تولدتان مبارک شهریوری‌های سینمای ایران!

به بهانه‌ی قرار گرفتن در آخرین ماه از تابستان، به مانند ماه‌های گذشته مروری داریم بر کارنامه هنری، هنرمندانی که در شهریور ماه متولد شده‌اند، از اولین کارگردان زن سینمای ایران تا تهیه کنندگان مطرح سینمایی و چهره پردازان و طراحان صحنه و لباس را در این ماه مرور می‌کنیم.

هارون یشایایی

هارون یشایایی از تهیه‌کنندگان سینمای ایران است.

او در شهریورماه ۱۳۱۴ در تهران متولد شده و فارغ التحصیل رشته فلسفه و علوم اجتماعی از دانشگاه تهران است. این هنرمند تاکنون و در طول دوران کاریش در کنار تهیه بیش از ۱۰ فیلم سینمایی، در بخش خدمات فنی سینما نیز کار کرده و موسس سازمان سینمایی پخشیران نیز بوده است.

این هنرمند فعالیت در سینما را با تهیه فیلم «جایزه» به کارگردانی علیرضا داودنژاد در سال ۱۳۶۱ آغاز کرد و تاکنون تهیه فیلم‌های دیگری مانند «اجاره نشین‌ها» (داریوش مهرجویی) ، «ناخدا خورشید» (ناصر تقوایی) ، «در مسیر تندباد» (مسعود جعفری جوزانی)، «سلام سرزمین» (اکبر خامین) ، «هامون» (داریوش مهرجویی) ، «ای ایران» (ناصر تقوایی ) و «کیمیا» (احمدرضا درویش)، «دیوار» (محمدعلی طالبی)، «شهر زنان» (عطا الله حیاتی) ، «نون و گلدون» (محسن مخلبلف) را برعهده داشته است.

امیر اثباتی

امیر اثباتی از طراحان صحنه، لباس و پوستر، شهریور ماه سال ۱۳۳۵ در تهران متولد شد.

او که تاکنون طراحی و لباس نزدیک به ۳۰ اثر را برعهده داشته است، تحصیلات خود را در رشته معماری از دانشکده‌ هنرهای زیبای دانشگاه تهران اخذ کرد و به عنوان گرافیست و همچنین طراح پوستر و ساخت تیتراژ فعالیت خود را از سال ۱۳۶۲ آغاز کرد اما شروع حضورش در سینما با طراحی صحنه و لباس فیلم «گنج» محمد علی سجادی در سال ۱۳۶۳ اتفاق افتاد.

اثباتی طراحی صحنه و لباس، پوستر و عنوان بندی فیلم را نیز در سابقه کاری خود دارد و تاکنون جوایز متعددی را از جشنواره‌های گوناگون داخلی و خارجی به دست آورده است. از جمله می‌توان به سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه برای فیلم «سرزمین خورشید» از پانزدهمین جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین طراح صحنه برای فیلم «بانوی اردیبهشت»  از شانزدهمین جشنواره فیلم فجر و همچنین جایزه بهترین طراحی صحنه برای فیلم «دوئل» از بیست و دومین جشنواره فیلم فجر اشاره کرد.

از آثاری که او در آنها به عنوان طراح صحنه و لباس و پوستر و یا تیتراژ همکاری داشته باید از فیلمهای سینمایی چون «گنج» ، «مدار بسته»، «تصویر آخر»، «هوای تازه»، «دبیرستان»، «طلسم»، «پاییزان»، «خارج از محدوده»، «بوعلی سینا»، «کشتی آنجلیکا»، «سفر جادویی»، «دو فیلم با یک بلیط»، «نرگس»، «جیب‌برها به بهشت نمی‌روند»، «من زمین را دوست دارم»، «سفر»، «مسافر ری»، «دختر شیرینی فروش» و «دوئل»، «ماهی و گربه»، «آشغال‌های دوست داشتنی»، «آزمایشگاه»، «سعادت آباد»، «کنعان»، «تقاطع»، «کارگران مشغول کارند»، «خیلی دور، خیلی نزدیک»،  «دیشب باباتو دیدم آیدا» و ... نام برد.

تهمینه میلانی

تهمینه میلانی فیلمنامه‌نویس و کارگردان سینمای ایران از دیگر هنرمندان متولد شهریورماه، در سال ۱۳۳۹ در شهر تبریز به دنیا آمد.

