گزارشی از مجمع ایران و اروپا در زوریخ/ اتحادیه اروپا: مردم ایران باید نتایج برجام را حس کنند

 همایش دو روزه چهارمین مجمع ایران - اروپا (EIF4) سه شنبه و چهارشنبه هفته گذشته در 'دولدر گراند هتل' زوریخ برگزار شد. حمایت قاطع اروپا از برجام و تاکید بر اینکه مردم و شرکتهای ایرانی باید نتایج برجام را حس کنند، یکی از مهمترین خبرها بود که مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. در کنار آن لزوم اصلاح ساختارهای اقتصادی و بانکی و افزایش شفافیت بانکی و مالی نیز از مسائل مطرح شده بود.

'اسفندیار باتمانقلیج' موسس مجمع ایران و اروپا در پایان این همایش اعلام کرد که چندین جلسه بسیار مهم و اساسی در حاشیه همایش امسال زوریخ بین شرکتهای ایرانی و خارجی برگزار شد .

وی با بیان اینکه در همایش امسال نزدیک به 450 نفر از حدود 150 شرکت ایرانی و خارجی از جمله 25 شرکت بزرگ و شناخته شده حضور داشتند، گفت: هیاتهای خارجی با حضور در این همایش استراتژی تجارت در ایران را بهتر می شناسند و با شریکان ایرانی آشنا می شوند و امسال از هیاتهای که آمده بودند چندین شرکت بزرگ ایران توانستند با شریکان اروپایی جلسات خصوصی مهمی داشته باشند اما بهتر است فعلا اسم شرکتها را ذکر نکنیم.

باتمانقلیج در خصوص دورنمای فعالیت ها و همکاری های اقتصادی ایران و اروپا گفت: در کل ، کار زیاد مانده اما خوشبختانه مشکلات موجود را می توانیم حل کنیم.

** پیام قاطع اتحادیه اروپا در حمایت از برجام

سخنرانی 'هلگا اشمید' دبیر کل بخش روابط خارجی اتحادیه اروپا (EEAS) در دومین روز از این همایش توجه بسیاری از رسانه ها را به خود جلب کرد. اشمید در این سخنرانی بطور تلویحی ادعاهای آمریکا را درباره ارتباط برجام با مسائل منطقه ای رد کرد و گفت: برجام توافق صلح یا توافق منطقه ای نبوده بلکه یک توافق عدم اشاعه هسته ای بود و مهم است که توافق هسته ای مقصر مسائلی که قرار نبوده به آنها بپردازد، شناخته نشود

وی با بیان اینکه 'مهم است که مردم و شرکتهای ایران بطور مستقیم مزایای توافق هسته ای را احساس کنند'، افزود: ما در اتحادیه اروپا از همکاری اقتصادی بین ایران و اروپا در تمام سطوح سیاسی و در سطح سیاست گذاری حمایت می کنیم .

اشمید گفت: ما در اتحادیه اروپا هر کاری می توانیم برای توضیح چارچوب قانونی موجود در ایران برای نظام مالی و بانکی اروپا انجام می دهیم و یک راهنمای 50 صفحه ای درباره اوضاع پس از برداشته شدن تحریم ها ارائه کرده ایم و همچنین در این زمینه با بخش خصوصی و شریکانمان در جهان تعامل می کنیم.

وی در عین حال افزود: مسلم است که اتحادیه اروپا یا کشورهای عضو نمی توانند بانکها یا شرکتهای دیگر را به اتخاذ تضمیمی وادار کنند اما ما همچنان به تعامل با بخش مالی و نظام بانکی برای تشویق آنها به کار ایران ادامه می دهیم.

دبیر کل بخش روابط خارجی اتحادیه اروپا در بخش دیگری از سخنانش گفت: همچنین کارهایی هم هست که ایران لازم است انجام دهد. ما از تلاشهای ایران برای پرداختن به موضوع مقابله با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم استقبال می کنیم . تطبیق یافتن با استانداردهای بانکی بین المللی و تبعیت از استانداردهای قانونی بین المللی در بخش خدمات مالی بسیار مهم است. ایران را تشویق می کنیم به این تلاشها ادامه دهد.

اشمید گفت: پس از منقطع شدن طولانی مدت ایران از نظام بانکی و تجاری بین المللی، روشن بود که تطبیق یافتن جامعه تجاری بین المللی با واقعیت جدید پس از اجرای برجام زمان می برد.

