«خانه پدری» چگونه رفع توقیف شد؟

 این روزها بحث رفع توقیف فیلم هایی که امکان نمایش نیافته بودند در جامعه سینمایی بازخوردهای زیادی داشته است. در این زمینه ‍پیش  ازهر نقد یا اظهار نظری با دکترابراهیم داروغه زاده رییس اداره نظارت و ارزشیابی سازمان سینما گفتگویی کوتاه داشته ایم. پیش از خواندن متن گفتگو بد نیست نگاهی به بحثهای مهم مطرح شده در این گفتگو بیندازیم:

تیترهای مهم:

اغلب این  فیلم ها مجوز شورای پروانه نمایش دارند

معمولاً فیلمی نداریم که با مجوز ساخته شده باشند اما به هیچ وجه امکان نمایش نداشته باشند.

در این فیلم ها موضوع پرداختن به فتنه 88 کاملا اصلاح شده است.

اگر فیلمی بخواهد  فراقانونی عمل کند محکم جلوی آن می‌ایستم.

در جمهوری اسلامی عدم نمایش فیلم دارای مجوز ساخت افتخار نیست.

فیلمی که نمایش می دهیم ممکن است مطلوب ما نباشد و در تراز فرهنگ جمهوری اسلامی نباشد.

فیلمها بعد از بازبینی مجدد با ملاحظات اصلاحی بیشتری روبرو شدند.

متن گفتگو:

 با توجه به اینکه فیلم های توقیفی در این دولت مجوز نگرفتند این شکل و ایجاد  شورای دیگری برای رفع توقیف فیلم ها، نادیده گرفتن تصمیمات شورای پروانه نمایش نخواهد بود؟

همانطور که مستحضرید اغلب این  فیلم ها مجوز شورای پروانه نمایش دارند و اینطور نیست که همه فیلم ها مجوز نداشته باشند. در زمان اکران با توجه به نظرات منتقدین و شرایط زمانی که برای اکران وجود داشته ایراداتی وارد بوده که در زمان مناسب‌تری با حوصله بیشتری مورد بررسی قرا رمی گرفتند و در یک تعامل بهتر با مدیران و تهیه کنندگان، اگر فیلم ها شرایط مناسب را براساس قوانین جمهوری اسلامی ایران پیدا کردند، برای آن ها تصمیم جدید بگیریم. میدانید که فیلم ها قبل از تولید ، پروانه ساخت می گیرند و با این روند معمولاً فیلم هایی نداریم که با مجوز ساخته شده باشند اما به هیچ وجه امکان نمایش نداشته باشند. برخی فیلم ها البته  ملاحظاتی دارند که صاحبان آثار اگر  ملاحظات را بپذیرند معمولاً قابل نمایش هستند. ما هم فیلم ها را دوباره بررسی کردیم و با کارگردانان و تهیه کنندگان جلسه گذاشتیم و برخی از اصلاحات که صاحبان آثار، قبلا  حاضر به پذیرفتن آن اصلاح نبودند ، پذیرفتند و انجام دادند. البته آثاری را هم داشتیم که  با اصلاحات اندکی در زمان اکران قابل نمایش بودند اما صاحبان آثار نپذیرفتند و فیلم امکان نمایش نیافت و در این دوره که گفت و گو کردیم  اصلاحاتی حتی بعضا فراتر از اصلاحات قبل  به سازندگان پیشنهاد داده شد و پذیرفتند و همراهی کردند. وقتی هم تهیه کننده  فیلمی که ملاحظاتی را برای اکران داشته، قبول می‌کند آن‌ها را مرتفع کند چه کاری است که مانع اکران شویم. در جمهوری اسلامی عدم نمایش فیلم دارای مجوز ساخت افتخار نیست .البته فیلمی که نمایش می دهیم ممکن است مطلوب ما نباشد و در تراز فرهنگ جمهوری اسلامی نباشد. به هر حال در سینما تولیدات توسط بخش خصوصی انجام می شود و با تولیدات رسانه ملی متفاوت است که این بخش کاملاً طبیعی است . اما وقتی فیلمی غیرقابل نمایش باشد باید فیلم مسئله داری باشد. ما از این همکاری که تهیه کنندگان و کارگردانان آثار کردند استقبال می کنیم.

آیا این روند فعالیت و مجوز دادن به توقیفی‌هامنجر به تضعیف اداره شورای پروانه نمایش نخواهد شد؟ از همین حالا در میان فیلمسازان این موضوع گفته می‌شود که  هر فیلمی ساخته شود بعد از گذشت زمان و جلساتی بالاخره پروانه نمایش می گیرد.

