منبع اصلی پاسخ به سوالات بهداشتی دختران ایرانی

در پژوهشی که نتایج آن در جدیدترین شماره نشریه «پایش» جهاد دانشگاهی منتشر شده نقش مادران در این فرایند مهم برای تربیت بهتر دختران خود از لحاظ ارتقای دانش بهداشت مورد بررسی قرار گرفته است.

نقش اساسی و ارزشمند دختران امروز در تأمین سلامت باروری نسل فردا بر کسی پوشیده نیست و بر این مبناست که ارتقای بهداشت باروری دختران و پرداختن به ابعاد مختلف آن در سطح ملی و بین­‌المللی یکی از گام‌­های اساسی در تأمین سلامت جامعه و خانواده با محوریت سلامت زنان است و سرمایه­‌گذاری در تأمین سلامت این گروه سنی یکی از اصلی­‌ترین مسیرهای تحقق اهداف توسعه هزاره به شمار می‌­رود.

مطالعات در جوامع مختلف نشان داده‌­اند که دختران در دوران بلوغ و سال­های پس‌ از آن در معرض مسائل جسمی و روانی متعددی مانند سوءتغذیه، فقر آهن، ابتلا به عفونت­‌های دستگاه تناسلی ادراری و مواردی از این قبیل قرار دارند که بعضاً برای اولین بار آن­ها را تجربه می­‌کنند. لذا آموزش اولیه دختران در خانه به‌عنوان بهترین محل برای این کار شناخته می‌شود و آگاه­‌سازی مادران به‌عنوان نخستین معلمان دختران می‌تواند سهم عمده‌­ای در پیش­گیری از عوارض بهداشت باروری نسل آینده داشته باشد.

پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی همدان به­‌منظور تعیین تأثیر آموزش مادران بر سطح دانش بهداشت باروری دختران، پژوهشی را روی 120 دختر دانش‌­آموز دوره اول متوسطه و مادران آن­ها انجام داده‌اند.

در این پژوهش پس از آموزش مادران در کلاس‌­های آموزشی در 4 جلسه هفتگی، سوالاتی در قالب پرسش‌نامه از دختران آن­‌ها پرسیده شد و با پرسش‌نامه‌­های قبل از کلاس­‌های آموزشی مورد مقایسه قرار گرفت.

براساس نتایج به‌دست‌آمده، دختران، اولین، مهم­‌ترین و بهترین منبع اطلاعاتی خود را، مادران خود و در درجات بعدی از کادر بهداشتی و مدرسه معرفی کرده‌­اند و دراین‌بین هیچ‌­یک از دختران منبع کسب اطلاعات خود را پدران ذکر نکرده­‌اند.

طبق این یافته‌ها که در مجله «پایش» وابسته به پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی منتشرشده، قبل از شروع مداخله آموزشی، دانش بیش از 85 درصد مادران در حد متوسط و ضعیف برآورد شده بود.

به گفته این محققین، عدم آموزش مادران و کمبود یا فقدان دانش کافی آن‌ها در خصوص مبانی بهداشت باروری و جنسی، خلأ بزرگی در برنامه­‌های حفظ و ارتقای سلامت دختران است که در مطالعات دیگر نیز مشهود بوده است.

نتایج این پژوهش همچنین نشان داده است که کار آموزشی به‌صورت حرفه‌­ای با نوجوانان و خانواده‌­هایشان می‌­تواند ارتباطات والدین- فرزندان را بهبود بخشیده و شرایط مشارکت والدین در پیش­گیری اولیه از رفتارهای مخاطره‌­آمیز نوجوانان را فراهم نماید.

نتایج این پژوهش ارزشمند که نشریه «پایش» جهاد دانشگاهی به انعکاس نتایج آن پرداخته، به‌خوبی حاکی از آن است که مادران، منبع اصلی کسب اطلاعات در دختران هستند و آموزش‌­های لازم به آن­‌ها، منجر به ارتقای سطح دانش دختران نسبت به مبانی اولیه بهداشت باروری می‌­گردد و از این طریق، گام بلندی در جهت حفظ سلامت نسل‌های آینده برداشته می‌شود.