وی خاطرنشان کرد : کمیسیون اروپا به عنوان نشانه ای از اعتماد به روابط مالی و اقتصادی آینده با ایران، پیشنهاد کرده که به 'بانک سرمایه گذاری اروپا' اجازه کار در ایران در آینده داده بشود. تمام 28 دولت عضو اتحادیه اروپا در شورای اروپا از توسعه روابط اقتصادی با ایران و همچنین از عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی حمایت می کنند.

'اولریش فان زانتیر' مدیر شرکت مشاوره بانکی آلمانی «KPMG» یکی دیگر از مقامات اروپایی بود که در مجمع ایران و اروپا سخنرانی کرد و گفت: ایران گامهای مهمی در مسیر جذب فاینانس و منابع مالی خارجی برداشته و بانکهای بسیاری در اروپا آماده همکاری با ایران هستند. پس از برداشته شدن تحریم ها اقدامات خوبی در مسیر بهبود اقتصادی ایران انجام شده هر چند هنوز انتظارات بطور کامل محقق نشده و کارهای بیشتری باید انجام شود.

فان زانتیر گفت: فاینانس و جذب اعتبار خارجی از چالش های مهم بوده است و ایران گامهای خوبی در این مسیر برداشته اما لازم است که اقدامات بیشتری انجام شود. توصیه ما به شرکتها و بانکهای اروپایی این است که جلو بروید و با ایران کار کنید؛ اگر شرکتها جلو بروند به تبع آنها دولتها نیز خود را تطبیق خواهند داد زیرا کار با ایران منافع زیادی برای تجارت بین المللی دارد.

این مدیر شرکت مشاوره بانکی آلمانی در پاسخ به سوال یکی از حاضران درباره موضوع خطر 'بازگشت تحریم ها' (snap back) گفت: من سیاستمدار نیستم اما برداشت من این است که خارج از آمریکا همه خواستار کار با ایران هستند. اروپایی ها خواستار بازگشت تحریمها نیستند. من خوشبین هستم؛ هر چند موضوع بازگشت تحریمها یک نگرانی است و موجب اکراه برخی شرکتها از کار با ایران می شود، اما با اطمینان می گویم که هزاران بانک و شرکت متوسط و کوچک و شماری از شرکتهای بزرگ هستند که آماده کار با ایران هستند.

مدیر این موسسه مشاوره بانکی آلمانی همچنین گفت که بانکهای ایرانی باید ساختار مالکیتی خود را اعلام (disclose) کنند تا موسسات مالی خارجی بهتر بتوانند فرایند بررسی حقوقی (Due Diligence) پیش از ایجاد روابط کاری را انجام دهند.

** تاکید سفیران 5 کشور اروپایی بر همکاری اقتصادی با ایران

سفیران پنج کشور اروپایی در ایران نیز چهارشنبه هفته گذشته در دومین روز از مجمع ایران و اروپا بر اهمیت تداوم برجام به عنوان یک توافق بین المللی و توسعه زمینه های همکاری با ایران تاکید کردند.

'دنی عنان' سفیر دانمارک با اشاره ارقام و آمار افزایش مراودات تجاری ایران با دانمارک و سایر کشورهای اروپایی، این مساله را یکی از نتایج برجام دانست و گفت: برجام مزایای بسیار دیگری هم داشته است اما در این مجمع تجاری بیشتر مورد توجه است.

'فرانسوا دلایه' سفیر بلژیک نیز با اشاره به سخنان اشمید گفت: ما 100 درصد از اظهارات اشمید حمایت می کنیم و ما 100 درصد به دنبال اجرای این توافق هستیم.

'سوزانا ترستال' سفیر هلند نیز در این میزگرد گفت: دو سال پیش در آغاز کار خودم در ایران پیش از روز اجرای برجام در وزارت امور خارجه ایران با مقامات ایران صحبت کردم و آنان تاکید داشتند که شرکتهای شل ، ک . ال . ام باید بازگردند و شما امروز می بینید که این شرکتها در حال کار در ایران هستند و در این همایش حضور دارند اما کارهای بسیار بیشتری باید در زمینه های مختلف انجام شود. از روز اجرای برجام تا کنون اتفاقات زیادی روی داده و تا زمانی که برجام پا بر جا است و همه ما به آن متعهد هستیم ، این روند ادامه خواهد داشت.

