علائم اولیه سکته مغزی که نباید نادیده بگیرید

سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که در اثر اختلال در خون‌رسانی به بخشی از مغز رخ می‌دهد. این اختلال می‌تواند ناشی از انسداد رگ‌های خونی (سکته ایسکمیک) یا پارگی آن‌ها (سکته هموراژیک) باشد. شناخت سریع علائم اولیه سکته مغزی و اقدام فوری برای دریافت کمک پزشکی، حیاتی است زیرا می‌تواند از آسیب دائمی به مغز، ناتوانی و حتی مرگ جلوگیری کند. در این مقاله به بررسی علائم اولیه سکته مغزی می‌پردازیم که هر فردی باید آن‌ها را بشناسد و هرگز نادیده نگیرد.

چرا شناخت علائم اولیه سکته مغزی حیاتی است؟

زمان در درمان سکته مغزی بسیار مهم است. هر دقیقه که جریان خون به مغز مختل می‌شود، میلیون‌ها سلول مغزی از بین می‌روند. تشخیص زودهنگام و اقدام سریع می‌تواند از آسیب‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری کند و شانس بهبودی کامل یا کاهش عوارض را به طور چشمگیری افزایش دهد. به همین دلیل است که نباید هیچکدام از علائم اولیه سکته مغزی را نادیده گرفت.

علائم اولیه سکته مغزی که نباید نادیده بگیرید:

برای سهولت در به خاطر سپردن علائم سکته مغزی، از عبارت FAST استفاده می‌شود که مخفف کلمات زیر است:

F (Face - صورت): از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت او افتاده است؟ آیا لبخند او نامتقارن است؟ افتادگی گوشه دهان یا ابرو می‌تواند نشانه مهمی باشد.

A (Arms - بازوها): از فرد بخواهید هر دو بازوی خود را به صورت مستقیم بالا ببرد. آیا یک بازو پایین‌تر می‌آید یا نمی‌تواند آن را بالا نگه دارد؟ ضعف یا بی‌حسی در یک دست یا بازو می‌تواند از علائم سکته مغزی باشد.

S (Speech - گفتار): از فرد بخواهید یک جمله ساده را تکرار کند (مثلاً "هوا امروز آفتابی است"). آیا گفتار او نامفهوم، بریده بریده یا نامشخص است؟ آیا فرد در پیدا کردن کلمات مناسب مشکل دارد یا صحبت‌های دیگران را متوجه نمی‌شود؟

T (Time - زمان): اگر هر یک از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، حتی اگر خفیف یا موقت باشند، فوراً با اورژانس (۱۱۵ در ایران) تماس بگیرید. زمان طلایی برای درمان سکته مغزی بسیار محدود است.

سایر علائم سکته مغزی که نباید نادیده بگیرید:

علاوه بر نشانه‌های FAST، علائم دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند نشان‌دهنده سکته مغزی باشند و نباید نادیده گرفته شوند:

ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در صورت، بازو یا پا، معمولاً در یک طرف بدن: این علامت می‌تواند به صورت ناگهانی ظاهر شود و فرد احساس سنگینی، سوزن سوزن شدن، خواب رفتگی یا از دست دادن حس در یک طرف بدن خود داشته باشد.

مشکل در صحبت کردن یا درک صحبت دیگران (آفازی): فرد ممکن است نتواند به درستی صحبت کند، کلمات را به درستی پیدا نکند، جملات را به صورت نامفهوم بیان کند یا صحبت‌های دیگران را متوجه نشود.

مشکلات بینایی ناگهانی در یک یا هر دو چشم: این مشکلات می‌تواند شامل تاری دید، دوبینی، کاهش دید، سیاهی رفتن چشم یا از دست دادن کامل بینایی در یک یا هر دو چشم باشد.

سرگیجه، از دست دادن تعادل یا هماهنگی: فرد ممکن است به طور ناگهانی دچار سرگیجه شدید، عدم تعادل در راه رفتن، لنگ زدن یا مشکل در هماهنگی حرکات شود.

سردرد ناگهانی و شدید بدون علت مشخص: این نوع سردرد، به خصوص اگر با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، گردن درد، سفتی گردن یا تغییر در سطح هوشیاری همراه باشد، می‌تواند نشانه سکته هموراژیک (خونریزی مغزی) باشد و بسیار خطرناک است.

مشکل در بلع (دیسفاژی): مشکل در قورت دادن غذا یا مایعات نیز می‌تواند از علائم سکته مغزی باشد.

چرا نباید این علائم را نادیده گرفت؟

زمان، مغز است: هرچه درمان سریع‌تر شروع شود، احتمال بهبودی و کاهش عوارض بیشتر است.

علائم می‌توانند موقت باشند: برخی از علائم ممکن است به طور موقت ظاهر و سپس ناپدید شوند (حمله ایسکمی گذرا یا TIA که به آن "سکته کوچک" نیز گفته می‌شود). این حالت یک هشدار جدی برای وقوع سکته مغزی کامل در آینده است و نباید نادیده گرفته شود.

درمان‌های مؤثری وجود دارد: درمان‌های دارویی (مانند داروهای حل کننده لخته) و روش‌های مداخله‌ای (مانند ترومبکتومی) می‌توانند در صورت انجام به موقع، از آسیب‌های جدی جلوگیری کنند.

چه باید کرد؟

اگر شما یا کسی در اطرافتان هر یک از نشانه‌های سکته مغزی را تجربه کردید، حتی اگر خفیف یا موقت باشند، فوراً با اورژانس (۱۱۵ در ایران) تماس بگیرید و به سرعت به نزدیکترین مرکز درمانی مجهز به بخش سکته مغزی مراجعه کنید.

آگاهی از علائم اولیه سکته مغزی و اقدام سریع می‌تواند زندگی فرد را نجات دهد و از عوارض جدی جلوگیری کند. با شناخت این نشانه‌ها و آموزش آن‌ها به دیگران، می‌توانیم در کاهش آسیب‌های ناشی از سکته مغزی نقش مهمی ایفا کنیم. هرگز این علائم را نادیده نگیرید و به یاد داشته باشید که زمان، حیاتی است.