چطور وسواس در روابط عاطفی درمان می شود؟

دکتر محمد بهشتیان روانشناس و روان درمانگر نوشت:(وسواس) ارتباطی (گاها R-وسواس نیز نامیده می‌شود) نوعی وسواس فکری-عملی است. در این نوع اختلال، فرد افکار مزاحم و وسواس‌های عملی نسبت به رابطه با شریک عاطفی خود را تجربه می‌کند. این شرایط باعث ایجاد وسواس فکری می‌شود و این وسواس، شک و تردید در رابطه را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی فرد دائماً با خود فکر می‌کند که آیا شریک زندگی‌اش واقعاً به او علاقه دارد یا اینکه آیا رابطه آن‌ها دوام خواهد داشت یا خیر. به همین علت این افراد برای اطمینان از افکار خود رفتارهایی را از خود بروز می‌دهند. این الگوی رفتاری باعث بروز استرس زیاد برای فرد می‌شود و او به طور متقابل این استرس را به رابطه خود نیز وارد می‌کند.

اگر شما مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی (وسواس) هستید می‌دانید که این اختلال مانع ایجاد رابطه احساسی و حفظ آن می‌شود. در حقیقت، افراد مبتلا به اختلال وسواس مجرد هستند. هم چنین افرادی که در یک رابطه عاطفی هستند نیز اغلب یک رابطه پر استرس را تجربه می‌کنند.

البته همه افراد مبتلا به وسواس شرایط یکسانی ندارند. اگر علائم وسواس مشکلات جدی برای زندگی مشترک شما ایجاد می‌کند، بهتر است بدانید که راه‌هایی برای مقابله با آن وجود دارد.

علائم وسواس فکری-عملی

برخی از علائم و نشانه‌های وسواس ارتباطی عبارتند از:

افکارمزاحم در مورد رابطه عاطفی یا شریک زندگی خود دارید.

دائما در مورد اینکه آیا همسرتان واقعا شما را دوست دارد دچار تردید می‌شوید.

بیش از اندازه در مورد شادی یا رفاه شریک زندگی خود نگران هستید.

در مورد عیب‌های شریک زندگی خود فکر می‌کنید.

گاها به این فکر می‌کنید که شاید می‌توانستید شریک زندگی بهتر و مناسب تری پیدا کنید.

به طور دائم به دنبال اطمینان از شریک زندگی خود هستید.

وجود وسواس فکری در مورد رابطه با شریک زندگیتان باعث بروز احساس پریشانی و عدم توانایی در تمرکز می‌شود.

برای تشخیص بهتر وسواس، این وسواس‌های فکری- عملی باید با فعالیت‌های عادی و روزمره و همچنین توانایی عملکرد شما تداخل داشته باشد.همچنین تراپیست یا پزشک شما باید مانع شرایط‌ مشابهی شود که ممکن است در علائم شما نقش داشته باشد. این علائم شامل اختلال، اضطراب، افسردگی یا اختلال وسواس فکری-عملی است.

علت بروز اختلال وسواس ارتباطی

دلایل اصلی بروز وسواس فکری-عملی در رابطه به طور کامل مشخص نیست، هرچند عوامل زیادی ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند. عواملی که خطر ابتلا به وسواس را افزایش می‌دهد عبارتند از:

تغییر فعالیت در برخی از نقاط مغز

بروز مشکل در روابط صمیمی و نزدیک

تجربه سوء استفاده

از دست دادن یک عزیز

ضربه سخت در گذشته

تغییر ناگهانی در شرایط زندگی مانند نقل‌ مکان یا ازدواج

تغییرات در سطح سروتونین در مغز

عوامل دیگری مانند سبک دلبستگی اضطرابی، تجربیات منفی گذشته و اعتماد به نفس ضعیف نیز در ایجاد اضطراب روابط نقش دارند.اکثر مردم سطوح مختلف از اضطراب در رابطه را تجربه می‌کنند. هرچند افراد مبتلا به اختلال وسواس این سطح از اضطراب را شدیدتر و به طور مکرر تجربه می‌کنند.

انواع وسواس ارتباطی

دو نوع وسواس ارتباطی وجود دارد. برخی از افراد ممکن است تنها یک مورد از این نوع اختلال را تجربه کنند در حالی که برخی دیگر هر دو نوع را تجربه می‌کنند.

تمرکز بر رابطه: علائم این نوع وسواس روی خود رابطه متمرکز است. فردی که دچار این اختلال است، به طور مداوم به این موضوع فکر می‌کند که «آیا شریک زندگی من واقعاً من را دوست دارد؟» یا «آیا من واقعاً عاشق آن‌ها هستم؟».

تمرکز بر شریک عاطفی: نشانه‌های این نوع وسواس روی ویژگی‌های شریک زندگی فرد تمرکز دارد. فردی که دچار این نوع اختلال وسواس است شریک زندگی خود را دوست دارد، اما دائماً با سوالاتی در مورد شخصیت، هوش و سایر ویژگی‌های شریک عاطفی خود روبرو می‌شود.

وسواس ارتباطی چه احساسی در فرد ایجاد می‌کند؟

وسواس ارتباطی به روش‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند. مثلا ممکن است برای حفظ عزت نفس خود با چالش‌هایی روبرو شوید و یا به خاطر علائم خود احساس شرم کنید. این احساسات شما باعث می‌شود که از دیگران دوری کنید.