در بین آثار این هنرمند ساخت فیلم‌هایی با درون مایه اجتماعی و خانوادگی به چشم می‌خورد. با این حال از جمله آثاری که او در سمت کارگردانی، منشی صحنه یا حتی طراح لباس و بازنویسی فیلمنامه را برعهده داشته می‌توان «بچه‌های طلاق»، «همسر دلخواه من»، «نیمه‌ی پنهان»، «شبهای تهران»، «خاکستری»، «بمانی»، و «واکنش پنجم»، «ملی و راه‌های نرفته‌اش»، «آتش بس۲»، «یکی از ما دو نفر»، «سوپراستار»، «تسویه حساب»، «آتش بس»، «زن زیادی» و ... را نام برد.

میلانی فعالیتش در سینما را با دستیاری مسعود کیمیایی در فیلم سینمایی «خط قرمز»  در سال ۱۳۵۸ آغاز کرد و تاکنون هم کارگردانی نزدیک به ۱۵ اثر، نویسندگی ۱۶ فیلم و تهیه بیش از ۱۰ اثر را برعهده داشته است. او در ابتدای سال‌های فعالیت‌اش دستیاری کارگردان، منشی صحنه، طراح لباس و صحنه، مدیر تولید، بازنویسی فیلمنامه و حتی مشارکت در تهیه فیلم را هم انجام داده است. میلانی همسر محمد نیک بین از تهیه کنندگان سینمای ایران است. او تهیه بیشتر آثار میلانی را در این سالها بر عهده داشته است.

این هنرمند توانسته در این سال‌ها جوایز مختلفی را هم برای فیلم‌هایش در جشنواره‌های داخلی و خارجی از جمله «بچه‌های طلاق» از جشنواره فیلم فجر و همچنین جایزه بهترین فیلم‌نامه را برای فیلم «دو زن» از هفدهمین جشنواره فیلم فجر به دست آورد.

او در سال ۲۰۰۲ میلادی نیز جایزه حقوق بشر و عفو بین‌الملل را برای فیلم «نیمه پنهان» به دست آورد. این هنرمند خواهر مریم میلانی منشی صحنه و دستیار کارگردان سینما است و تحصیلات خود را در رشته‌ی مهندسی معماری از دانشگاه علم و صنعت گرفته است و مدتی نیز به عنوان مهندس ناظر کار کرده است.

رسول ملاقلی پور

رسول ملاقلی‌پور از دیگر هنرمندان شهریوری سینمای ایران در سال ۱۳۳۴ در تهران به دنیا آمد و در پانزدهم اسفندماه سال ۱۳۸۵ در سن ۵۱ سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت.

او فعالیت هنری خود را با عکاسی عمومی آغاز کرد و با شروع جنگ ایران و عراق بطور حرفه‌ای به آن پرداخت. سپس به عنوان مدیر صحنه در فیلم «مرگ دیگری» به کارگردانی محمدرضا هنرمند کار خود را در سینما آغاز کرد.

در کارنامه کاری او ساخت چندین فیلم کوتاه ، فیلم بلند و مجموعه تلویزیونی به چشم می‌خورد و به این ترتیب او در طول دوران فعالیت خود کارگردانی ۱۵ اثر، نویسندگی ۱۷ فیلم، تهیه نزدیک به ۱۰ فیلم را هم برعهده داشته، علاوه بر آن در سمت مجری طرح و تدوینگر و طراحی صحنه و لباس را هم در سینما فعالیت کرده است.

او در دوران حیات خود برای فیلم «هیوا» برگزیده بهترین کارگردانی در هفدمین جشنواره فیلم فجر شد . از جمله آثار این هنرمند می‌توان به «مرگ دیگری»، «نینوا»، «بلمی به سوی ساحل»، «پرواز در شب»، «لبه تیغ»، «پناهنده»، «سفر به چزابه»، «کمک کنم»، «مزرعه پدری» و «میم مثل مادر» نام برد.

شهلا ریاحی

از دیگر هنرمندان متولد شهریور ماه می‌توان از شهلا ریاحی بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون نام برد.

او که همسر زنده‌یاد اسماعیل ریاحی از کارگردانان پیشکسوت سینمای ایران است، در سال ۱۳۰۵ در تهران متولد شد و به عنوان بازیگر فعالیت خود را در سینما با بازی در فیلم «خوابهای طلایی» به کارگردانی معزدیوان فکری آغاز کرد. او شروع فعالیتش در حوزه‌های هنری را مانند خیلی از افراد مطرح و هم دوره خود از تئاتر آغاز کرد و اولین نمایشش «سیاست هارون الرشید » نام داشت که در سال ۱۳۲۳ اجرا شد.

