عضو هیات رئیسه مجلس: دلیل رفتار برخی وزرا اطمینان از عدم استیضاح است

 برنامه جهان آرا شنبه شب با موضوع معیارهای مجلس کارآمد و با حضور سید امیر حسین قاضی زاده هاشمی ‌و علی اصغر یوسف نژاد دو تن از نمایندگان عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی از شبکه افق پخش شد.

در ابتدای این برنامه علی اصغر یوسف نژاد در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه چرا در افکار عمومی، مجلس به عنوان نهادی مطرح است که کارآیی قابل قبولی ندارد گفت: من این تحلیل را قبول ندارم. ما باید ببینیم که ‌مفروضات و شاخص های مردم برای سنجش مجلس چیست و چقدر از زوایا و واقعیات مجلس را توانسته ایم به اطلاع مردم برسانیم.

وی افزود: مجلس دو وظیفه قانون گذاری و نظارت بر قانون را دارد. پس اگر می خواهیم یک ارزیابی صحیح از مجلس داشته باشیم باید خواسته ما در حد وظایف مجلس باشد. امروز از مجلس می خواهند در باره ارز و سیاست خارجی کاری کند در حالی که حل این مشکلات تنها به عهده مجلس نیست.

یوسف نژاد ادامه داد: در ذهن برخی، استیضاح و تحقیق و تفحص به شکل منفی آن نقش بسته است و انتظار دارند در نتیجه سوال و یا استیضاح حتما وزیر برکنار شود. در حالی که سوال یا استیضاح باید شامل بررسی نکات مثبت و‌منفی باشد.

عضو هیئت رییس مجلس با بیان اینکه الان مجلس طرح محور شده است گفت: این در صورتی است که فقط بخشی از کار کشور به عهده مجلس است. اتفاقا دولت باید لوایح مربوط به اداره کشور را ارائه دهد. برخی طرح هایی که ما می دهیم از پشتوانه کارشناسی خوبی برخوردار نیست و شاید یک نماینده بر اساس مسائل منطقه ای طرحی را به مجلس بدهد که مصالح ملی در آن لحاظ نشده باشد. در صورتیکه که اگر دولت به مجلس لایحه ارائه کند مسئله را در سطح ملی می بینید.

یوسف نژاد: سوال و استیضاح به معنای مچ گیری نیست

وی‌ادامه داد: الان طرح هایی که در نوبت دستور کار مجلس است زیاد شده و به جایی هم  نمی رسد. سوال و استیضاح به معنای مچ گیری نیست بلکه به معنای همکاری است. به نظر من دولت باید از این موضوع استقبال کند و اتفاقا دستگاه های دولتی باید از نظارت استقبال کنند زیرا این به معنای شفاف سازی و حل شدن بسیاری از مشکلات است.

عضو فراکسیون امید مجلس عنوان کرد: اینکه در یک‌ کشوری سقفی برای مبلغ اجازه بها داشته باشند در اختیار مجلس نیست و وظیفه دولت است که می تواند بوسیله اهرم هایی که دارد این کار را انجام دهد. البته در کنار دولت مجلس هم باید باشد. مجلس نسبت به مسائل اقتصادی حساسیت دارد و حتما در حوزه  تکالیفی که به عهده دولت است کمک می کند. مثلا در یکسال گذشته ۲۴۷۰ ساعت کمیسیون های مجلس با حضور دستگاههای اجرایی جلسه داشته اند.

یوسف نژاد گفت: شرایط فعلی ما شرایط طبیعی نیست که بخواهیم با معیارهای اقتصادی معمول موضوع را بسنجیم. تصمیمات ما الان اقتضایی است و باید وجه اجتماعی تصمیمات را هم در نظر بگیریم. تصمیماتی که مجلس می گیرد سعی شده به نفع عموم مردم باشد اما مجلس تلاشش را کرده و دولت هم در همین راستا باید تلاشش را بکند.