'جولیوس گویلو' سفیر لهستان اظهار داشت: برداشت من این است که افرادی در دولت روحانی هستند که به روشنی درک می کنند بدون برخی تغییرات عمیق در سیستم اقتصادی وضعیت خیلی پیشرفت نخواهد کرد و به نظر من نیاز است که ایران تغییراتی ساختاری در اقتصاد انجام دهد و شفافیت را افزایش دهد. اروپا و جامعه بین المللی در این مسیر باید به ایران کمک کنند و کمک به ایران به معنی پایبند بودن به توافق هسته ای است ؛ به نظر من راه دیگری وجود ندارد ما باید گفت وگو داشته باشیم و اگر این توافق را نداشته باشیم گفت وگویی هم نیست.

** بررسی رویکرد آمریکا به برجام

میزگرد (پنل) دیگری برای بررسی سیاست دولت آمریکا در قبال برجام روز چهارشنبه با حضور 'باربارا اسلاوین' کارشناس شورای آتلانتیک و 'جارت بلانک' عضو موسسه 'کارنگی' و از مقامهای سابق وزارت امور خارجه آمریکا در دولت باراک اوباما برگزار شد.

اسلاوین در این میزگرد گفت: تصور من این است که ترامپ بار دیگر اجرای برجام توسط ایران را تایید نمی کند اما این مساله الزاما به معنی بازگشت تحریمها نیست. البته در مورد ترامپ هیچ وقت نمی شود گفت که مساله ای قطعی و نهایی است زیرا او آدمی دمدمی مزاج است.

اسلاوین در پایان جلسه گفت: مقامات آمریکا از تبعات لغو برجام و منزوی شدن آمریکا آگاه هستند اما ترامپ هم دوست ندارد هر 90 روز یکبار این توافق را تایید کند و به دنبال سازوکاری با کنگره هستند که ترامپ از شر این الزام رها شود اما گمان نمی کنم که آمریکا با بازگرداندن تحریمهای هسته ای توافق را نقض کند اما تحریم های جدیدی وضع خواهد شد تا آمریکا در توافق باقی بماند.

** تاکید بر تحول نظام بانکی در میزگرد مسائل بانکی و خدمات مالی

در روز اول همایش ، میزگردی در خصوص مسائل بانکی و خدمات مالی با حضور 'پرویز عقیلی' مدیر بانک خاورمیانه ، 'مصطفی بهشتی روی' عضو هیات مدیره بانک پاسارگاد ، 'مهدی سیف اللهی' مدیر موسسه مالی 'پویا' و 'یورن سورنسن' از مدیران ارشد موسسه اعتبار صادراتی 'ای کی اف' دانمارک برگزار شد. سورسن در این میزگرد بر بهبود شرایط کاری با ایران پس از برجام تاکید و خاطرنشان کرد که بانکها و موسسات مالی اروپایی بیشتری درصدد کار با ایران هستند. وی با اشاره به امضای قرارداد ای کی اف و 'دانسکه بانک' دانمارک و 'اوبربانک' اتریش با ایران گفت: این قراردادها بسیار مهم هستند و ما خطر ناشی از بازگشت احتمالی تحریمها را پوشش می دهیم .

وی خاطرنشان کرد که بانکهایی از ایتالیا، انگلیس و دیگر کشورهایی اروپایی نیز با ایران همکاری می کنند.

موضوع تحول نظام بانکی در ایران نیز در این میزگرد مطرح شد و در این ارتباط اظهارات پرویز عقیلی مدیر بانک خاورمیانه مبنی بر لزوم تعطیلی یا ادغام تعدادی از بانکهای ایران در 6 سال آینده ، مورد توجه برخی رسانه ها از جمله رویترز قرار گرفت. عقیلی لزوم اجرای یک برنامه چند مرحله ای برای تطابق نظام بانکی ایران با استانداردهای جهانی 'بازل 3' را مورد تاکید قرارداد.

برخی رسانه ها از جمله 'المانیتور' نیز این صحبت عقیلی را مورد توجه قرار دادند که حدود 20 درصد از وامهای بانکی در در ایران وام سررسید گذشته هستند (non-performing loan NPL) هستند. وی خاطرنشان کرد که دولت نمی تواند در یک مرحله 180 تا 200 میلیارد دلار هزینه تجدیدساختار بانکی را متحمل شود و این کار را در مراحلی در 6 سال آینده انجام خواهد داد تا بانکها فرصت افزایش سرمایه یا ادغام با بانکهای دیگر را داشته باشند یا تعطیل شوند.

