با معماری زیبای چهلستون اصفهان آشنا شوید|چرا به کاخ چهلستون اصفهان چهلستون میگویند؟

کاخ چهل ستون یکی از ۹ باغ ایرانی است که در مجموع به عنوان یکی از ۲۳ اثر ثبت شده میراث جهانی ایران به نام باغ ایرانی به ثبت رسیده است. معماری بی‌نظیر چهلستون چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. از ویژگی های بارز کاخ چهلستون اصفهان، نقاشی‌ها و نقاشان آن است که بر شهرت و جذابیت بنا افزوده است. این کاخ از مشهورترین و محبوب‌ترین جاهای دیدنی اصفهان به شمار می‌آید.

کاخ چهل ستون اصفهان؛ جاذبه‌ای تماشایی

کاخ چهلستون که یکی از شاخص‌های شهری اصفهان محسوب می‌شود، در کنار میدان نقش جهان و در همسایگی چهارباغ واقع شده است. این باغ به همراه عمارت باشکوه مرکزی آن، از جمله خاطرات دوران حکومت صفویه در اصفهان است که پس از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت، توسط شیخ بهایی طراحی شد. این کاخ با معماری شگفت‌انگیز و بدیع قرن هفدهم خود بازدیدکنندگان را مجذوب خود می‌کند. نقاشی‌های دیواری زیبای چهل ستون تنها یکی از جاذبه‌های آن است. کاخ چهل ستون و باغ آن حدود ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد.

معماری این کاخ تلفیقی از معماری چینی، ایرانی و فرانسوی است. ایوان جلوی کاخ ۲۰ ستون دارد. به نظر می‌رسد به دلیل انعکاس در آب استخر جلویی به چهلستون معروف است. نظریه دیگر این است که نام چهلستون به دلیل وجود ستون‌های متعدد در این کاخ است. در ادبیات ایران چهل بیشتر به عنوان نشانه‌ای از تعدد بیان می‌شود. به هنگام بازدید از این کاخ ابتدا ایوانی بزرگ به طول ۳۸ متر و عرض ۱۷ متر نظر شما را جلب می‌کند. این ایوان در ضلع شرقی بنا است و دارای ۱۸ ستون چوبی به ارتفاع ۱۴ متر از تنه درخت چنار و کاج است که بالای هر کدام به طرز ماهرانه‌ای تزئین شده است.

همچنین روی چهار شیر سنگی حکاکی‌شده زیبا، چهار ستون میانی وجود دارد. شیرهای سنگی فواره‌هایی هستند که آب را به داخل حوض مرمری بین چهار ستون بیرون می‌ریزند. سقف دیدنی ایوان از چوب ساخته شده و با نقاشی و آینه کاری تزیین شده است. تالار تخت یا تالار اصلی مهم‌ترین قسمت کاخ چهلستون اصفهان است که با نقاشی‌های دیدنی و شگفت‌انگیز دوره صفویه، پنجره‌های خاتم‌کاری و سقفی باشکوه تزئین شده است.

سقف این اتاق بزرگ شاید بهترین نمونه در نوع خود در ایران باشد. نقاشی‌های این اثر تاریخی نمونه‌های کاملی از نقاشی مکتب اصفهان در قرن هفدهم و هجدهم است. به طور کلی در کاخ چهلستون علاوه بر تزئینات گل و حیوانی که روی دیوارها کار شده است، حدود هفتاد نقاشی دیواری با تکنیک‌های تمپرا و رنگ روغن دیده می‌شود. دیوارنگاره‌های اولیه این کاخ به زمان شاه عباس دوم بازمی‌گردد و بیشتر ویژگی‌های مکتب اصفهان را نشان می‌دهد.

دلیل نام کاخ چهلستون

نخستین بخش کاخ که در همان نگاه اول چشم‌ها را به خود خیره می‌سازد ایوان ستون دار آن است؛ ایوانی که از ۲۰ ستون تشکیل شده و در ارتفاعی یک متری از زمین‌های اطراف خود قرار دارد. این ایوان دو بخش دارد و سقف چوبی آن با آینه‌کاری‌ها، نقاشی‌ها و نقوش هندسی متنوعی تزئین شده است. بخش اول این ایوان در قسمت جلوتر کاخ قرار دارد و بر ۱۸ ستون چوبی با پایه‌های چوبی و سنگی استوار شده‌ است و حوض مرمری کوچکی در میانه آن به چشم می‌خورد. از این ۱۸ ستون،۴ ستون میانی آن روی شیرهای سنگی قرار گرفته‌اند که در گذشته از دهان این چهار شیر، آب فواران می‌کرد و در حوض مرمری کوچک وسط ایوان جاری می‌شد.

بخش دوم ایوان، کمی مرتفع‌تر از بخش دیگر است و به سردرِ ورودی تالار آینه منتهی می شود که دو ستون دیگر (از ۲۰ ستون اصلی این ایوان) در این قسمت قرار گرفته‌اند. هر یک از ستون‌های اصلی ایوان، یک تنه درخت چنار یا کاج است که امروزه روی آنها را با لایه نازکی از تخته رنگ شده پوشانده‌اند؛ اما در گذشته به زیبایی با آینه و شیشه‌های رنگی تزیین شده بودند.

اما چرا با وجود داشتن ۲۰ ستون، همه از این کاخ با نام چهلستون یاد می‌کنند و آن را به این اسم می‌شناسند؟ به احتمال زیاد شما هم جواب را حدس زده‌اید که کاخ چهلستون به دلیل انعکاس بیست ستون ایوان اصلی در استخر بزرگ عمارت و جمع این دو عدد با یکدیگر به این نام خوانده می‌شود. البته دلیل دیگری که برای این موضوع آمده است، نقش عدد ۴۰ در ادب فارسی است که نشان از زیاد بودن و کثرت دارد، مانند چلچراغ یا یک کلاغ چهل کلاغ و نظایر آن.

استخر باغ چهلستون از مهمترین قسمت‌های مجموعه محسوب می شود و یکی از دلایل ثبت آن به عنوان میراث جهانی یونسکو بوده است. این استخر دو بخش دارد که یک بخش آن در مقابل عمارت و بخش دیگر آن در قسمت پشتی کاخ ساخته شده است. استخر مقابل کاخ ۱۰۸ متر طول و ۱۶ متر عرض دارد و طراوت و خنکای خاصی به محوطه باغ می‌بخشد. طراحی و نسبت‌های استخر به گونه‌ای است که تصویر کاخ را به خوبی در آب انعکاس دهد و تیرگی کف استخر، باعث شده است تا در نظر بیننده عمیق‌تر به چشم بیاید. از استخر پشتی امروزه استفاده‌ای نمی‌شود.

بعد از گشتی در باغ و استخر، به عمارت اصلی مجموعه، کاخ چهلستون می رسیم. کاخی که بخش اصلی بازدیدمان را تشکیل می‌دهد و هر گوشه از آن دیدنی‌های جذابی را در خود جای داده است.