مروری بر اسامی حضرت فاطمه (س)

از جمله اشخاصی که نامگذاری ایشان توسط خداوند متعال صورت گرفته است، حضرت فاطمه زهرا(س) دختر گرامی نبی اکرم(ص) است. البته برای حضرت فاطمه(س) نام ها و القاب بسیاری ذکر شده است که برخی از آنها آسمانی بوده و از سوی آفریدگار تعیین شده است و بعضی دیگر نیز از سوی برگزیدگان الهی تعیین شده اند.

حضرت صادق(ع) درباره نام های آسمانی حضرت زهرا(س) می فرمایند: « فاطمه(س) نزد خدای عزوجل، نه اسم است؛ فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدثه و زهرا». باید توجه داشت آنچه باعث اهمیت بیشتر نام ها و اسامی حضرت زهرا(س) شده، این است که هر یک از نام ها و القاب حضرت، حاکی از فضیلت و صفتی والاست که در ایشان وجود دارد.

فاطمه

امام باقر(ع) می فرمایند: چون فاطمه(س) متولد شد، خدای عزوجل به یکی از فرشتگان وحی فرمود که به زمین برود و این نام را بر زبان پیامبر ص جاری سازد و بدین ترتیب رسول خدا(ص) نام «فاطمه» را برای نوزاد خویش انتخاب فرمود.»

کلمه فاطمه اسم فاعل است که از مصدر «ف ط م» گرفته شده و «فطم» در زبان عربی به معنی «بریدن، قطع کردن و جدا شدن» است. پیامبر اکرم(ص) در حدیثی دلیل این نامگذاری را بیان فرموده اند «خداوند دخترم فاطمه و فرزندانش و هرکس که آنها را دوست داشته باشد را از آتش دوزخ جدا کرده است؛ به این دلیل او فاطمه نامیده شده است.»

صدیقه

«صدیقه» یعنی کسی که در راستگویی کامل است، یا آنکه هرگز دروغ نگفته است و یا کسی که سخن خود را با عمل خویش تصدیق می کند و همیشه نیکوکار و راست کردار است.

خداوند در قرآن مجید شان و مقام صدیقین را در ردیف پیامبران و شهیدان قرار داده است؛«<َمَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أُولَئِکَ رَفِیقًاآیه 69 /نساء>

مبارکه

«مبارکه» به معنی وجود پربرکت و نعمت خدادادی است. جایی که خیرالهی به صورتی که درخور نگهداری و شمارش و اندازه گیری نباشد و هرکسی به آن بنگرد، فزونی محسوسی در آن ببیند، گویند در آن برکت است و آن چیز مبارک است. بر این اساس است که حضرت زهرا(س) را مبارکه نامیدند، چون به وجود آن حضرت نسل رسول خدا(ص) باقی ماند و گسترش یافت، درحالی که ایشان پس از شهادت بیش از دو پسر و دو دختر نداشت.

طاهره

«طاهره» به معنی پاکیزه، بی عیب، پاک و معصوم است. در حقیقت آیه شریفه ای که در پاکیزه دانستن اهل بیت نازل شده است، این نام را برای حضرت زهرا(س) ثابت می کند. خداوند متعال می فرماید:<إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا - احزاب/33>

والاترین حدیث در مقام طهارت حضرت زهرا(س) حدیث شریف کساء است که شیعه و سنی با ده ها سند صحت آن را تایید کرده اند.

زکیه

«زکیه» به معنی پاک و پاکدامن یا وجود پربرکت» است.

راضیه

در لغت به معنی کسی که به تقدیر و قوانین الهی خشنود است. این صفت از والاترین درجات ایمان است و آن حضرت در تمام مراحل زندگی به آنچه که از سوی خدای عزیز –از ترس و آزار در راه دین و ظلم و اندوه و غم- برایش مقدر شده بود، رضایت داشتند و هیچ‎گاه از وضع خویش گله‌ای نکردند.

مرضیه

«مرضیه» در لغت به معنی آنکه خداوند پیوسته از او و کردارش راضی است. از آنجا که حضرت زهرا(س) معصوم بوده و آیه تطهیر شامل ایشان است، آنچه انجام می دهد، همان خواسته الهی است. اگر او از چیزی خرسند باشد، نشان خرسندی خداست و در صورتی که نسبت به کسی یا عملی ناخرسند باشد، دلیل مبغوض بودن آن چیز یا کس نزد خداست. رسول خدا(ص) در روایتی می فرمایند: «ای فاطمه، همانا خداوند به غضب تو غضب می کند و به رضایت تو خشنود می شود.»

محدثه

«محدثه» به معنی «آنکه فرشتگان با او سخن گویند» است. حضرت امام صادق(ع) میفرمایند:«فاطمه(س) را به این خاطر محدثه نامیدند که فرشتگان از آسمان فرود می آمدند و آن را حضرت را ندا می دادند، همان طوری که مریم دختر عمران را صدا می زدند. باری فرشتگان می گفتند «ای فاطمه خدا تو را برگزید و پاکیزه ات کرد و بر تمام زنان عالم اختیارت کرد، ای فاطمه پروردگارت را بخوان و سجده‌اش نما و با رکوع کنندگان رکوع کن».

زهرا؛

«زهرا» به معنی درخشنده، روشن و نورانی بیشترین تداول و استفاده را به جای نام آن حضرت دارد. این لقب از هرجهت برازنده ایشان است، چراکه ایشان چهره درخشان زن مسلمان، فروغ تابان معرفت و نمونه روشن پرهیزگاری و خداپرستی است. این درخشندگی به عصر و دوران خاصی محدود نمی شود و اکنون که بیش از 1400 سال از شهادت آن بانو می گذرد، نور شخصیتی ایشان رهنمای زنان آزاده دنیاست و نور طهارت و پاکدامنی را از قرن‌ها قبل، برای تعلیم بانوان تمامی اعصار جلوه گر می‌سازد.

برگرفته از کتاب والاترین الگو و بزرگ زنان جهان اثر محمدرضا باوفا