دیابت بارداری چیست و چگونه باید آن را مدیریت کرد؟
دیابت بارداری وضعیتی قابل مدیریت است که با رعایت رژیم غذایی، ورزش و در صورت لزوم دارو می‌توان از عوارض آن جلوگیری کرد.
دیابت بارداری نوعی از دیابت است که برای اولین بار در دوران بارداری تشخیص داده می‌شود. در این وضعیت، بدن مادر نمی‌تواند انسولین کافی برای تنظیم قند خون تولید کند یا به درستی از انسولین موجود استفاده کند، که منجر به افزایش سطح قند خون می‌شود. این وضعیت معمولاً پس از زایمان برطرف می‌شود، اما می‌تواند خطراتی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.
دیابت بارداری چگونه ایجاد می‌شود؟
در دوران بارداری، جفت هورمون‌هایی تولید می‌کند که می‌توانند عملکرد انسولین را مختل کنند. انسولین هورمونی است که قند خون را تنظیم می‌کند. در حالت عادی، پانکراس انسولین بیشتری برای جبران این اختلال تولید می‌کند. اما در برخی از زنان، پانکراس نمی‌تواند انسولین کافی تولید کند و در نتیجه قند خون افزایش می‌یابد و دیابت بارداری ایجاد می‌شود.
عوامل خطر دیابت بارداری:
برخی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهند، از جمله:
اضافه وزن یا چاقی قبل از بارداری: شاخص توده بدنی (BMI) بالا قبل از بارداری، خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد.
سابقه خانوادگی دیابت: داشتن سابقه دیابت نوع ۲ در خانواده، خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد.
سابقه دیابت بارداری در بارداری‌های قبلی: اگر در بارداری قبلی به دیابت بارداری مبتلا بوده‌اید، احتمال ابتلا در بارداری‌های بعدی نیز بیشتر است.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): این سندرم با مقاومت به انسولین مرتبط است و خطر دیابت بارداری را افزایش می‌دهد.
سن بالای ۲۵ سال: خطر ابتلا به دیابت بارداری با افزایش سن مادر افزایش می‌یابد.
نژاد: برخی نژادها مانند نژادهای آفریقایی-آمریکایی، اسپانیایی، بومیان آمریکا و آسیایی‌ها بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند.
علائم دیابت بارداری:
دیابت بارداری اغلب بدون علامت است. به همین دلیل، انجام آزمایش‌های غربالگری در دوران بارداری بسیار مهم است. با این حال، برخی از زنان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
تشنگی بیش از حد: به دلیل افزایش قند خون، بدن آب بیشتری از دست می‌دهد و فرد احساس تشنگی زیادی می‌کند.
تکرر ادرار: به دلیل دفع قند اضافی از طریق ادرار، دفعات ادرار افزایش می‌یابد.
خستگی: افزایش قند خون و عدم توانایی بدن در استفاده مؤثر از آن می‌تواند منجر به خستگی شود.
تاری دید: تغییر سطح مایعات در بدن می‌تواند باعث تاری دید شود.
عوارض دیابت بارداری:
دیابت بارداری می‌تواند عوارضی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد، از جمله:
برای مادر:
پره‌اکلامپسی (فشار خون بالا در بارداری): دیابت بارداری خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی را افزایش می‌دهد.
زایمان سزارین: به دلیل وزن بالای نوزاد، احتمال نیاز به زایمان سزارین افزایش می‌یابد.
ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده: زنانی که سابقه دیابت بارداری دارند، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده هستند.
برای جنین:
ماکروزومی (بزرگ بودن نوزاد): قند خون بالای مادر می‌تواند باعث رشد بیش از حد جنین و بزرگ شدن نوزاد شود که می‌تواند زایمان را دشوار کند.
افت قند خون نوزاد پس از تولد: نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت بارداری متولد می‌شوند، ممکن است پس از تولد دچار افت قند خون شوند.
زایمان زودرس: دیابت بارداری خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
مرده‌زایی: در موارد نادر، دیابت بارداری کنترل نشده می‌تواند منجر به مرده‌زایی شود.
مدیریت دیابت بارداری:
مدیریت دیابت بارداری شامل موارد زیر است:
رژیم غذایی سالم: رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم، شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و چربی‌های سالم، از اهمیت بالایی برخوردار است. بهتر است با یک متخصص تغذیه برای دریافت برنامه غذایی مناسب مشورت کنید.
ورزش منظم: انجام فعالیت بدنی منظم، مانند پیاده‌روی، شنا یا یوگا، به کنترل قند خون کمک می‌کند. پزشک شما می‌تواند در مورد نوع و میزان مناسب ورزش در دوران بارداری راهنمایی کند.
کنترل قند خون: اندازه‌گیری منظم قند خون با دستگاه گلوکومتر و ثبت نتایج آن به پزشک در تنظیم برنامه درمانی کمک می‌کند.
درمان دارویی: در برخی موارد، رژیم غذایی و ورزش برای کنترل قند خون کافی نیست و پزشک ممکن است انسولین یا داروهای دیگر تجویز کند.
مراقبت‌های دوران بارداری: انجام منظم معاینات و آزمایش‌های دوران بارداری برای بررسی وضعیت مادر و جنین ضروری است.
اهمیت تشخیص زودهنگام:
تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح دیابت بارداری می‌تواند از بروز عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری کند. بنابراین، انجام آزمایش‌های غربالگری دیابت بارداری طبق توصیه پزشک بسیار مهم است.
منابع:
دیابت بارداری چیست و چگونه درمان می شود؟ - مرکز مام
دیابت بارداری چیست؟ علائم+ تفسیر جدول قند خون در بارداری - درمانکده
دیابت بارداری و کنترل آن در دوران حاملگی چگونه است
دیابت بارداری چیست؟ جلوگیری و درمان دیابت بارداری | پذیرش۲۴ - پذیرش24
دیابت بارداری، علائم، راه های تشخیص و روش درمان آن - دکترتو
این اطلاعات صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. همیشه برای تشخیص و درمان هرگونه مشکل پزشکی با پزشک خود مشورت کنید.