مدیر موسسه اعتبار صادراتی دانمارک نیز با تایید اظهارات مدیر بانک خاورمیانه ، گفت که تجدیدساختار بانکی در ایران برای جلب اعتماد شریکان بین المللی مهم است و تاکید کرد که اصلاحاتی به شیوه منظم و آرام باید صورت گیرد.

بهبود استانداردهای نظارتی بانکی

مهدی سیف اللهی مدیر موسسه مالی پویا خاطرنشان کرد که بانکهای ایران استانداردهای خود در زمینه گزارش دهی از عملکرد را بهبود بخشیده اند و ارائه گزارشهای در فواصل کوتاهتر موجب افزایش شفافیت و قابلیت اعتماد می شود.

** تاکید بر اهمیت بخش انرژی ایران در میزگرد انرژی

در روز اول همایش چهارمین مجمع ایران و اروپا همچنین میزگردی فرعی درباره انرژی با حضور مقاماتی از چند شرکت خارجی برگزار شد که 'هانس نیکامپ' معاون امور ایران در شرکت انگلیسی- هلندی 'شل' چهره شاخص آن بود.

این مقام شرکت شل با تاکید بر اهمیت ایران برای بازار جهانی انرژی گفت: ایران یکی از آخرین کشورهایی در جهان است که امکان دسترسی به نفت و گاز با هزینه پایین در آن وجود دارد و این موجب جذابیت ایران برای شرکتهایی مانند شل ، توتال و بسیاری از دیگر شرکت های بین المللی نفت (IOCs) می شود. در این میزگرد 'ساریم شیخ' مدیر بخش پاکستان و آسیای مرکزی شرکت 'جنرال الکتریک' و عضو هیات مدیره یک شرکت ژاپنی نیز در خصوص همکاری در بخش انرژی ایران مطالبی بیان کردند.

اهمیت بخش انرژی ایران ساعتی پس از این میزگرد، در سخنرانی مهدی کرباسیان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) نیز مورد تاکید قرار گرفت . کرباسیان با بیان این مطلب که ایران خواستار گسترش بیش از پیش روابط تجاری با اروپاست، بر اهمیت صادرات ایران برای امنیت انرژی اروپا، تاکید کرد.

کرباسیان با اشاره به روابط چند صد ساله ایران با اروپا از زمان شاه عباس تاکنون، گفت: اروپا همواره پیش از تحریم ها، بزرگ ترین شریک تجاری ایران محسوب می شد و اکنون در دوره پساتحریم نیز نه تنها به دنبال آن هستیم که روابطی عادی داشته باشیم، بلکه درصدد گسترش بیش از پیش روابط هستیم.

وی افزود: ما با داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز درصدد افزایش ظرفیت برای صادرات به اروپا به عنوان یکی از واردکنندگان اصلی انرژی هستیم و این مساله موجب افزایش امنیت انرژی اروپا خواهد شد. از سوی دیگر، ایران نیز به دنبال جذب 250 میلیارد دلار سرمایه گذاری در زیرساخت ها، نفت و گاز و صنایع مختلف است.

** ظرفیت رقابت ایران با امارات در میزگرد حمل و نقل

میزگردی با عنوان 'ایجاد شبکه هوشمند حمل و نقل' نیز در روز چهارشنبه برگزار شد که در آن ظرفیتهای ایران برای توسعه بنادر و شبکه های حمل و نقل منطقه ای بررسی شد. 'ویم دیلن' رییس بخش توسعه تجاری بندر آنتورپ بلژیک گفت که مشکلات زیرساختی و همچنین تحریمها موجب عدم توسعه در این زمینه شده اما تاکید کرد همانطور که در شمال غربی اروپا بنادر بزرگ نزدیک به هم وجود دارند. ایران نیز می تواند در خلیج فارس قطب تجاری در کنار بندر 'جبل علی' امارات داشته باشد.

** ظرفیت های سرمایه گذاری در بخش بیمه ایران

یکی از میزگردهای فرعی روز دوم مجمع با موضوع بیمه بود که در آن ظرفیت های سرمایه گذاری در بخش بیمه ایران مورد بررسی قرار گرفت.