عضو‌هیئت رییسه مجلس تصریح کرد: در مورد مسکن اعتقاد ما این است که اگر حوزه مسکن تحرک داشته باشد ممکن است بسیاری از مشکلات را با خود حل کند. از چند سال گذشته به این طرف مجلس قوانین خاصی را به تصویب رسانده و در قانون بودجه اظهار نظرهای قانونی در این حوزه داشته است. اما بایداجرای قانون را هم مد نظر داشته باشیم. خیلی جاها چون قانون مصوب در قالب طرح نمایندگان بوده دولت آن را عملیاتی نکرده است. به همین خاطر در این مجلس تذکرات و سوالات و استیضاح از حالت طبیعی و معمول یک مجلس زیادتر است.

10 هزار سوال و تذکر در مجلس

وی اظهار داشت: چرا باید بیش از ۱۰ هزار سوال و تذکر در مجلس داشته باشیم؟ این نشان دهنده این است که دولت و مجلس هماهنگ نیستند. برخی جاها هم در هماهنگی بین دستگاهی مشکل داریم.

این نماینده مجلس عنوان کرد: حتما اینگونه نیست که قانونی که ما نوشتیم اجرا می شود. برخی اوقات قوانین بسیار زیاد است و ظرفیت زمانی مجلس اجازه ارائه همه سوالات درباره نحوه اجرای آنها در صحن مجلس را نمی دهد.

وی گفت: تجربه من نشان می دهد که اگر دولت یک لایحه را به مجلس بدهد کار کارشناسی و آمادگی بین دستگاه ها و استدلال برای اینکه عملیاتی شود پیش از ارایه لایحه به مجلس اتفاق می افتد و فرآیند کاری آن در مجلس تسریع می شود ‌و با رای بالا هم تصویب و اجرایی می‌شود.

یوسف نژاد ادامه داد: حال اگر این تبدیل به طرح شود ساعت کار بیشتری می برد، تصمیم گیری برای نمایندگان مجلس سخت تر است و کمتر از ۵۰ درصد طرح ها در صحن رای می آورد و وقتی در دولت می رود کمتر از ۵۰ درصد مصوبات اجرایی می شود. فکر می کنم دولت باید بیشتر لایحه به مجلس بدهد و از مجلس هم کمک بخواهد.

عضو‌ فراکسیون امید مجلس عنوان کرد: عمده نمایندگان با شفافیت آرا موافق هستند. من در مورد آرا و حضور غیاب و حقوق نمایندگان موافق شفافیت هستم زیرا موجب انضباط کار می شود. ذهنیت عمده نمایندگان این است که شفافیت موضوع خوبی است اما اگر مسائل حاشیه ای آن حل شود. مردم حوزه انتخابیه حق دارند درباره حقوق‌ و‌ مزایای نماینده اطلاع داشته باشند.

وی‌ گفت: نباید اظهار نظر یک فرد را به کل مجلس نسبت بدهیم و تایید هم نمی کنیم که همه مجلس هم درست و پاک هستند شاید کسی هم خطا کند ولی مسئولیت آن با خودش است.

* قاضی زاده هاشمی:  بی توجهی دولت به هشدارهای 200 نماینده درباره بحران در اقتصاد

در ادامه برنامه، سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی اظهار داشت: اینکه یک سطح از نارضایتی عمومی نسبت به کارکرد دستگاه ها وجود دارد یک‌ واقعیت است و نمی توانیم بگوییم مردم از عملکرد دستگاه ها راضی هستند. هرچند قوه قضاییه اخیرا با حضور مقتدرانه آقای رییسی در عرصه مبارزه با فساد خوب عمل کرده است.

ما وقتی خدمت مردم میرسیم مردم مسائل کوچک و ‌بزرگ را از نماینده مجلس مطالبه می کنند و مجموعه درخواست های خودشان را از کسی که نام مسئول دارد مطالبه می کنند. وقتی که ما نماینده مردم می شویم یک شانی داریم و وقتی قانون به ما اجازه داده که نطق کنیم و تذکر دهیم برای پیگیری مشکلات مردم است.

