بیماری های مشترک بین حیوان و انسان کدام است؟

سید رضا حسینی، تماس با دام‌ها و سگ‌های آلوده‌ای که داروهای ضدانگلی دریافت نکرده‌اند را از راه‌های انتقال «کیست هیداتید» برشمرد و افزود: واکسیناسیون دام، یکی از راه‌های کنترل و قطع چرخه زندگی این انگل است که در برخی کشورها واکسن‌های مؤثری برای آن ساخته شده است.

وی اظهار کرد: عمده‌ترین کیست‌های هیداتید انسانی کیست‌های کبدی با علائمی چون بزرگی کبد، ضعف و زردی است.

حسینی با بیان اینکه در کیست‌های ریه علائم مختلفی از جمله سرفه، تنگی نفس، دردهای قفسه سینه و خلط خونی تظاهر می‌کند، اظهار کرد: اختلالات عصبی، تاری دید، لرزش و صرع از علائم کیست هیداتید در مغز است.

همکار گروه دامپزشکی سازمان جهاد دانشگاهی تهران با بیان اینکه کیست در کلیه با سوزش ادرار و وجود خون در ادرار خودنمایی می‌کند، خاطرنشان کرد: کیست قلبی ممکن است سبب تپش قلب، تنگی‌نفس و اختلال در عملکرد قلب و در استخوان به شکستگی استخوان نمایان شود. در موارد نادری هم با درگیری اعضایی چون مغز، چشم، استخوان و عضلات، علائم جدی مثل کوری و فلج عضو تظاهر می‌کند.

راه‌های پیشگیری

حسینی با بیان اینکه بهترین راه پیشگیری برای انسان، مراقبت از آلودگی غذا و سبزیجات خام به تخم انگل بالغ و شستشوی مناسب مواد خام پیش از مصرف است، ادامه داد: آلودگی از طریق گوشت و غذاهای پخته امکان‌پذیر نیست.

وی با بیان اینکه دامپزشکان می‌توانند با درمان سگ‌های آلوده نقش مؤثری در کنترل این بیماری مشترک بین انسان و دام داشته باشند، افزود: ناظرین بهداشتی دامپزشکی هم می‌توانند با کنترل انتقال آلودگی و حذف کشتارگاهی بافت‌های آلوده از انتقال بیماری جلوگیری کنند.

به گفته حسینی، ذبح دام‌ها در بیرون از کشتارگاه‌ها و تغذیه سگ‌ها با احشا (کبد و ریه) حاوی کیست در افزایش آلودگی انسان به کیست هیداتید مؤثر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تصریح کرد: ارتباط انسان با سگ‌های آلوده که داروهای ضدانگلی دریافت نکرده‌اند زندگی در مناطقی با شغل دامداری، از راه‌های انتقال آلودگی به این انگل محسوب می‌شود.

حسینی، کیست هیداتید را بیماری انگلی و مشترک بین انسان و دام دانست و خاطرنشان کرد: کرم بالغ یک کرم پهن نواری شکل کوچک سه تا پنج میلی‌متری است که در روده سگ و نوزاد این کرم در بدن انسان و حیوان اهلی (نشخوارکنندگان) زندگی می‌کند و عامل ایجاد بیماری مرحله نوزادی انگل «اکینوکوکوس گرانولوزوس» است.

وی گفت: به مرحله نوزادی این سستود یا کرم پهن کیست هیداتیک یا هیداتید می‌گویند که در بدن میزبان واسط که گروه بزرگی از پستانداران نظیر گوسفند، بز، گاو، اسب، خوک، موش و انسان و اندازه آنها حتی بیش از چند سانتی‌متر و در بافت‌های مختلف نظیر کبد کلیه احشا استخوان پوست و مغز مشاهده می‌شود.

همکار گروه دامپزشکی سازمان جهاد دانشگاهی تهران با بیان اینکه میزان شیوع این بیماری انگلی در ایران در میان دام‌ها در سنین مختلف، نوع دام و محل زندگی آنها متفاوت است، تصریح کرد: میزان شیوع از کمتر از یک تا بیش از ۹۰ درصد متغیر است.

شیوع کیست هیداتید در انسان

حسینی، میزان شیوع کیست هیداتید در انسان را به مراتب کمتر از دام اما میزان آسیب را قابل توجه دانست و گفت: در فرد آلوده به این بیماری انگلی آسیب به عضو حیاتی می‌تواند به قطع عملکرد عضو منجر شود و یا براثر شوک ناشی از پارگی کیست هیداتیک، به مرگ میزبان منتج شود.

وی با بیان اینکه سونوگرافی روش تشخیصی غالب این بیماری در انسان است، افزود: اما برای تشخیص بهتر می‌توان از سی‌تی‌اسکن و یا ام آر آی استفاده کرد. همچنین، واکسیناسیون دام، از راه‌های کنترل و قطع چرخه زندگی این انگل است.

عضو هیئت علمی دانشگاه یادآور شد: درمان دارویی و حتی جراحی در انسان برای بیرون آوردن کیست به‌عنوان راه‌های درمانی است که می‌تواند به سادگی انجام نشود و به رشد مجدد کیست منجر شود.

حسینی یادآور شد: واکسیناسیون دام، یکی از راه‌های کنترل و قطع چرخه زندگی این انگل است که در برخی کشورها واکسن‌های مؤثری برای آن ساخته شده است.