از مزایای حمام یخ چه می‎‌دانید؟

هرچند تحقیقات کنونی در این زمینه محدود است، اما مردم قرن‌هاست که از حمام یخ به دلیل فواید درمانی احتمالی برای سلامتی استفاده می‌کنند. حمام یخ می‌تواند به کاهش دردهای عضلانی و بهبود خلق و خو کمک کند.

مکانیسم اثر حمام یخ چگونه است؟

در طول حمام یخ، آب سرد دمای بدن و پوست را کاهش می‌دهد. این تغییر دما رگ‌های خونی پوست را باریک می‌کند (انقباض عروق) و خون را به سمت هسته مرکزی بدن حرکت می‌دهد، چون بدن شما تمام تلاش خود را می‌کند تا گرم بماند.

هنگامی که از حمام یخ خارج می‌شوید، رگ‌های خونی شما منبسط می‌شوند (اتساع عروق) و خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی را به بافت‌های بدن، از جمله ماهیچه‌ها، پمپ می‌کنند. این فرآیند ممکن است به کاهش التهاب -که می‌تواند باعث درد عضلانی شود- کمک کند.

به عنوان مثال، درد عضلانی تأخیری (DOMS)؛ که معمولاً پس از فعالیت‌های ورزشی -که به آنها عادت نداریم- رخ می‌دهد، با حمام یخ تا حد قابل توجهی بهبود می‌یابد. از همین رو ورزشکاران پس از فعالیت، با انجام این عمل نوعی ریکاوری می‌کنند.

هم‌چنین، غوطه‌ور شدن در آب سرد به بدن فشار وارد می‌کند که به آن «فشار هیدرواستاتیک» می‌گویند. فشار هیدرواستاتیک جریان خون را به سمت قلب، مغز و ریه‌ها حرکت می‌دهد و اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را برای این اندام‌های اصلی فراهم می‌کند.

مزایای حمام یخ

درمان با آب سرد با کاهش دمای بدن و افزایش گردش خون، چندین مزیت فوق‌العاده برای سلامتی دارد:

۱. التهاب را تسکین می‌دهد

معمولاً از یخ برای باریک کردن رگ‌های خونی استفاده می‌شود؛ که به کاهش تورم، درد و التهاب پس از آسیب کمک می‌کند. هم‌چنین تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی آب سرد به گیرنده‌های سرد روی پوست شما برخورد می‌کند، تکانه‌های الکتریکی را به مغز می‌فرستد که اثر کاهش درد دارند. با خروج از حمام یخ، افزایش گردش خون در بافت‌ها و ماهیچه‌ها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند.

۲. درد عضلانی را کاهش می‌دهد

بررسی ۳۲ کارآزمایی تصادفی کنترل‌شده نشان داد که فرو رفتن در آب بسیار سرد یک ساعت پس از ورزش، به کاهش درد عضلانی بعد از تمرین و بهبود ریکاوری عضلانی تا ۲۴ ساعت کمک می‌کند.

البته برخی تحقیقات متناقض نیز نشان می‌دهند که حمام آب یخ پس از ورزش باعث کاهش توده و قدرت عضلانی می‌شود.

۳. خلق و خو و هوشیاری را بهبود می‌بخشد

تحقیقات محدود نشان می‌دهد که غوطه‌وری در آب سرد قادر است خلق و خو را بهبود بخشد. یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ نشان داد افرادی که ۲۰ دقیقه درون آب با دمای پایین (۱۲ سانتی‌گراد) قرار می‌گیرند، خلق و خوی بهتری دارند و تنش و خشم‌شان کمتر است است.

مطالعه دیگری نشان داد که پنج دقیقه فرو رفتن درون آب سرد (تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد) به بهبود هوشیاری، کاهش عصبانیت و استرس کمک می‌کند.

عوارض و خطرات احتمالی

حمام یخ با تمام مزایایی که دارد، با برخی عوارض هم همراه است. نحوه واکنش بدن به حمام یخ به عواملی مانند شرایط سلامتی فردی، زمان سپری‌شده در آب و دمای آب بستگی دارد. عوارض جانبی احتمالی حمام یخ عبارتند از:

پانیکولیت سرد (بثورات ناشی از سرما): اگر سرمای شدید به لایه بافت چربی پوست آسیب برساند، بثورات پوستی خارش‌دار و دردناک ایجاد می‌شود. پانیکولیت سرد می‌تواند شبیه لک، پوسته، برجستگی‌های سخت یا توده‌های عمیق ظاهر شود.

پاسخ شوک سرد: شیرجه یا فرو رفتن ناگهانی در آب سرد (زیر ۱۵ درجه سانتی‌گراد) می‌تواند بدن شما را شوکه کند و منجر به علائمی مانند افزایش سریع تنفس، ضربان قلب و فشار خون شود و قلب را تحت فشار قرار دهد. هم‌چنین می‌تواند خطر غرق شدن را -صرفاً در آب‌های عمیق- افزایش دهد.

دمای پایین بدن (هیپوترمی): حمام یخ می‌تواند باعث شود دمای بدن به طور خطرناکی پایین بیاید. این اتفاق در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی اندام شود.

سوختگی سرد: تماس مستقیم با یخ می‌تواند پوست را بسوزاند و باعث ایجاد تاول‌های دردناک و تغییر رنگ پوست به قرمز، سفید یا خاکستری شود. هم‌چنین می‌تواند با ایجاد سرمازدگی سبب آسیب پوست و مرگ بافت‌های زیرین شود.

آسیب عصبی: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سرما می‌تواند جریان خون را به قدری کاهش دهد که بافت را بُکشد و باعث نوروپاتی دائمی (آسیب عصبی) شود. آسیب عصبی می‌تواند منجر به درد، بی‌حسی و از دست دادن قدرت عضلانی شود. از همین رو، حمام یخ برای افراد دارای بیماری‌های قلبی یا ریوی، سندرم رینود و حساسیت پوستی به آب سرد مناسب نیست.