وی ادامه داد: ما باید شاخص داشته باشیم و برای اظهارنظر مستندات داشته باشیم. یک ناکارآمدی عمومی در ارائه خدمت به مردم اتفاق افتاده که مجموعه دستگاه ها در آن شریک هستند. مجلس تلاش هایی کرده اما اثر بخشی کافی نداشته است. بار اصلی اداره کشور به عهده قوه مجریه است و‌ مجلس برای ریل گذاری تسهیل‌گری و کنترل ایجاد می کند اما ما جای دولت نیستیم. مثلا در قانون هدفمندی یارانه ها آنچه مجلس تصویب کرد دولت اجرا نکرد زیرا تلقی دیگری از این قانون داشت.

عضو‌ هیئت رییسه مجلس تصریح کرد: به لحاظ قانونی مجلس می تواند دولت و وزرا را استیضاح کند و قانون گذاری کند اما به لحاظ کارکردی ساماندهی حوزه اقتصادی کشور و سیاست های پولی و مالی دست دولت است. چند سال پیش ۲۰۰ نفر از نمایندگان به رییس جمهور نامه می ‌نویسند که تیم اقتصادی شما دارد مشکل ایجاد می کند و این موضع از زمان صندوق های مالی و اعتباری شروع شد و گفته شد که این صندوق ها در جامعه تورم ایجاد می کنند و موضوع مهار تورم شما زیاد دوام نمی آورد. اما تا کار به شرایط بحرانی نرسید رییس بانک مرکزی تغییر پیدا نکرد و رییس سازمان برنامه و بودجه هنوز هم تغییر پیدا نکرده است.

* بحث جدی درباره یارانه‌ها در جلسه سرا قوا

قاضی زاده هاشمی گفت: همین الان سر تخصیص یارانه ها بحث جدی در جلسه سران قوا وجود دارد. ما گفته ایم یارانه ها چگونه باید تخصیص یابد اما دولت فکر می کند که با اجرای این شیوه بستر برای کپنی شدن اجناس ایجاد می شود. هر ساله دیوان محاسبات گزارش تفریغ بودجه را ارائه می کند و میزان تخلفات دولت مشخص می شود بعد دادستانی رسیدگی می‌کند و می رود جزو پرونده های طولانی که در قوه قضاییه می ماند.

* بزرگان نظام استیضاح بیشتر را به مصلحت نمی‌بینند

وی درباره عملکرد نظارتی مجلس توضیح داد: آخرین ابزار ما عزل است و آنقدر این ابزار در مجلس بکار گرفته شده که بزرگان نظام که مصلحت نظام را می بینند گفته اند دیگر بیشتر از این استیضاح نکنید و تنش بیشتر نشود. شاید دلیل اینکه برخی ‌وزرا اینگونه رفتار می‌کنند، همین باشد که می دانند استیضاح نمی شوند.

وی ادامه داد: ما آنقدر طرح استیضاح داشتیم که اگر برخی از آنها هم رای می آورد دولت باید دوباره تجدید رای اعتماد می‌کرد زیرا بر اساس آیین نامه مجلس اگر نیمی از وزرا تغییر پیدا کنند مجددا کل کابینه باید رای اعتماد بگیرد و به نظرم اگر برای یک یا دو وزیر دیگر در این دولت استیضاح اتفاق بیافتد کل کابینه باید رای اعتماد بگیرد. این مساله هم  وجود دارد و مصالح هم باید دیده شود. وقتی شرایط کشور بغرنج است ما می خواهیم مسایل کشور را حل کنیم. یک بار حضرت آقا فرمودند مجلس در راس امور است نه نمایندگان آن. تمرکز مجلس بر این است که مشکلات مردم حل شود نه اینکه الزاما با کسی برخورد کنند.