احسان همتی مدیر بیمه های اتکایی و امور بین الملل 'بیمه ما' نیز در سخنان خود گفت: به لطف دکتر روحانی و به لطف برجام ما این فرصت را به دست آوردیم که بار دیگر با شرکتهای بزرگ بیمه در کشورهای اروپایی بخصوص در فرانسه ، آلمان ، سوئیس و انگلیس دوباره مرتبط شویم و همکاری کنیم.

در این میزگرد از جمله مطرح شد که 11 درصد واحدهای مسکونی ایران بیمه دارند و حدود 90 درصد بیمه آتش سوزی ندارند. در ایران حدود 25 میلیون خودرو وجود که حدود 87 درصد آن پوشش بیمه ای ندارند. همچنین در خصوص بیمه عمر تنها 14 میلیون نفر بیمه عمر دارند و اینها نشان دهنده ظرفیت کار در بخش بیمه ایران است.

پرویز خسروشاهی معاون بیمه مرکزی در این میزگرد گفت: با شرط رعایت استانداردهای نظارتی ، ما تمام تلاشمان را به کار می گیریم که سرمایه گذار خارجی در صنعت بیمه ایران حضور داشته باشد.

وی به عنوان مثال گفت: در ایران از زمانی که صنعت بیمه شکل گرفته در حوزه بیمه های عمر واگذاری بیمه اتکایی وجود نداشته اما در یکی دو سال اخیر برای تقویت ارتباط شرکتهای بیمه با شرکتهای خارجی و انتقال دانش فنی ، برای اولین بار مجوزهای لازم به یکی از شرکتهای بیمه داده شد که بتواند قرارداد واگذاری اتکایی داشته باشد.

** میزگرد معادن و فلزات

'سلمان نصر' از کارشناسان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در یکی از میزگردهای فرعی روز چهارشنبه با موضوع سرمایه گذاری در معادن و فلزات ایران ، فرصتهای سرمایه گذاری را در این بخش تشریح کرد. وی در پاسخ به یکی از حاضران در خصوص محدودیت قانونی برای خصوصی سازی در ایران، گفت: محدودیت قانونی برای خصوصی سازی در ایران حرف درستی نیست. در بخش معادن هیچ محدودیتی وجود ندارد . برخی اوقات شما تبلیغات یا مطالب اغراق شده درباره ایران می شنوید اما باید حقایق را پیدا کنید.

** ارائه فرصت های همکاری در معادن ایران به شرکت های گلنکور و ABB

مهدی کرباسیان رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در حاشیه مجمع ایران و اروپا ، در دیدارهای جداگانه ای با مدیرعامل شرکت معدنی انگلیسی - سوئیسی 'گِلنکور' و معاون شرکت ABB سوئیس به معرفی فرصت های همکاری و سرمایه گذاری در بخش معدن ایران پرداخت. کرباسیان در دیدار با 'ایوان گلسنبرگ' (Ivan Glasenberg) مدیر عامل شرکت گلنکور زمینه های سرمایه گذاری مستقیم در طرح های مس، سرب و روی و سنگ آهن ایران را تشریح کرد.

همچنین در نشست کرباسیان با معاون شرکت ABB سوئیس که به صورت یک کارگاه آموزشی برگزار شد همکاری بیشتر ایمیدرو و ABBدر افزایش بهره وری و صرفه جویی در مصرف انرژی با رویکرد استفاده از فناوری های نو در کاهش مصرف و بهره وری انرژی در طرح های معدنی و صنایع معدنی برای کاهش قیمت تمام شده محصولات معدنی و فلزی مورد بررسی قرارگرفت.

** تاکید بر جذابیت های گردشگری ایران

موضوع یکی دیگر از میزگردهای روز چهارشنبه گردشگری بود. در این میزگرد 'دیرک بولیتار' مدیر بخش ایران در شرکت هواپیمایی فرانسوی - هلندی 'ایرفرانس - کی ال ام' و همچنین مجید حسینی نژاد مدیر 'علی بابا' و مجید مشکینی رییس شرکت 'پارسیان پرواز مهر' وابسته به بریتیش ایرویز در ایران حضور داشتند و مسائل مربوط به توسعه گردشگری را مورد بررسی قرار دادند. مدیر بخش ایران شرکت ایرفرانس-کی.ال.ام با تمجید از جاذبه های گردشگری در ایران به افرادی که تا کنون از ایران دیدن نکرده اند توصیه کرد که حتما به ایران سفر کنند. وی در پاسخ به سوالی درباره مشتریان هدف این شرکت با توجه به برخی محدودیتهای گردشگری در ایران گفت: مشتریهای هدف ما کسانی هستند که می خواهند ایران را آنگونه که امروز هست ببینند.

