ایران و استراتژی «ژنرال نفت» در اجلاس آینده اوپک

اعضای اوپک و غیر اوپک در نشست مشورتی سال گذشته الجزایر توافق کردند تا ضمن کاهش سقف تولید برخی کشورهایی که تولیدات‌شان زیاد است، طرح فریز نفتی را هم اجرایی کنند. در این نشست، استراتژی بیژن نامدار زنگنه ژنرال نفتی ایران جواب داد و ما توانستیم به خواست خود که همان بازگشت به سهمیه پیش از تحریم‌ها بود دست یابیم.

نهایتا پس از بررسی‌ها در این نشست توافق شد تا تولید اعضای اوپک از ابتدای سال ۲۰۱۷ به مدت شش ماه از حدود ۳۳ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه به ۳۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه برسد تا مشکل مازاد عرضه اوپک برطرف شود. بنابراین در این نشست که تقریبا یکسال از آن می‌گذرد با کاهش تولید ۴.۵ درصدی هر یک از اعضاء به جز ایران، نیجریه و لیبی موافقت شد که میزان تولید ایران به پیش از تحریم‌ها برگردد.

اما سیاست عربستان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولید کننده نفت این بار متعادل شده و شاهد همسویی آن با تصمیمات و سیاست های اوپک بودیم، قطعا کسری بودجه، شرایط منطقه‌ای و وضعیت داخلی کشور عربستان در موافقت آن‌ها با تصمیم اوپک بی تاثیر نبود.

پس از آن، وزیر نفت که برای پاسخ به سوال نماینده سیرجان در مجلس حضور داشت در مورد دستاورد خوبی که در اوپک برای ایران حاصل شد گفت که توانستیم سقف تولیدمان را افزایش دهیم و تمامی این‌ها ادامه برجام است.

حسین امیری خامکانی نماینده زرند و عضو کمیسیون انرژی مجلس معتقد است ایران باید در اجلاس پیش روی اوپک همچنان بر کاهش سقف تولید نفت و جلوگیری از افزایش آن تاکید داشته باشد.

وی با اشاره به فضای نامطمئنی که در حال حاضر ایجاد شده است، گفت: نمونه این موضوع وقوع طوفان‌های اخیر مانند هاروی در آمریکا است که تولید و پالایشگاه‌های این کشور را دچار مشکل کرد، در واقع ذخیره‌های استراتژیک آمریکا هم کمابیش در بی‌ثباتی قیمت‌ها موثر بوده و در کنار تاثیر این طوفان‌ها و قیمت نفت شل، دکل‌های حفاری روند نزولی داشتند و در هفته اول سپتامبر تقریبا روزی یک دکل از کار افتاده که به نظر می رسد اوپک باید از این فضای طوفان زده نفت آمریکا بهره برداری و استفاده کند.

همچنین سید علی ادیانی نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر این‌که «سیاست ایران در اوپک همواره همگرایی بوده و است» گفت: اگر اوپک نسبت به تعهداتی که اعضاء دارند پایبندی داشته باشد، می‌تواند قیمت نفت را مدیریت کند.

اسدالله قره خانی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس هم معتقد است قطعا ایران از سیاست فریز نفتی و کاهش سقف تولید در اجلاس آینده اوپک تبعیت خواهد کرد. در واقع اعضای اوپک و غیر اوپک دیگر اجازه نمی‌دهند که کاری غیر از این انجام شود، مکانیزم‌هایی را اتخاذ می کنند که افت قیمت نداشته باشیم گرچه ممکن است در مقاطعی نوسان و یا فراز و فرودهایی در چند ماه اتفاق افتد اما حقیقتا ایران از این سیاست تبعیت می‌کند.

جلال میرزایی یکی دیگر از اعضای کمیسیون انرژی مجلس می گوید ایران باید در اجلاس آینده اوپک  با توجه به شرایط روز و بازار نفت تصمیم مقتضی را در راستای منافع خود اتخاذ کند. از طرفی طی سال های اخیر کشوری مانند روسیه به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده نفت، عضو ناظر در اوپک است و در سال های اخیر هرجا روس‌ها همکاری داشته‌اند بهتر توانستیم به مقصودمان برسیم. زیرا روسیه هم مانند ما وابستگی‌اش به درآمد نفتی زیاد است و همین وابستگی و نیاز به افزایش درآمد باعث شده تا بتوانیم با یکدیگر کار کنیم.

علی بختیار عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز بر این نظر است که باید راهبردهای جدیدی را اتخاذ کرد تا نحوه تعامل اعضاء اوپک با اعضای غیر اوپک به ویژه کشورهایی مانند روسیه که تاثیرگذار در بازار جهانی نفت هستند در دستور کار جلسه اوپک قرار گیرد.

این در حالی است که وزیر انرژی امارات متحده عربی چندی پیش ابراز امیدواری کرد که تولیدکنندگان نفت در اجلاس آینده اوپک در خصوص تمدید توافق کاهش تولید به تفاهم برسند.

بر این اساس، می‌توان گفت که تصمیمی که اوپک در اجلاس الجزایر داشته و تداوم یافت توانست به رشد قیمت‌ها و مدیریت بازار عرضه کمک کند. ضمن این که محمد باریکندو دبیرکل اوپک هم اخیرا گفته که تولیدکنندگان نفت در روند تعادل مجدد بازار اشباع شده موفقیت یافته‌اند اما ممکن است برای حفظ روند احیای بازار، لازم باشد برخی تدابیر فوق‌العاده در سال آینده انجام شود.

البته اظهارات رئیس جمهور آمریکا در مورد مساله برجام و اعمال تحریم نسبت به ایران که تقریبا به فاصله یک هفته‌ای تا اجلاس اوپک انجام شد، در بازار جهانی نفت بی تاثیر نبود گرچه هنوز اقدام عملی صورت نگرفته است اما قیمت نفت تحت تاثیر این اخبار بالاترین قیمت در ماه میلادی را داشت.

در پی شرایط و تحولات منطقه موضوعات مربوط به اقلیم کردستان و اخیرا کرکوک هم به‌عنوان یکی از استان‌های نفت خیز در عراق طبیعتا می‌تواند در حوزه نفت و صادرات تاثیرگذار باشد.

بنابراین باید منتظر ماند و دید ایران چه سیاستی را در اوپک با توجه به شرایط ایجاد شده اتخاذ خواهد کرد؛ آیا مجددا توافق تمدید شده و ادامه اجرای طرح فریز نفتی و یا تصمیم بر کاهش سقف تولید نفت مورد تاکید قرار می گیرد و یا این که تصمیم دیگری در انتظار کشورهای تولید کننده نفت است. البته اعضای اوپک باید تلاش کنند تا سطح روابط  خود را با کشورهای غیر عضو و ناظر تقویت نمایند زیرا حضور آن‌ها به ویژه روسیه در بازار جهانی حتما تاثیرگذار خواهد بود.