابر سن یا ژنتیک باشد. پس سلامت قلبتان را جدی بگیرید و به این عضو حیاتی و مهم، توجهی را که لایقش است داشته باشید.