** میزگرد سرمایه گذاری خصوصی و تحول اقتصادی

آخرین میزگرد (پنل) همایش دو روزه چهارمین مجمع ایران و اروپا عصر چهارشنبه با موضوع سرمایه گذاری خصوصی و تحول اقتصادی برگزار شد.

'مجید زمانی' عضو هیات مدیره و مدیر عامل شرکت مدیریت سرمایه 'کیان'  در خصوص مباحث این میزگرد گفت: بحث این میزگرد راجع به این بود که چگونه می توانیم سرمایه خارجی را برای سرمایه گذاری در بخش خصوصی و شرکتهای خصوصی ایران که در بورس نیستند بیاوریم و باعث رشد و توسعه این شرکتها از طریق انتقال فناوری و انتقال پول بشویم که مسائل مختلف بررسی شد و نتیجه این بود که ایران از لحاظ این نوع سرمایه گذاری موقعیت خوبی دارد و بازده سرمایه گذاری بسیار بالا است اما کسانی هم که می آیند باید تجربه و تخصص این کار را داشته باشند و بتوانند بجز پولی که می آورند ، برای شرکتها ارزش افزوده ایجاد کنند .

وی در توضیح'سرمایه گذاری خصوصی' (private equity) گفت: این یک نوعی از سرمایه گذاری است معمولا از طریق خرید سهام ، کنترل شرکتی را به دست می گیرند و از طریق تقویت مدیریت، تغییر مدل تجاری ، تغییر ساختارها و ارتقای سطح کیفی محصولات سعی می کنند رشد سریعی به شرکت مربوط بدهند. یعنی آوردن تخصص و مدیریت به شرکتی که در حال کار است.

زمانی در خصوص پیشنهاد خود درباره ایجاد سیاست واحد اقتصادی که در میزگرد هم مطرح کرده بود گفت: اگر یک نفر یا یک نهاد مسئول همه سیاست های اقتصادی باشد فکر می کنیم که نتیجه بسیار بهتر خواهد بود از اینکه بانک مرکزی ، وزارت اقتصاد ، سازمان حمایت از مصرف کننده و نهادهای دیگر هر کدام یک حرف بزنند. واقعا تجربه خوبی را نداریم اگر بتوانیم مثل سیاست خارجی تمرکز ایجاد کنیم بهتر خواهد بود.

** ارائه نتایج نظرسنجی ها در حمایت از برجام و تعامل با خارج

امیر فرمنش از موسسه نظرسنجی 'ایران پل' (Iran Poll) به تشریح نتایج یکی از نظرسنجیهای اخیر این موسسه پرداخت و خاطرنشان کرد که ایرانیان به موفقیت برجام و همچنین تجارت خارجی خوشبین هستند.

همایش دو روزه مجمع ایران و اروپا در زوریخ با تاکید مقام های ارشد جمهوری اسلامی ایران بر تعامل گسترده با دنیا و ارتباطات وسیع با ملت ها و دولت های جهان، تبلور خوبی از تعامل گسترده اقتصادی و تجاری ایران بود که با توجه به رایزنی ها و بحث ها و دیدارهای انجام شده انتظار می رود در آینده شاهد نتایج عملی و خوبی از این نشست در قالب توافقها و قراردادهای همکاری مختلف باشیم.

سفیر انگلیس در ایران این همایش را بسیار خوب ارزیابی کرد و گفت مهم است که اثبات شود برجام افرادی را کنار هم می آورد و کارهایی در حال انجام شدن است. سفیر هلند در ایران نیز برگزاری چهارمین همایش ایران و اروپا را بسیار مفید ارزیابی کرد و گفت: شرکت های هلندی علاقه وافری به کار در ایران دارند و من خبرهای خوبی از شرکت های هلندی شنیدم. مجید زمانی از شرکت کیان نیز گفت: برگزاری سالانه چنین همایشی با توجه به بازتابی که در رسانه های خارجی دارد و همچنین ایجاد فرصتهای کاری بسیار خوب است.