همچنین اختلال وسواس باعث می‌شود که افراد دائما به دنبال اطمینان از شریک زندگی خود باشند. این نوع رفتار باعث بروز احساس ناامیدی و سردرگمی می‌͢شود، زیرا شریک عاطفی منشاء این اضطراب را درک نمی‌کند. شریک عاطفی ممکن است این رفتار را به عنوان یک نیاز ببیند و یا احساس کند که به حریم شخصی او بی توجهی می‌شود.

به علاوه ممکن است احساس کنید که باید این اختلال فکری- عملی خود را پنهان کنید که دیگران شما را طرد نکنند. بعلاوه هنگامی که وسواس فکری- عملی شما حول و محور شریک عاطفیتان باشد (R-وسواس)، آشکار کردن علائم دشوار خواهد بود. رازداری مانع یک رابطه باز، صادقانه و صمیمی است. علاوه بر این، علائم افسردگی که با اختلال وسواس مشترک است، برقراری ارتباط و حفظ یک رابطه صمیمانه را دشوار می‌کند.

علائم وسواس ممکن است در صمیمیت جنسی نیز مشکل ایجاد کند. برای مثال فردی که دچار این اختلال است، وسواس‌های مرتبط با آلودگی (مانند تمیزی اندام تناسلی شریک عاطفی) یا افکار جنسی مزاحم (مانند تجاوز جنسی) را تجربه می‌‎کند. در چنین شرایطی فرد نمی‌تواند رابطه جنسی موفقی با شریک خود داشته باشد. به همین علت افراد مبتلا به وسواس فکری-عملی، اغلب از رابطه جنسی دوری می‌کنند و از روابط خود ناراضی هستند.

چگونه با اختلال وسواس ارتباطی مقابله کنیم؟

اگرچه اختلال وسواس چالش‌های زیادی را برای ایجاد، نگهداری و لذت از یک رابطه عاشقانه ایجاد می‌کند، با این وجود راه‌هایی برای مقابله با آن وجود دارد.

شریک خود را در جریان شرایط خود بگذارید

اگر در حال حاضر در یک رابطه عاطفی هستید، بهتر است که شریکتان نقش فعالی در روند درمان شما داشته باشد. مطب پزشک یا تراپیست شما، مکانی امن و خنثی برای صحبت در مورد علائم و مشکلاتی است که تجربه می‌کنید. به ویژه می‌توانید در مورد علائمی صحبت کنید که باعث خجالت یا مانع ایجاد یک رابطه صمیمی می‌شود.

هر چقدر که شریک شما علائم تان را بیشتر درک کند، بهتر می‌توانید به یکدیگر اعتماد کنید.

ارتباطی باز و صادقانه داشته باشید

به طور کلی، چه با فردی با اختلال وسواس در رابطه هستید یا با یک فرد معمولی، این نکته را فراموش نکنید که ارتباط باز و صادقانه پایه و اساس هر رابطه عاطفی است. این نوع ارتباط زمانی مهم است که علائم شما در حالت تشدید یا تغییر است.

شریک عاطفیتان باید بداند که شما چه شرایطی را تجربه می‌کنید. عدم آگاهی از چالش‌ها و مشکلاتی که با آن رو به رو هستید در نهایت منجر به سوء تفاهم می‌شود (ممکن است فرد تصور کند که دیگر برای شما جذابیتی ندارد) و این سوء تفاهم مانع ایجاد صمیمیت و اعتماد است.

در یک انجمن حمایتی عضو شوید

انجمن‌های حمایتی بهترین منبع حمایت اجتماعی برای افرادی است که دچار اختلال وسواس هستند. این انجمن ها کمک می‌کنند که دیگران این نوع اختلال را درک کنند و متوجه شوند که چگونه این افراد با احساس خجالت و انزوا دست و پنجه نرم می‌کنند. اگرچه این احتمال وجود دارد که وسوسه شوید و بخواهید که با فردی از این انجمن ها یک رابطه عاطفی را تجربه کنید. اما در چنین شرایطی باید کاملاً با احتیاط عمل کنید.

بسیاری از این انجمن‌های حمایتی قوانینی برای محافظت از حریم شخصی شرکت کنندگان دارند. بنابراین ممکن است روابط (حتی دوستی‌های معمولی) خارج از محیط گروه را منع کنند. علت این سخت گیری این است که اگر انجمن حمایتی برای هر یک از دو طرف مفید باشد، ممکن است رابطه به پایان برسد و در نتیجه بازگشت به گروه برای هر دو طرف سخت شود.

خلاصه و نتیجه گیری

درمان وسواس به کاهش تاثیر این اختلال بر رابطه شما کمک می‌کند اما استراتژی‌های بهبود فردی نیز وجود دارد که می‌توانید برای مقابله با این اختلال از آن‌ها استفاده کنید. صحبت صادقانه در مورد مشکل خود با شریک زندگی و همچنین پیوستن به انجمن‌های حمایتی بهترین راه برای بهبود این اختلال است.

اگر مبتلا به اختلال وسواس ارتباطی هستید، بهتر است بدانید که درمان‌هایی وجود دارد که به شما و شریک زندگیتان کمک می‌کند. یادگیری بیشتر در مورد وضعیت این اختلال به شما کمک می‌کند که اطلاعات بهتری در مورد علت وجود وسواس فکری-عملی در رابطه عاطفی خود پیدا کنید.

همچنین اگر از شریک زندگیتان کمک بگیرید، راه‌های بهتری برای مدیریت علائم خود و ایجاد یک رابطه قوی‌تر و ایمن‌تر پیدا می‌کنید.