هر فیلمسازی که حاضر باشد طبق ضوابط و قوانین جمهوری اسلامی ایران مجوز ساخت بگیرد  و طبق نظر شورای پروانه نمایش رفتار کند ما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که فیلم اکران بشود. اینطور نیست که اثری توسط یک فرد فراقانونی ساخته شود و بعد از ساخت به ما فیلم را برای نمایش تحمیل کند. معمولاً فیلم ها براساس مجوز پروانه ساخت تولید می شوندبعد از اجرا در یک نمایش خصوصی یا اولیه ممکن است در برخی فیلم ها پرسش و یا سوء تفاهماتی ایجاد شود یا ملاحظاتی باشد که شورای پروانه نمایش به آن دقت نکرده‌اند. در این موقعیت،جلوی اکران گرفته می شود و ملاحظات به دقت دیده و شنیده می شود. البته شورای پروانه نمایش معصوم نیستند ، نکات مطرح شده توسط منتقدین را بررسی می کنند و بازبینی می شود. با تهیه کننده و کارگردان اگر موافق رفع إیرادها باشند صحبت می شود و در نهایت با رفع مشکلات مجوز نمایش دریافت می کند. اما اگر فیلمی بخواهد  فراقانونی عمل کند محکم جلوی آن می ایستم. تهیه کننده و کارگردانی هم که حاضر نیست موارد مطرح شده را لحاظ کند طبیعتاً فیلمش با مشکل اکران مواجه خواهد شد.

پیشتر دربعضی از فیلم ها که گفته می‌شد اصلاح شده ، مواردزیادی را در اکران میدیدیم که در فیلم اصلاح نشده بود. در فیلم های اعلام شده  شورا یا شخص شما بر اصلاحات نظارت دارید که مشکلات مرتفع شود.

مشکلاتی  که در اکران فیلم ها در جشنواره ها به وجود آمده مرتفع شده برخی از ملاحظات در آن زمان هم مطرح نشده اما بعد از بازبینی   مجدد با ملاحظات اصلاحی بیشتری روبرو شدند و إصلاحات  بعدی هم شامل حال این فیلم ها هم شده است. تمام تلاش شده که علاوه بر ملاحظات اولیه موردی  باقی نماند که مسئله ایجاد کند.

در فیلم های اعلام شده مشکلاتی از قبیل درشت نمایی مشکلات در خانواده مذهبی و جاری و ساری بودن فتنه در موضوعات دوفیلم است این آثار چگونه اصلاح شدند؟

در این فیلم ها موضوع پرداختن به فتنه 88 کاملا اصلاح شده است. راجع به فیلم «خانه پدری»  برداشت بعضی از منتقدین بوده که خانواده مذهبی هستند. خیلی از دوستان شورای پروانه نمایش قبلی و فعلی نمادی از مذهب در خانواده را ندیدند. یادمان نرود این خانواده یک خانواده سنتی ایرانی متعلق به آن مقطع تاریخی است و نه لزوما یک خانواده مذهبی. از سوی دیگر هم وقتی پیامبر مبعوث شدند  دخترکشی مرسوم بوده و پیامبر با دختر خود به عنوان ریحانه صحبت می کنند .  این فرهنگ قدیمی دختر کشی ربطی به اسلام ندارد و فرهنگ غلط جاهلیت است. اگر فردی در ایران این جاهلیت را به نقد بکشد طبیعی است که ارتباطی به مذهب  ندارد. ایرانیان اغلب مسلمان هستند اما این که متدین هستند یا نه، به رفتارهای  شان بستگی دارد. کسی که دخترش را می کشد به سنت پیغمبر هیچ اعتقادی ندارد و به سنت جاهلیت عمل می کند. تاکیدی بر این که شخصیت فرد مذهبی است در فیلم مشاهده نمی شود.

اصلاحات «خانه پدری» با توجه به اظهارات کارگردان چگونه بوده است؟

نکته ای که در خانه پدری وجود دارد این است که در شورای پروانه نمایش ، قرار شد به این فیلم مجوز اکران محدود در گروه هنر و تجربه  و با شرط سنی داده شود. در آیتم های اطلاع رسانی در فیلم هم عنوان می شود که فیلم  با توجه به صحنه های واجد خشونت برای افراد زیر 18 سال توصیه نمی شود. درباره فیلم های فتنه هم در هر دو فیلم  موضوع فتنه منتفی شده است و از فیلم درآمده است.