ویتامین‌هایی برای پیشگیری از کم‌خونی

 کم‌خونی دلایل متفاوتی دارد؛ کم‌خونی ناشی از فقر ویتامین‌ها، کم‌خونی فقر آهن و کم‌خونی ناشی از بیماری‌های خونی. به همین دلیل مهم است که توسط پزشکتان تشخیص نوع کم‌خونی صورت گیرد تا بتوان درمان مناسب با آن را انتخاب کرد. در این مطلب می‌خواهیم به کم‌خونی ناشی از فقر ویتامین بپردازیم که معمولاً با تجویز ویتامین و تغییر در رژیم غذایی اصلاح پذیر است.

اسیدفولیک و ویتامین‌های گروه B به ویژه B12 از نیازهای بسیار ضروری بدن است که به بدن در سالم نگه داشتن خون یا سیستم عصبی کمک زیادی می‌کند. کم‌خونی مگالوبلاستیک از مهمترین انواع کم‌خونی است. این نوع کم‌خونی در بیشتر موارد به دلیل کمبود اسیدفولیک یا ویتامین B12 بروز کرده و البته کمبود سایر ویتامین‌ها نیز می‌تواند موجب کم‌خونی مگالوبلاستیک شود. در کم‌خونی مگالوبلاستیک اگرچه بدن گلبول‌های قرمز خونی را تولید می‌کند اما توانایی حمل و تحویل اکسیژن در خون کاهش یافته و مختل می‌شود.

علائم کم‌خونی مگالوبلاستیک

* تنگی نفس

* ضعف عضلانی

* رنگ پریدگی غیرطبیعی پوست

* التهاب زبان (زبان متورم)

* از دست دادن اشتها / از دست دادن وزن

* اسهال

* حالت تهوع

* ضربان قلب سریع

* زبان صاف و بدون پرز

* سوزن سوزن شدن دست و پا

* بی حسی در اندام‌ها

* اختلال در راه رفتن

* کاهش یا از دست دادن حافظه

* اختلال بینایی

نوع درمان کم‌خونی مگالوبلاستیک بستگی به عامل مولد بیماری دارد در عین حال مصرف قرص‌های مکمل و غذاهای حاوی ویتامین B12 و اسیدفولیک بهترین راهکار درمانی در این نوع کم‌خونی است.

مصرف مواد غذایی حاوی اسیدفولیک و ویتامین‌های مختلف به ویژه ویتامین B12 خطر بیماری‌های خونی همچون کم‌خونی مگالوبلاستیک را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

با این‌که کم‌خونی مگالوبلاستیک معمولاً شدید است، اما بیشتر موارد این نوع کم‌خونی با مراقبت‌های به موقع و با مصرف مواد غذایی و یا قرص‌های حاوی اسیدفولیک و ویتامین B12 قابل درمان است.

کم‌خونی فقر ویتامین همچنین به عنوان کم‌خونی مگالوبلاستیک نیز شناخته شده است و انواع علل آن عبارت‌اند از:

کم‌خونی فقر فولات یا همان ویتامین B9

فولات که به عنوان ویتامین ب ۹ نیز شناخته شده است، یک ویتامین موجود در میوه‌ها و سبزیجات برگ سبز است. ناتوانی در جذب فولات می‌تواند منجر به کمبودهای شدید شود. مبتلایان به بیماری روده کوچک مانند بیماری سلیاک و یا کسانی که بخشی از روده خود را با عمل جراحی برداشته‌اند، بیشتر در جذب فولات مشکل دارند. الکل نیز باعث کاهش جذب فولات می‌شود.

نوع درمان کم‌خونی مگالوبلاستیک بستگی به عامل مولد بیماری دارد در عین حال مصرف قرص‌های مکمل و غذاهای حاوی ویتامین B12 و اسیدفولیک بهترین راهکار درمانی در این نوع کم‌خونی است

برخی داروهای تجویزی مانند داروهای ضد تشنج، می‌توانند در جذب این ماده مغذی تداخل ایجاد کنند. زنان باردار و زنانی که شیردهی دارند، نیاز به فولات بیشتری دارند. همچنین کسانی که تحت درمان‌های همودیالیز هستند، باید فولات بیشتری دریافت کنند.

درمان این وضعیت شامل یک رژیم غذایی سالم و مصرف مکمل‌های فولیک اسید توسط تجویز پزشک است. در اغلب موارد، مکمل‌های اسیدفولیک به صورت خوراکی مصرف می‌شوند. هنگامی که سطح فولات در بدن شما به میزان کافی رسید، می‌توانید مکمل‌ها را قطع کنید اما گر این کمبود اصلاح نشد، شاید نیاز به مصرف مکمل‌ها به صورت نامحدود داشته باشید.

غذاهای غنی از فولات عبارت‌اند از: سبزیجات برگ تیره، آجیل، محصولات غنی شده‌ای مانند غلات، نان، ماکارونی و برنج، میوه و آب میوه.

کم‌خونی ناشی از فقر ویتامین B12

این نوع کم‌خونی می‌تواند از یک رژیم غذایی فاقد ویتامین ب ۱۲ ناشی شود. این ویتامین بیشتر در گوشت، تخم مرغ و شیر یافت می‌شود. ویتامین ب ۱۲ و کم‌خونی ناشی از فقر آن در صورت عدم جذب از طریق روده کوچک نیز رخ می‌دهد. این ممکن است به خاطر عمل جراحی معده یا روده کوچک، رشد غیرطبیعی باکتریایی در روده کوچک یا یک بیماری روده‌ای مانند کرون یا سلیاک باشد. برای موارد خفیف این کم‌خونی، درمان شامل تغییرات در رژیم غذایی است بعلاوه مکمل‌های ویتامین ب ۱۲ به صورت قرص یا اسپری بینی است. پزشک شما ممکن است در صورت کمبود شدید، تزریق این ویتامین را تجویز کند. در ابتدا ممکن است تزریق هر روز نیاز باشد و در نهایت تزریق به یک بار در ماه کاهش می‌یابد.

غذاهای غنی از ویتامین ب ۱۲ عبارت‌اند از: تخم مرغ، شیر و پنیر و ماست، غلات صبحانه غنی شده، گوشت قرمز و سفید.

کم‌خونی ناشی از فقر ویتامین C

کمبود ویتامین سی ناشی از اختلال در توانایی بدن برای جذب ویتامین سی است. یک علت آن می‌تواند استعمال سیگار باشد. درمان با دریافت قرص ویتامین سی امکان پذیر است. مصرف غذاها و نوشیدنی‌های حاوی این ویتامین نیز باید افزایش یابد.

غذاهای غنی از ویتامین سی عبارت‌اند از: کلم بروکلی، مرکبات و آب میوه، توت فرنگی، فلفل شیرین، گوجه فرنگی.