سندروم کمپارتمان چیست؟ +علت ها و راههای درمان

سندروم کمپارتمان یک وضعیت پزشکی جدی است که زمانی رخ می‌دهد که فشار درون یک فضای محصور بدن، که به نام کمپارتمان شناخته می‌شود، به حدی بالا می‌رود که جریان خون به بافت‌ها و اعضای داخلی قطع می‌شود. این وضعیت معمولاً در بازوها و پاها رخ می‌دهد، اما می‌تواند در هر قسمتی از بدن که توسط بافت‌های سفت احاطه شده است، دیده شود.

سندرم کمپارتمان ممکن است برای هر قسمت عضلانی بدن اتفاق بیفتد، اما در موارد زیر شایع‌ تر است:

پاها، به خصوص ساق پاهای شما

بازوها، از جمله دست ها و مچ دست شما

شکم

باسن

انواع سندروم کمپارتمان: حاد و مزمن

سندروم کمپارتمان حاد به طور ناگهانی و معمولاً پس از یک آسیب شدید رخ می‌دهد. این وضعیت یک اورژانس پزشکی است. اگر شما یا کسی که می‌شناسید علائم این سندروم را دارید، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. درمان نشدن سریع این نوع سندروم می‌تواند منجر به آسیب دائمی عضلانی، فلج یا حتی مرگ شود.

سندروم کمپارتمان مزمن، یا طولانی‌مدت، به تدریج و اغلب پس از فعالیت‌های شدید بدنی یا ورزش ایجاد می‌شود. این نوع سندروم معمولاً اورژانسی نیست، اما می‌تواند بسیار دردناک باشد. این وضعیت گاهی به عنوان “سندروم کمپارتمان فشاری” شناخته می‌شود و نیاز به مراقبت پزشکی دارد.

با شناخت این دو نوع سندروم کمپارتمان، می‌توانید به موقع اقدام کرده و از آسیب‌های جدی جلوگیری کنید.

علائم سندروم کمپارتمان

علائم این سندروم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. درد شدید و پایدار: درد به طور معمول شدیدتر از آن چیزی است که انتظار می‌رود و با بالا بردن عضو آسیب‌دیده کاهش نمی‌یابد.

2. تورم و سفتی: تورم شدید و غیرطبیعی در عضو آسیب‌دیده وجود دارد.

3. کاهش حس و ناتوانی در حرکت: حس سوزش، خواب رفتگی یا کاهش حس در ناحیه آسیب‌دیده، و ناتوانی در حرکت دادن آن عضو.

4. پالس ضعیف یا عدم وجود پالس: در موارد شدید، پالس‌ها در ناحیه آسیب‌دیده ممکن است ضعیف یا غایب باشند.

5. رنگ‌پریدگی و سردی پوست: پوست ناحیه آسیب‌دیده ممکن است سرد و رنگ‌پریده باشد.

دلایل و مکانیسم ایجاد سندروم کمپارتمان

سندروم کمپارتمان زمانی رخ می‌دهد که آسیب یا استرس مکرر باعث تورم و خونریزی در داخل محفظه عضلانی شود. افزایش بیش از حد فشار در این محفظه‌ها باعث می‌شود عضلات به فاسیایی که آن‌ها را احاطه کرده، فشار بیاورند.

نقش فاسیا در سندروم کمپارتمان

فاسیا یک غشای نازک و محکم است که عضلات را در جای خود نگه می‌دارد. این بافت توانایی کشش و انبساط محدودی دارد. اگر فشار در داخل محفظه عضلانی افزایش یابد، فاسیا نمی‌تواند بیش از حد کشیده شود و شروع به فشردن عضلات و اعصاب می‌کند. این فشردن منجر به درد و سایر علائم سندروم کمپارتمان می‌شود.

مثالی برای درک بهتر فشار

اگر تا به حال یک جفت کفش با اندازه کوچک‌تر از پای خود پوشیده‌اید، ممکن است فشار مشابهی را تجربه کرده باشید. در ابتدای روز، پاها به راحتی در کفش قرار می‌گیرند، اما با گذشت زمان و افزایش فعالیت، پاها ورم می‌کنند و کفش‌ها تنگ می‌شوند. این مثال می‌تواند تصویر مناسبی از فشاری که در سندروم کمپارتمان به عضلات وارد می‌شود را ارائه دهد. با این تفاوت که در سندروم کمپارتمان، این فشار در داخل بدن رخ می‌دهد و بسیار خطرناک‌تر است.

نوع سندروم کمپارتمان و علت‌های آن

علت‌های ایجاد سندروم کمپارتمان می‌تواند به نوع آن بستگی داشته باشد. در حالت حاد، معمولاً آسیب شدید عامل اصلی است، در حالی که در نوع مزمن، فعالیت‌های مکرر و استرس‌های فیزیکی نقش دارند.

علت‌های رایج این سندروم شامل موارد زیر است:

1. آسیب‌های شدید فیزیکی: مانند شکستگی‌های استخوان، ضربات شدید یا له‌شدگی عضلات.

2. سوختگی‌ ها: سوختگی‌های شدید می‌توانند منجر به تورم و افزایش فشار در کمپارتمان شوند.

3. جراحی‌ ها: برخی جراحی‌ها ممکن است منجر به خونریزی داخلی یا تورم شوند که باعث افزایش فشار در کمپارتمان می‌شود.

4. گچ‌ گیری یا باندپیچی تنگ: گچ‌گیری یا باندپیچی تنگ می‌تواند مانع از جریان خون به عضلات و بافت‌ها شود.

درمان سندروم کمپارتمان

درمان سندروم کمپارتمان یک موقعیت اضطراری است و نیاز به مداخله سریع دارد. درمان شامل موارد زیر است:

1. فاسکیوتومی: این عمل جراحی برای کاهش فشار درون کمپارتمان با باز کردن بافت سفت و متراکم انجام می‌شود.

2. کاهش فشار خارجی: در صورت استفاده از گچ یا باند تنگ، این موارد باید فوراً باز یا برداشته شوند.

3. حفظ عضو: در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی‌های اضافی برای حفظ عملکرد عضو آسیب‌دیده باشد.

4. مدیریت درد و کنترل تورم: استفاده از مسکن‌ها و داروهای ضد التهابی برای کنترل درد و تورم ضروری است.

نتیجه‌گیری

سندروم کمپارتمان یک وضعیت جدی و اضطراری است که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. شناخت علائم و عوامل خطر می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بهتر این سندروم کمک کند. در صورت مشاهده هر یک از علائم مذکور، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.