برای اینکه دچار تعویض مفصل زانو نشویم چه بخوریم؟

استئوآرتریت زانو یا آرتروز زانو ، شایع‌ترین مشکل اسکلتی است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را درگیر کرده است. در این بیماری، غضروف درون مفصل شروع به تخریب شدن می‌کند و استخوان زیرین به دنبال این تخریب تغییر شکل پیدا می‌کند. استئوآرتریت زانو می‌تواند باعث درد، سفتی و تورم شود. در بعضی موارد نیز باعث کاهش عملکرد و ناتوانی فرد خواهد شد. به همین دلیل پیشگیری و کنترل استئوآرتریت زانو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کنترل وزن و پیروی از یک رژیم غذایی سالم علاوه بر پیشگیری از ایجاد آرتروز می‌تواند به تسکین التهاب و درد در این بیماران کمک‌ کند. 

اهمیت کنترل وزن

حفظ وزن مناسب مهم‌ترین فاکتور جهت مدیریت و کاهش خطر آرتروز زانو است. اضافه وزن، فشار بیشتری به زانو وارد می‌کند و منجر به تشدید درد و التهاب می‌شود. همچنین بافت چربی مازاد در بدن سبب تولید هورمون‌ها و مواد شیمیایی می‌شود که می‌تواند سطح التهاب را افزایش دهد. بنابراین، کاهش حداقل 10 درصد وزن بدن در افراد چاق و اضافه وزن می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

چه مواد غذایی مفید هستند؟

منابع غذایی حاوی ویتامین C و K؛ این ویتامین‌ها از طریق نقشی که در ساخت استخوان و غضروف دارند، می‌توانند بر آرتروز تاثیرگذارند. از منابع غذایی حاوی ویتامین K و C می‌توان به اکثر میوه‌ها به خصوص پرتقال، توت‌فرنگی، کیوی و سبزیجات برگ سبز مانند بروکلی، اسفناج و کلم اشاره کرد.

زیتون و روغن زیتون؛ اسید اولئیک و اولئوکانتال موجود در زیتون فعالیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد که می‌تواند به بهبود کنترل آرتروز زانو کمک کند.

موادغذایی سرشار از امگا سه به ویژه سالمون و ساردین، گردو و بذر کتان از منابع غذایی مهم امگا سه هستند. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که هفته‌ای دو بار ماهی مصرف می‌کنند کمتر در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند.

شیر و لبنیات، منبع غنی از کلسیم، پروتئین، فسفر و سایر مواد مغذی هستند که نقش مهمی در سلامت استخوان و مفاصل دارند. مطالعات نشان داده‌اند پیشرفت بیماری استئوآرتریت زانو در افرادی که لبنیات کم چرب استفاده می‌کنند نسبت به سایر افراد کمتر است.

 رژیم غذایی غنی از فیبر منجر به افزایش جمعیت باکتری‌های مفید روده می‌شود که این باکتری‌ها تولید کننده موادی هستند که سطح التهاب را در کل بدن کاهش می‌دهند. میوه ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل مانند نان تهیه شده از آرد کامل یا سبوس دار از منابع غذایی غنی از فیبر هستند.

از کدام مواد غذایی باید پرهیز کرد؟

 غذاهای فرآوری شده مانند غذاهای کنسروی، انواع گوشت‌های فرآوری شده (مانند سوسیس و کالباس) و سوپ نیمه آماده و..... دارای مقادیر زیادی نمک و افزودنی‌هایی نظیر مونوسدیم گلوتامات هستند که می‌توانند منجر به تشدید درد و التهاب در مفاصل شوند.

بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، چربی‌های ناسالم مانند اسیدهای چرب اشباع و ترانس؛ این اسیدهای چرب به طور معمول در روغن‌های جامد، کره گیاهی  و روغن‌های قنادی یافت می‌شوند.

مصرف زیاد گوشت قرمز منجر به افزایش ترشح فاکتورهای التهابی در بدن می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌شود به جای گوشت قرمز از گوشت سفید (مانند مرغ و ماهی) استفاده شود. 

نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های با قند بالا؛ مطالعات نشان دادند که خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های با قند بالا (مانند کیک، آبنبات، شکلات، نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا) می‌توانند از طریق سرکوب فرآیندهای ضد التهابی در تشدید التهاب در بدن نقش داشته باشند.