ریاحی با ساخت فیلم سینمایی «مرجان» در سال ۱۳۳۵ به عنوان اولین کارگردان زنِ سینمای ایران شناخته شد. از دیگر آثاری که او در آنها به نقش آفرینی پرداخته است که به بیش از ۶۰ اثر می‌رسد، می‌توان به «خوابهای طلایی»، «دختر چوپان»، «لیلاج»، «زیر گنبد کبود»، «عروس تهران»، «پسرخوانده»، «پرنده کوچک خوشبختی»، «پرستار شهر»، «گل مریم»، «در مسیر تندباد»، «گلنار»، «زمان از دست رفته»، «بچه‌های طلاق»، «عروسی خون»، «رویای نیمه شب تابستان»، «می‌خواهم زنده بمانم»، «انتهای قدرت»، «چشم عقاب»، «بادام‌های تلخ»، «دعوت به شام» و ... اشاره کرد.

پرویز پور حسینی

پرویز پورحسینی از بازیگران پیشکسوت سینمای ایران شهریور ماه ۱۳۲۰ در تهران متولد شد.

او فارغ‌التحصیل رشته بازیگری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است و آموزش بازیگری را در کلاس‌های آزاد هنرهای دراماتیک زیر نظر حمید سمندریان پشت سر گذاشت و در تشکیل گروه نمایشی پاسارگاد با همکاری حمید سمندریان و پری صابری مشارکت داشت.

پورحسینی فعالیتش در سینما را با بازی در فیلم «چشمه» آربی آوانسیان آغاز کرد و تاکنون در نمایش‌ها، فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی بسیاری کار کرده است و در این سالها با کارگردانان مطرحی همکاری داشته است؛ از جمله آن می‌توان به همکاری با علی حاتمی در فیلم «کمال‌الملک» و «کمیته مجازات»، محمد علی سجادی در فیلم «گنج»، محمد علی طالبی در فیلم «خط پایان» ، پوران درخشنده در فیلم «رابطه»، بهرام بیضایی در فیلم «باشو غریبه کوچک»، مهدی فخیم‌زاده در فیلم «بهار در پاییز» ، محمدرضا بزرگ نیا در فیلم «کشتی آنجلیکا» ، سیروس الوند در فیلم «شب حادثه»، ابوالحسن داودی در فیلم «سفر عشق»، ساموئل خاچیکیان در فیلم «چاووش»، شهرام اسدی در فیلم «اوینار»، رفیع پیتز در فیلم «فصل پنجم» و ... نام برد و تا کنون علاوه بر سریال‌های تلویزیونی در حدود ۴۰ فیلم سینمایی ایفای نقش کرده است.

جلال معیریان

جلال معیریان از چهره پردازان پیشکسوت سینمایی در سال ۱۳۲۰ در تهران به دنیا آمد.

او پدر بابک معیریان، بهنام معیریان و بیتا معیریان است که آنها نیز در رشته چهره‌پردازی فعالیت دارند. این هنرمند فعالیتش در سینما را با چهره‌پردازی فیلم «آرامش در حضور دیگران» به کارگردانی ناصر تقوایی در سال ۱۳۴۹ آغاز کرد. اما رشته تحصیلی او حسابداری است و فارغ‌التحصیل هنرستان هنرهای دراماتیک در رشته‌های بازیگری و گریم است.

او در بین سال‌های ۱۳۵۱ تا ۷۷ به استخدام تلویزیونی درآمد.و موسس اولین آموزشگاه موسیقی چهره پردازی شد. عمده نمایش‌ها، فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی او که از جمله آثار معتبر و شناخته شده سینما و تلویزیون هستند و به تعداد حدودا ۸۰ فیلم می‌رسد از این قرار است: آرامش در حضور دیگران ، زنده باد، آقای هیروگلیف ، کمال الملک ، کشتی آنجلیکا، در مسلخ عشق، جیب‌برها به بهشت نمی‌روند، همه دختران من، ایوب پیامبر (ص) هفت سنگ، طهران روزگار نو، مریم مقدس، قارچ سمی، خانه‌ای روی آب، ۱۳ گربه روی شیروانی و ... . او د ردو فیلم سینمایی نسکافه داغ داغ (۱۳۸۵) و هیولای درون (۱۳۶۲) نیز به عنوان بازیگر فعالیت کرده است.

از جمله جوایزی که او در دوران فعالیت خود به دست آورد می‌توان به سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازی برای فیلم «سرب» از جشنواره فیلم فجر و همچنین سیمرغ  بهترین چهره‌پردازی برای فیلم «توفان» از شانزدهمین جشنواره فیلم فجر اشاره کرد.