نشانه‌های سکته مغزی که باید فوراً بشناسید
آگاهی از علائم اولیه می‌تواند جان شما را نجات دهد.
سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که در اثر اختلال در خون‌رسانی به مغز رخ می‌دهد. هرچه سریع‌تر سکته مغزی تشخیص داده و درمان شود، احتمال آسیب دائمی به مغز و عوارض ناشی از آن کمتر خواهد بود. به همین دلیل، شناخت فوری نشانه‌های سکته مغزی از اهمیت حیاتی برخوردار است. در این مقاله به بررسی نشانه‌های کلیدی سکته مغزی می‌پردازیم که باید فوراً آن‌ها را بشناسید.
چرا شناخت سریع نشانه‌های سکته مغزی مهم است؟
زمان در سکته مغزی بسیار حیاتی است. هر دقیقه که جریان خون به مغز مختل می‌شود، میلیون‌ها سلول مغزی از بین می‌روند. درمان سریع می‌تواند از آسیب دائمی مغز، ناتوانی‌های طولانی‌مدت و حتی مرگ جلوگیری کند. به همین دلیل، شعار "زمان، مغز است" در مورد سکته مغزی بسیار مهم است.
نشانه‌های اصلی سکته مغزی (FAST):
برای به خاطر سپردن نشانه‌های اصلی سکته مغزی، از کلمه اختصاری FAST استفاده می‌شود:
F (Face - صورت): از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت او افتاده است؟ آیا لبخند او نامتقارن است؟
A (Arms - بازوها): از فرد بخواهید هر دو بازوی خود را بالا ببرد. آیا یک بازو پایین‌تر می‌آید؟ آیا فرد قادر به نگه داشتن هر دو بازو در یک سطح نیست؟
S (Speech - گفتار): از فرد بخواهید یک جمله ساده را تکرار کند. آیا گفتار او نامفهوم یا بریده بریده است؟ آیا در پیدا کردن کلمات مشکل دارد؟
T (Time - زمان): اگر هر یک از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، فوراً با اورژانس (۱۱۵ در ایران) تماس بگیرید. زمان بسیار مهم است!
سایر نشانه‌های سکته مغزی:
علاوه بر نشانه‌های FAST، نشانه‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند نشان‌دهنده سکته مغزی باشند:
بی‌حسی یا ضعف ناگهانی در صورت، بازو یا پا، معمولاً در یک طرف بدن: این علامت می‌تواند به صورت فلج کامل یا فقط احساس ضعف و گزگز باشد.
مشکل ناگهانی در دید در یک یا هر دو چشم: این مشکل می‌تواند شامل تاری دید، دوبینی یا از دست دادن کامل بینایی باشد.
سرگیجه ناگهانی، از دست دادن تعادل یا هماهنگی: فرد ممکن است در راه رفتن مشکل داشته باشد، زمین بخورد یا احساس چرخش داشته باشد.
سردرد ناگهانی و شدید بدون علت مشخص: این سردرد ممکن است با تهوع، استفراغ یا تغییر سطح هوشیاری همراه باشد.
مشکل در بلع (دیسفاژی): فرد ممکن است در قورت دادن غذا یا مایعات مشکل داشته باشد.
گیجی یا مشکل در درک گفتار دیگران: فرد ممکن است متوجه صحبت‌های دیگران نشود یا نتواند به درستی پاسخ دهد.
انواع سکته مغزی و نشانه‌های مرتبط:
سکته مغزی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
سکته مغزی ایسکمیک: این نوع سکته مغزی در اثر انسداد جریان خون به مغز توسط لخته خون ایجاد می‌شود. نشانه‌های ذکر شده در بالا معمولاً در این نوع سکته مغزی دیده می‌شوند.
سکته مغزی هموراژیک (خونریزی دهنده): این نوع سکته مغزی در اثر پارگی یکی از عروق خونی در مغز و خونریزی در بافت مغز ایجاد می‌شود. نشانه‌های این نوع سکته مغزی ممکن است شامل سردرد بسیار شدید ناگهانی، کاهش سطح هوشیاری، تهوع و استفراغ شدید، و سفتی گردن باشد.
اقدامات لازم در صورت مشاهده نشانه‌های سکته مغزی:
اگر هر یک از نشانه‌های سکته مغزی را در خود یا فرد دیگری مشاهده کردید، فوراً اقدامات زیر را انجام دهید:
با اورژانس (۱۱۵ در ایران) تماس بگیرید: به اپراتور اورژانس اطلاع دهید که احتمال سکته مغزی وجود دارد.
زمان شروع علائم را یادداشت کنید: این اطلاعات برای پزشکان بسیار مهم است.
به فرد کمک کنید تا در وضعیت راحت قرار بگیرد: فرد را آرام نگه دارید و از حرکت دادن او بدون ضرورت خودداری کنید.
تا رسیدن نیروهای اورژانس کنار فرد بمانید: وضعیت فرد را تحت نظر داشته باشید.
عوامل خطر سکته مغزی:
برخی عوامل خطر می‌توانند احتمال سکته مغزی را افزایش دهند، از جمله:
فشار خون بالا
کلسترول بالا
دیابت
سیگار کشیدن
بیماری‌های قلبی
سابقه خانوادگی سکته مغزی
سن بالا
پیشگیری از سکته مغزی:
با رعایت نکات زیر می‌توان خطر سکته مغزی را کاهش داد:
کنترل فشار خون، کلسترول و قند خون
ترک سیگار
رژیم غذایی سالم
فعالیت بدنی منظم
حفظ وزن سالم
شناخت فوری نشانه‌های سکته مغزی و اقدام سریع می‌تواند زندگی فرد را نجات دهد و از عوارض جدی آن جلوگیری کند. به یاد داشته باشید که زمان در سکته مغزی بسیار حیاتی است. با یادگیری نشانه‌های FAST و سایر علائم، می‌توانید به خود و دیگران در مواقع اضطراری کمک کنید.
