روش های پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲

امروزه، دیابت نوع دوم یک بیماری بسیار شایع بوده و تعداد افرادی که از این عارضه رنج می برند به طور چشمگیری رو به افزایش است. طبق آمار منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی، حدود90 درصد از افراد مبتلا به دیابت، دچار دیابت نوع دوم آن هستند. همچنین در ایالات متحده آمریکا، از لحاظ تعداد مرگ و میر، دیابت نوع 2 جایگاه هفتم را به خود اختصاص داده است. براساس آمار منتشر شده توسط انجمن دیابت آمریکا، در سال 2015، حدود 3/30 میلیون آمریکایی به این بیماری دچار شده اند که تقریبا4/9 درصد کل  جمعیت این کشور را شامل می شوند. اما اهمیت ندادن و هیچ کاری نکردن و همچنین انتظار این را کشیدن که این بیماری چه موقع قرار است به سراغ مان بیاید، به هیچ عنوان کار درست و عاقلانه ای  نیست. در واقع، هرکس توانایی این را دارد تا با انجام اقدامات پیشگیرانه متعددی، خطر بروز این بیماری شایع را تا حد زیادی کاهش دهد.

بیماری دیابت

دیابت باعث می شود تا سطح قند خون از حد معمول خود بالاتر رود. به این حالت هایپرگلیسمی نیز گفته می شود. غده پانکراس مسئول ترشح هورمونی به نام انسولین بوده که به سلول های بدن کمک می کند تا قند خون را به انرژی تبدیل کنند. در دیابت نوع 2، بدن انسولین می سازد اما سلول ها قادر نیستند تا به درستی از آن استفاده کنند. به این حالت مقاومت انسولینی می گویند. در مراحل اولیه این بیماری، پانکراس حداکثر تلاش خود را به کار می گیرد تا انسولین بیشتری تولید کرده و انرژی به سلول ها برساند. اما با گذر زمان، سلول های پانکراس آسیب دیده و توانایی تولید انسولین را از دست می دهند. تا به امروز، متخصصان هنوز دقیقا نمی دانند که چه چیزی باعث وقوع این بیماری می شود. اما به طور کلی ترکیبی از موارد مختلف مثل وراثت، اضافه وزن شدید، سندروم سوخت و ساز بدن، بالا بودن قند موجود در کبد، ارتباط بد سلولی و همچنین سلول های شکسته بتا، می توانند در بروز این مشکل تاثیرگذار باشند.

علایم و نشانه ها

دیابت نوع 2 باعث بروز علائم مختلفی می شود که آرام آرام گسترش می یابند. این نشانه ها در مراحل اولیه بروز این بیماری معمولا شدید نبوده و بیشتر مردم آن را جدی نمی گیرند. اما توجه جدی به این علائم اولیه بسیار حیاتی است و باعث می شود تا به موقع بتوان جلوی پیشرفت این بیماری را گرفت. برخی از شایع ترین نشانه های اولیه دیابت نوع 2 عبارتند از: افزایش میزان گرسنگی، کمبود انرژی و احساس بی حالی، افزایش یا کاهش ناگهانی وزن، تشنگی مفرط، تکرر ادرار، خشکی دهان، خارش پوست و تاری دید. در صورتی که به این علائم توجه نشود و سطح قند خون بالاتر رود، فرد بیمار مواردی از قبیل عفونت قارچی ، درمان آهسته زخم ها و بریدگی ها، بروز لک های تیره روی پوست، درد در ناحیه پاها و همچنین احساس بی حسی در اندام ها را تجربه می کند.

عوارض جانبی

عدم تشخیص و یا عدم کنترل دیابت نوع 2 منجربه بروز یکسری عوارض جانبی شده و کاهش سلامت بدن را هدف می گیرد. برخی از این موارد از جمله، بیماری ها قلبی و عروقی، آسیب های عصبی، تخریب کلیه ها، پاها و قوه بینایی، کاهش شنوایی، کاهش سلامت پوست و حتی بروز بیماری آلزایمر می توانند حتی زندگی افراد را به خطر بیاندازند.