قاضی زاده هاشمی اظهارداشت: مثلا بیش از حدود سی جلسه گذاشته ایم علنی و ‌غیر علنی که مسایل اقتصادی و کشاورزی را پیگیری کنیم. مثلا دولت می خواست بنزین را گران کند که ما گفتیم به دلایلی نباید این کار انجام شود. با توجه به سختی شرایط که کشور داشته مجلس تلاش های زیادی کرده ‌و پای کار بوده البته جاهایی موفق بوده و جاهایی هم موفق نبوده است.

نماینده مردم مشهد در مجلس گفت: در بخش مسکن در یک مقطعی وزیر مسکن به دخالت در موضوع ساخت و ساز و‌ کنترل بازار مسکن با این توجیه که من نگاهم کمونیسیتی نیست اعتقاد نداشته است. در آن مقطع مجلس موضوعش بررسی رفتار ایشان بوده است. حتی گزارشی تهیه شده و برای رسیدگی‌ تخلفات به قوه قضاییه ارائه شده است.

وی یادآور شد: خود ما و جمعی از نمایندگان دو طرح برای دولت فرستادیم که یکی از آنها بحث مسکن اقساطی بود و در حوزه کنترل بازار مسکن هم طرح اجرایی داشتیم.

وی‌ بیان اینکه رییس جمهور مسئول اجرای قانون اساسی است و اصل ۲۹ بر تامین مسکن تاکید دارد تصریح کرد:  موضوع اخذ مالیات از خانه های خالی و عایدی سرمایه نیاز به قانون ندارد زیرا دولت مجوز قانونی آن را دارد یعنی دولت ابراز قانونی کافی را دارد اما در داخل خودش برای اجرای آن دعوای کارشناسی دارند.

* اقتصاددانان ما حدود ۶۰ سال از اقتصاد مدرن عقب هستند

قاضی زاده ادامه داد: اقتصاد ما یک وضع نرمال را طی نمی کند و اقتصاددانان ما حدود ۶۰ سال هم از اقتصاد مدرن عقب هستند. یک پیشنهاد ما ایجاد شرکت های قیمت گذاری مسکن است اما تئوریسین های اقتصادی دولت معتقد به این موضوع نیستند و خیلی قائل به کنترل قیمت توسط دولت نیستند.

عضو هیئت رییسه مجلس عنوان کرد: بعد از تصویب قانون دو ساز و‌کار موید کار ما است که یکی از آنها پشتوانه های مالی است. ما حدود ۱۰ هزار قانون در کشور داریم که باید ببینیم برای اجرای آنها منابع در اختیارداریم یا نه. در واقع ما هر سال در قانون بودجه به قوانین کشور تخصیص می زنیم.

وی‌ گفت: سازوکار دوم این است که ما گزارش نظارتی تهیه می کنیم مثلا در حوزه مسکن کمیسیون عمران دو‌ گزارش نظارتی داده است که به قوه قضاییه رفته که در روند طولانی رسیدگی‌می افتد ولی معمولا از دیدگاه سوء مدیریت با این تخلفات برخورد نمی شود. امروز مصوبه ای داشتیم که اگر چنین گزارشی به قوه قضاییه دادیم، معادل آن جرم انگاری و برخورد کند.

قاضی زاده هاشمی خاطر نشان کرد: از مجموع تحقیق تفحص هایی که مجلس از اول انقلاب تا کنون انجام داده است تنها یک یا دو مورد نتیجه داشته است و این موضوع تیغ مجلس را کند می کند. از اول این مجلس جلساتی را با قوه قضاییه داشته ایم و حتی شکل گزارشات خود را به شکل لوایح قضایی تغییر دادیم اما متاسفانه تاکنون اتفاقی نیافتاده است. حتی در ‌‌مورد رسیدگی مالی در دیوان محاسبات هم دادستانی باید رسیدگی کند که در اختیار قوه قضاییه است.