عوامل خطرساز

بسیاری از عواملی که در بروز بیماری دیابت نوع 2 دخیل هستند، از کنترل خارج اند. اما موارد متعدد خاصی هم نیز وجود دارند که با کنترل آنها می توان تا حد چشم گیری جلوی شیوع این بیماری را گرفت. به طور کلی، افراد بالای 45 سال، آقایان در مقایسه با خانم ها، افراد با سابقه ارثی و نژاد هایی مثل آمریکایی – آفریقایی ها، آلاسکایی های بومی، آمریکایی ها بومی، آسیایی – آمریکایی ها، لاتینی ها عموما بیشتر از اشخاص دیگر در معرض این بیماری هستند. این موارد در واقع از کنترل خارج هستند. اما، با تغییر سبک زندگی تا حد مطلوبی می توان خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش داد.

از دیگر عوامل خطرساز می توان به پیش دیابت،بیماری های قلبی و عروقی، فشار خون بالا، کلسترول خوب پایین، تری گلیسرید خون بالا، اضافه وزن، نوزاد با وزن بالای 4 کیلوگرم هنگام تولد، دیابت در زمان حاملگی، سندروم تخمدان پلی کیستیک،عارضه آکانتوز نیگریکانس( نوعی بیماری پوستی)،افسردگی، اشاره کرد.

عوامل خطرساز مرتبط با سبک زندگی (که باید آنها را تغییر داد.)

اضافه وزن شدید بخصوص در اطراف شکم، بی تحرکی، وعده های غذایی سنگین و پرحجم، استرس بالا، سیگار کشیدن و یا همنشینی طولانی مدت و مستمر با سیگاری ها

روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت نوع2

1- تغذیه سالم و سرشار از فیبر

سال 2007، طبق مطالعات صورت گرفته روی آن دسته از زنان سیاه پوست آمریکایی که در معرض ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 بودند، مشخص شد که با پیروی از رژیم غذایی سالم سرشار از فیبر که شامل میوه ها، سبزی ها، پروتئین و چربی های سالم و همچنین غلات کامل می شود، خطر ابتلا به این بیماری در این افراد، به نصف حالت قبل خود می رسد. در ضمن، اگر این رژیم غذایی با ورزش روزانه 30 دقیقه ای همراه باشد تاثیراتی به مراتب موثرتر از خود به جا می گذارد. بنابراین، برای اینکه حطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید، موارد زیر را رعایت کنید:

* تا می توانید از میوه و سبزی های تازه در وعده های غذایی خود استفاده کرده و تعداد دفعات مصرف گوشت در هفته را کاهش دهید.

* از چربی های غیر اشباع و سالم استفاده نمایید.

* از صرف وعده های پرحجم غذایی اجتناب کنید. مثلا بهتر است بجای اینکه 2 وعده غذایی پرحجم داشته باشید، غذای روزانه خود را در غالب 5 تا 6 وعده کم حجم غذایی تقسیم کنید.

* غذای خود را با گیاهان و ادویه های تازه خوش طعم کنید.

* از مصرف نمک و چربی های اشباع شده بپرهیزید.

* سعی کنید سر یک زمان مشخصی وعده های غذایی خود را صرف نمایید.

2- کاهش وزن

چاقی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. حتما نیازی نیست که کلی وزن کم کنید تا سلامت عمومی تان بهتر شود، حتی با کاهش 4 تا 8 کیلوگرم نیز حال عمومی بهتری خواهید داشت و تفاوت را حس می کنید. بنابراین، برای کنترل وزن تان باید به موارد زیر توجه نمایید:

* مصرف کالری زیادی و چربی های اشباع شده را کنار بگذارید.

* تحرک بدنی خود را در طول هفته بالا ببرید.

* به جای استفاده از ماشین، پیاده به محل خرید بروید. همچنین از پله به جای آسانسور استفاده کنید.

* هر روز یک صبحانه سالم میل کنید.

* از آب یا آب میوه های خانگی به جای آب میوه های کارخانه ای و نوشابه استفاده نمایید.

3- تحرک بدنی

تمرین و تحرک منظم بدنی مقاومت انسولینی را کاهش داده و سلول ها به طور موثرتری می توانند قند را به انرژی تبدیل کنند. حتی اگر تا به حال هیچ نوع ورزشی انجام نداده اید، از همین امروز با یک پیاده روی ساده شروع کنید.

4- ترک سیگار

کشیدن سیگار، مقاومت انسولینی بدن را افزایش می دهد. این عادت غلط همچنین فرآیند سوخت و ساز گلوکز را تخریب کرده و احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. مطالعات پزشکی ارتباط بین کشیدن سیگار و بروز عارضه هایی مثل نارسایی های کلیوی، سرطان ریه، بیماری های چشم، ضعف و تخریب سیستم عصبی و همچنین کارکرد بد سیستم گردش خون کاملا اثبات شده است.