نماینده مردم مشهد در مجلس ادامه داد: یکی از ایراداتی که مجلس دارد این است که باید با توجه به واقعیت های کشور کمتر قانونگذاری هایی کند که قابل اجرا نیست. اما تحت فشارهای افکار عمومی و دلسوزی نمایندگان این اقدام می شود و بار مالی آن مود توجه قرار نمی گیرد البته برخی اوقات هم شرایط مالی کشور تغییر می کند.

وی افزود: در قانون اساسی ما بحث تفکیک قوا ذکر شده است. یک‌ وقت مجموعه کارکردهای نظام را در نظر می گیریم که همه مسئولان در یک مسیر قرار میگیرند اما وقتی یک هدف ترسیم می شود همه باید تلاش کنند تا آن هدف محقق شود.

قاضی زاده هاشمی گفت: اما کارکرد فردی ما جنبه سلبی دارد و کارکرد ایجابی ما با قدرت فشار اتفاق می افتد. در نظام های مردم سالار مجلس ایجاد می شود تا جلوی دیکتاتوری را بگیرد. مثلا در بحث یارانه ها ما به یک نتیجه ای رسیده ایم که دولت آن را قبول ندارد چون کار کار شناسی ما را قبول ندارد. در تضارب اندیشه ها و فکر ها است که کار انجام می شود. نگاه قانونگذار آرمانی است و نگاه دولت حداقلی است و در نتیجه همین تضارب فکری است که به یک نتیجه نسبی می رسیم.

مثلا دولت می خواست بنزین را گران بکند ما گفتیم این کار آخرین راه است شما اول باید کارت سوخت را احیا کنی بعد کسانیکه مصرف نامتعارف داشته و در کار قاچاق هستند را کنترل کنی تا به همه مردم فشار نیاید.

وی عنوان کرد: در مرکز پژوهشهای مجلس ابزاری درست شده که ببیند نظری که به مجلس ارائه می شود درست باشد و قانون اساسی اصالت را به لایحه دولت داده است تا بر اساس ساختار اداری کشور و تامین مالی باشد. مرکز پژوهش ها در واقع نظرات دولت را کنترل می کند وگرنه بضاعت مجلس جای این دستگاه عریض و طویل کارشناسی دولت نمی نشیند پس اصالت کار کارشناسی با دولت‌ها است و تلاش ما هم این است که ببینیم چقدر این کارشناسی درست است یا خیر. چون ما اندیشکده ای فکر می کنیم. اما ما متاسفانه این سال ها مجبور شدیم که برویم جای دولت بنشینیم و فکر‌ کنیم.

عضو هیئت رییس مجلس تصریح کرد: کارهای  بزرگی در حوزه شفافیت چه در حوزه داخلی و چه در حوزه بیرونی مجلس شروع کردیم. ما الان مجموعه طرح ها و لوایح را ثبت می کنیم و نظرات نمایندگان را هم ثبت می کنیم اما یک موضوع شفافیت آرا نمایندگان مانده است که برای این موضوع باید آیین نامه داخلی مجلس تغییر کند و نیاز به دو سوم آرا نمایندگان دارد که مرتبه آخری که درباره آن رای گیری شد تنها ۷ رای کم داشت. جمعی از همکاران ما نگرانی هایی دارند درباره آرائشان.  نمانیدگان هم مورد خطاب مردم حوزه انتخابیه خودشان هستند و همه کارهای عمرانی در تعامل با دولت و دستگاههای اجرایی است.

نماینده مردم مشهد در مجلس اظهار داشت: این تعامل باعث شده است که یک ملاحظه معنوی بوجود آید. نماینده می داند اگر نظرش در راستای نظر دستگاههای اجرایی نباشد مشکل پیش می آید.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط خاصی که کشور دارد برخی اقدامات مجلس دیده نمی شود در حالی که مجلس کارهای خوبی در حوزه مبارزه با فساد انجام داده است.